ثبت شرکت دانش بنیان: از ایده تا واقعیت

بر کسی پوشیده نیست که در سالیان گذشته کشورمان در زمینه ایجاد بستر توسعه علم و به کارگیری آن برای بهبود شرایط اقتصادی، تلاش های بسیار اما کم و بیش کم اثری داشته است. این همان ایده ای است که ساختار دانش بنیان دنبال می کند: استفاده از علم برای تولید محصولات و رشد اقتصادی بر اساس آنها. اما جزئیات این محصولات، نحوه ثبت شرکت دانش بنیان و چرایی ورود به این حوزه برای افراد مختلف در سطح جامعه سوالاتی است که نیازمند جواب های تا حد امکان ساده است. متاسفانه شفاف سازی کافی در این زمینه انجام نشده است و با نامگذاری سال 1401 به نام دانش بنیان و بر زبان افتادن این عبارت، با سیلی از اطلاعات روبرو هستیم که درستی و غلطی آنها مشخص نیست. همه اینها را در کنار اظهار نظرهای بعضاً غیرکارشناسی که در خبرگزاری ها بازتاب پیدا می کنند بگذارید و مشخص می شود که نیاز مبرم به شفاف سازی ساده، کارآمد و کوتاه این حوزه وجود دارد. این همان کاری است که در این مطلب تلاش می کنیم انجام دهیم و از این طریق به کسانی که قصد دارند به این عرصه ورود کنند کمک کنیم.

دانش بنیان چیست؟

پاسخ این سوال گرچه دشوار نیست، اما به راحتی می تواند به یک کلاف سر در گم تبدیل شود و مخاطب را گیج کند. به طور کلی، دانش بنیان طرحی است که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای حمایت از شرکت های خصوصی به راه انداخته است. در این طرح از شرکت هایی حمایت می شود که یک محصول با سطح فناوری بالا به کمک علم و دانش تولید می کنند. مهمترین موردی که در اینجا مطرح می شود، تعریف «محصول» است. محصول در اینجا می تواند به انواع و اقسام شکل ها و تحت زمینه های متعددی عرضه بشود: از اختراعات پیشرفته الکترونیکی و رباتیک گرفته تا نرم افزارها، پلتفرم های آنلاین، مواد شیمیایی و پلیمر، دارو و حتی برخی مواد زیستی و غذایی.
محصولات دانش بنیان برای گرفتن تأییدیه از معاونت علمی و به دنبال آن دریافت تسهیلات، باید دارای شرایط خاصی باشند. اغلب دو شرط سطح فناوری و فرآیند تحقیق و توسعه مطرح می شود. سطح فناوری مطرح می کند که محصول مورد نظر از نظر تکنولوژی و ویژگی های فنی، بالاتر از نمونه های مشابه خود در بازار قرار دارد و شرکت های رقیب شما برای تولید همان محصول باید هزینه، زمان و نیروی انسانی قابل توجهی صرف کنند.
اما فرآیند تحقیق و توسعه به نحوه دست پیدا کردن به محصول مربوط می شود. گاهی پیش می آید که یک مخترع به دنبال حمایت برای تولید انبوه محصولش می گردد یا می خواهد یک سرمایه گذار پیدا کند. گاهی اوقات هم یک تیم فنی موفق شده اند یک محصول خارجی را مهندسی معکوس کنند و مشابه داخلی آن را بسازند. طرح دانش بنیان از هر دوی این روش ها حمایت می کند. تنها چیزی که مخترع یا تیم مهندسی معکوس نیاز دارند یک شرکت است تا بتوانند درخواست ارزیابی محصول تولیدی خودشان را به معاونت علمی ارائه کنند. اینجاست که «ثبت شرکت» مطرح می شود.

ثبت شرکت دانش بنیان

معاونت علمی ریاست جمهوری به طور کلی فقط با شرکت ها برای ارزیابی محصول همکاری می کند و خدماتی به اشخاص حقیقی ارائه نمی دهد. پر واضح است که این تصمیم به خاطر سطح تسهیلاتی است که ارائه می شوند. بسیاری از تسهیلات و حمایت های دانش بنیان به صورت منابع مالی ارائه می شود و اگر بخواهیم رک باشیم، هیچ منطقی برای عرضه وام های چندین میلیاردی به یک فرد حقیقی وجود ندارد. در بهترین حالت چنین کاری بار حقوقی برای پیگیری های قضایی ندارد و در بدترین حالت زمینه ساز فساد و کلاهبرداری در ابعاد گسترده می شود. پس اولین چیزی که معاونت علمی از یک مجموعه تولیدکننده محصول طلب می کند شناسه ملی و نام شرکت آنهاست که باید از طریق ثبت شرکت بدست بیایند.
عبارت ثبت شرکت برای کسانی که درگیر فعالیت های حقوقی باشند، به اندازه کافی آشناست. اما وقتی در کنار دانش بنیان قرار می گیرد، ناگهان حجم قابل توجهی ابهام با آن همراه می شود. متاسفانه برخی مجموعه ها تحت این ابهام مدعی می شوند که می توانند تمام کارهای «ثبت شرکت دانش بنیان» را بر عهده بگیرند. این در حالی است که معاونت علمی برای ارائه گواهی دانش بنیان مستقیماً با خود تیم تولید محصول برای ارزیابی تماس می گیرد و بنابراین ادعای اینکه یک شرکت ثبتی می تواند در همان زمان ثبت برای شما تأییدیه بگیرد، حرف توخالی و عبثی است. هیچ شرکتی از هنگام ثبت دانش بنیان نمی شود. شرکت ها باید بعد از این کار محصول خودشان را ارائه کنند، مورد ارزیابی قرار بگیرند و بعد تبدیل به دانش بنیان شوند.
فرض کنید همین الان کارهای ثبت شرکت شما تمام شده است. گام بعدی چیست؟ مرحله بعد در تبدیل شدن به شرکت دانش بنیان، ثبت نام در سامانه ای است که برای این کار طراحی شده است.

ثبت نام در سامانه دانش بنیان

حالا شما یک محصول پیشرفته دارید که از طریق تحقیق و توسعه بدست آمده است و شرکتی هم ثبت کرده اید. مقدمات اقدام برای دریافت تأییدیه فراهم شده است و حالا زمان ارتباط برقرار کردن با معاونت علمی است. سامانه دانش بنیان در سایت معاونت علمی ریاست جمهوری مسیر ارتباطی اصلی شرکت ها با این نهاد است. برای ثبت نام باید نام شرکت و شناسه ملی آن را آماده داشته باشید و با ثبت یک شماره تلفن همراه برای ارسال پیامک های ارتباطی نهاد، به راحتی می توانید در سیستم ثبت نام کنید.
حالا با ورود به سیستم، با کارتابلی روبرو می شوید که برای ارسال اطلاعات محصول کاربرد دارد. محصولات بر اساس فهرستی به نام فهرست کالا و خدمات دانش بنیان دسته بندی می شوند که به صورت آنلاین در دسترس عموم قرار داشته و از طریق آن می توانید دسته بندی محصولتان را پیدا کنید. سپس به کمک کارتابل می توانید اطلاعات کلی را بارگذاری کنید و درخواست ارزیابی بدهید. با درخواست ارزیابی وارد آخرین مرحله می شوید، جایی که ویژگی های محصول و میزان همکاری شما با معاونت علمی تعیین کننده خواهد بود.

ارزیابی و ویژگی های آن

اطلاعات اولیه را بارگذاری کرده اید و درخواست ارزیابی اولیه خودتان را ارسال نمودید. حالا باید چه کار کرد؟ فرآیند ارزیابی برای عموم شرکت ها می تواند تا سه ماه طول بکشد و در این مدت معاونت انتظار همکاری کامل شرکت متقاضی را دارد. مراحل آن به طور کلی شامل رد و بدل کردن فرم ها و مستندات، ارزیابی بازرس معاونت و بررسی محصول در کمیته های داخلی این نهاد است.
بسته به اینکه در چه حوزه ای کار کنید، فرم ها و مستندات متفاوتی از شما درخواست می شود. برای مثال، اگر دارو تولید کرده باشید تأییدیه سازمان غذا و دارو را لازم دارید یا مثلاً تولیدات مبتنی بر فناوری نانو باید حتماً به تأیید ستاد نانو برسند. مواد پلیمری باید اطلاعات فرمولاسیون ارائه کنند، در حالی که تجهیزات الکترونیک باید نحوه توسعه مدارها و سیستم های کنترلی خودشان را شرح بدهند. معاونت علمی مدارک و فایل هایی که باید تکمیل شوند برای متقاضی ارسال می کند و در هر مرحله کیفیت اطلاعات ارسالی را مورد بررسی قرار می دهد.
با گرفتن تأیید اطلاعات کلی وارد یک مرحله خاص می شوید: تأیید بازرس. معاونت علمی به کمک کارگزاری هایی که در اختیار دارد، برای مجموعه شما یک بازرس تعیین می کند. این بازرس به صورت های مختلف تلفنی، آنلاین و حضوری با شما ارتباط می گیرد و ارزیابی شخصی از محصول انجام می دهد. این مرحله اهمیت خاصی دارد و اگر بی دقتی به خرج بدهید و به اندازه کافی حواستان را جمع نکنید، می تواند به سرعت باعث رد شدن شرکت شود. اغلب برای بسیاری از متقاضیان، دست و پنجه نرم کردن با بازرس کار استرس زا و نگران کننده ای است، اما تا زمانی که محصولتان شرایط دانش بنیان داشته باشد نیازی نیست نگران باشید. تنها چیزی که نیاز دارید یک ارائه قوی، محکم و با اعتماد به نفس است تا بتوانید این مرحله را پشت سر بگذارید.
اگر تأییدیه اطلاعات اولیه و تأیید بازرس را گرفته اید، بخش عمده فرآیند دانش بنیان را طی کرده اید. باقی مانده مسیر شامل بررسی های کمیته های داخلی معاونت علمی است تا صحت گزارش های دریافتی را بررسی کنند و در نهایت رأی نهایی بدهند. به محض اینکه رأی نهایی صادر بشود، از طریق پیامک و پیام به کارتابل با شما تماس گرفته می شود و به فهرست شرکت های دانش بنیان افزوده می شوید. تبریک می گوییم: حالا شما یک شرکت دانش بنیان دارید.

نتیجه گیری
همان طور که مشاهده می کنید، دریافت تأییدیه دانش بنیان به مراتب پیچیده تر از صرفاً سپردن آن به یک شرکت ثبتی عادی است. عبارت «ثبت شرکت دانش بنیان» شامل تولید محصول با سطح فناوری بالا، ثبت یک شرکت عادی و در نهایت گذراندن مراحل ارزیابی محصول در همکاری با معاونت علمی ریاست جمهوری است. باید خودتان را برای چندین ماه همکاری با این نهاد آماده کنید تا به نتیجه برسید و فرآیند کار هم شامل مراحل متعددی است. با این وجود، تا زمانی که به سطح فناوری تولید خودتان و نحوه دستیابی به آن مطمئن باشید، مشکل خاصی وجود نخواهد داشت. اگر شرایط این کار را در خودتان می بینید، از این فرصت استفاده کنید تا از حمایت های این حوزه برای توسعه کار و کمک به رشد اقتصادی کشور کمک بگیرید
منبع : IRKBN.COM