همه چیز درباره اگزوز پراید

بررسی اجزای تشکیل دهنده اگزوز پراید

پراید یکی از خودروهایی است که در بازار ایران به وفور یافت می شود و از آنجایی که شرکت خودروسازی سایپا با وجود ارائه مدل های مختلف اساس طراحی آن را دستخوش تغییرات عمده نکرده است، همچنان شکل اولیه خود را حفظ نموده است. نظر به این فراوانی در کشور، ارائه اطلاعات در خصوص آن و آشنا ساختن عموم مردم با اجزای اصلی تشکیل دهنده می تواند، اثر قابل توجهی در کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری آنها داشته باشد. ابتدا به بررسی کلی اگزوز پراید و سپس به بحث در خصوص ایرادات رایج پیش آمده برای آن در خودروی پراید می پردازیم.

اگزوز چیست؟

هنگامی که موتورهای احتراقی سوخت را در سیلندر و پیستون تبدیل به انرژی می کنند، گازها و دوده حاصل از فرآیند باید به طریقی از سیستم خارج شود. این وظیفه بر عهده سیستم های اگزوز قرار می گیرد که وظیفه استخراج آلودگی ناشی از عملیات احتراق را بر عهده دارند تا به سیستم های داخلی صدمه ای وارد نشود. سیستم مذکور در خودروها نیز عملکرد مشابهی دارد، اما علاوه بر عملکرد به عنوان هدایت کننده دود و گازهای احتراق به بیرون، به گونه ای ارتقا یافته است که به کاهش صدا و پایین آوردن دمای موتور هم کمک کند.
این قطعه یکپارچه نیست و از چندین جزء متفاوت تشکیل شده است که در کنار یکدیگر شاکله سیستم خروجی موتور را تشکیل می دهند. هر کدام از این قطعات کیفیت متفاوتی داشته و با خرابی های خاص خود روبرو می شوند.
هنگامی که احتراق اتفاق می افتد، گازهایی مانند منو اکسید کربن و دی اکسید کربن به همراه مواد معلقی با پایه گوگرد و فسفر تولید می شود. این مواد باید از موتور خارج شوند. هم چون برخی از آنها به فرسودگی و خرابی قطعات داخلی کمک می کنند و هم اگر وارد کابین شوند، اغلب خواص سمی و مضر برای انسان دارند. در همین راستا مهم است که تعمیرات سیستم اگزوز را جدی بگیریم و یکی از گام های اساسی در این خصوص مطالعه اجزا و علل خرابی هر کدام از آنهاست.

اجزای اصلی تشکیل دهنده اگزوز پراید

همان طور که گفته شد، این سیستم دارای قسمت های متعددی است که هر کدام می توانند مشکلات خاص خود را داشته باشند. نشانه ها و راه حل رفع هر کدام از این مشکلات منحصر به فرد است. به طور کلی اجزای اصلی عبارتند از:
منیفولد: اولین جزء از تجهیزات این سیستم که درست پس از موتور قرار می گیرد، منیفولد نام دارد. این قسمت دود و گاز تولیدی در سرسیلندر را گرفته و به سمت بیرون می فرستد. جنس آن اغلب از فولاد، چدن یا آلومینیوم بوده و بسته به نوع موتور موقعیت نصب متفاوتی دارد. در موتورهای خطی مانند موتور پراید منیفولد در یک سمت قرار می گیرد، در حالی که در موتورهای V شکل خورجینی در دو طرف موتور تعبیه می شود.
انبار: انبار که نام مصطلح آن صدا خفه کن است، برای کاهش سرعت گازهای خروجی از موتور به کار می رود. به کمک صدا خفه کن می توان صدای خودرو با کاهش داده و از لرزیدن لوله های خروجی جلوگیری نمود.
کاتالیست یا کاتالیزور: این قسمت با دارا بودن فیلترهای سرامیکی، گازهای خروجی از مرحله احتراق را تصفیه می کند و موادی که واکنش پذیری بیشتری دارند به ترکیبات کم خطر تبدیل می نماید. اغلب این تصور پیش می آید که کاتالیست مانع شتاب گیری خودرو می شود و بسیاری از تعمیرکاران آن را از خودرو جدا می کنند. اما در حقیقت این قطعه هیچ اثری در فرآیند احتراق ندارد. گرفتگی و ایرادات آن مشخصاً بر روی قدرت موتور اثر می گذارد چون جلوی خروج مواد تولید شده در احتراق را می گیرد. اما خود این قطعه زیانی برای خودروی شما ندارد.
لوله های رابط: لوله های ارتباطی میان انبار، منیفولد و سری اگزوزها به عنوان لوله رابط شناخته شده و اغلب به صورت L شکل طراحی می شوند.
فیلتر: همان طور که از نام آن مشخص است، وظیفه آن پاکسازی است و در این سیستم این کار برای جمع آوری دوده انجام می شود. این قسمت اثر قابل توجهی در کاهش دوده های خروجی می گذارد اما در پراید به آن کم توجهی شده و فیلترهای کنونی کفاف آلایندگی موتور طرح قدیم آن را نمی دهند.
لوله خروجی: آخرین قسمت پیش از خروج مواد از موتور است که دود و گازها از انبار به سمت آن آمده و به بیرون از خودرو می رود. جنس آن معمولاً از فولاد است و در خودروهای مدرن مجهز به قسمت های اضافی برای کاهش آلاینده ها می باشد.  دقت داشته باشید که ظرفیت موتور تغییری در تعداد لوله های خروجی ندارد و می توان برای قویترین موتورهای خودروهای سنگین هم تنها از یک لوله خروجی استفاده نمود.  

مهمترین خرابی های محتمل

•    منیفولد ممکن است دچار خرابی شود. در این صورت دود و گاز از جلو و زیر خودرو بیرون می زند و به عقب آن منتقل نمی شود.
•    خرابی صدا خفه کن منجر به سر و صدای آزاردهنده و نویز گوشخراشی می شود که ناشی از لرزش کل سیستم و سوت کشیدن گازهای در حال حرکت در آن است. همچنین در این حالت هم خروج دود و گاز از زیر خودرو را شاهد خواهید بود. مهمترین علت خرابی صدا خفه کن زنگ زدگی است که به دو صورت داخلی (ناشی از عدم استفاده از خودرو در مسافت های بلند) و خارجی (به علت ویژگی های محیطی مانند رطوبت بالا) رخ می دهد.
•    کاتالیست خراب باعث انتشار گازهای سمی و شیمیایی در محیط می شود و به خصوص برای افرادی که پارکینگ های مسقف کوچک دارند، می تواند در درازمدت سبب تجمع آلودگی شود. پیشنهاد می شود هر چهار سال یک بار این تجهیزات را تعویض کنید. مهمترین نشانه های خرابی آن پیچیدن بوی گوگرد داخل کابین یا حس کردن گرما از کف خودرو است.
•    خرابی فیلتر ناشی از تجمع حجم بالای دوده پشت آن است و در صورت استفاده مکرر از خودرو اجتناب ناپذیر است. معمولاً با گرفتگی فیلتر شاهد کاهش توان سیستم هم خواهید بود و در این حالت تنها گزینه مطرح تعویض فیلتر است.
•    لوله های رابط و خروجی ممکن است سوراخ شوند. در این حالت، به تعمیر آنها حتی فکر هم نکنید. تنها راه در این حالت تعویض کامل لوله است چون این قطعات به صورت یکپارچه طراحی شده و به همین دلیل تلاش برای مرمت و گرفتن سوراخ ها هرگز قادر نیست عملکرد آنها را به طور کامل اصلاح نماید.

منبع: اگزوزسازی پیا