چتر حمایتی ۱۷میلیون دانش آموز را نبندید

با كمی دقت به زندگی پیرامون خود، عوارض ناشی از فقر حركتی و ناهنجاریهای حركتی كه معمولاً با هزینه های بسیار گزاف تر از پرداختن به ورزش و تمرینات جسمانی همراه است، به خوبی نمایان می شود. كارشناسان ورزش كشور در این باره تاكنون نظرات و نتایج تحقیقاتی نگران كننده ای را اعلام كرده اند. در یكی از این نظرات از آمار دهشت باری پرده برداشته شده است كه عدم توجه به آن گریبان كل جامعه را خواهد گرفت. این آمار چنین است: بیش از ۸۰ درصد دانش آموزان كشور در فقر یا ناهنجاریهای حركتی به سر می برند و این موضوع بویژه برای گروه دختران مشهودتر است. كارشناسان تأكید كرده اند چنانچه در یك زمان بندی و برنامه ریزی ۵ تا ۱۵ ساله نسبت به این قضیه خطرناك اندیشه نشود و چاره جویی نگردد، جمعیت نسل حاضر در این رده های سنی با خطرات بسیاری مواجه خواهند شد. شاید به جرأت بتوان گفت كه چنانچه ورزش و تشكیلات ورزشی در مدارس به این سمت و سو حركت نكند، هزینه های سنگین انواع بیماریهای جسمی، اعتیاد و بزهكاریها و انواع رفتار و اعمال نابهنجار به شدت افزایش خواهد یافت و نه تنها از بعد اقتصادی، بلكه از بعد اجتماعی جامعه را دچار خسارات سنگین و جبران ناپذیر خواهد كرد. كارشناسان طب ورزشی در تحقیقات گسترده خود در این باره گفته اند، چنانچه در بین سنین ۵ تا ۱۱ سالگی كه زمان حداكثر رشد سلولهای عصبی و حركتی در میان كودكان است و قدرت یادگیری در این سنین بویژه از بالاترین كارایی برخوردار است، بتوان به رشد مطلوبی رسید زمینه های بسیار مناسبی برای نهادینه كردن تحرك در فرد ایجاد می شود كه وی را در رده های سنی بالاتر از عوارض متعدد مصون و محفوظ خواهد كرد! كارشناسان در توضیح این نكته مهم اذعان داشته اند كه در این سنین در قشر مغز «كانال و كدی» ایجاد می شود كه این «كانال و كد» برای تمام طول زندگی فرد چنانچه صحیح آموزش داده شود باقی مانده و موجب توسعه آن خواهد شد. كارشناسان ورزش همچنین بارها به این جمله رسا تأكید و تصریح كرده اند كه «انسان سالم، محور توسعه است» و این در حالی است كه دانش آموزان در این راستا، از جمله آسیب پذیرترین قشر محسوب می شوند و نیاز به فعالیتهای ورزشی در این گروه های سنی بیش از همه باید مورد توجه قرار گیرد. هم اینك زنگ كلاس ورزش در مدارس كشور ما هفته ای ۵/۱ تا ۲ ساعت است در حالی كه بر پایه استانداردهای بین المللی و اجرایی در بسیاری از كشورهای اروپایی این زمان به هفته ای ۶ ساعت می رسد. مشاهده می شود كه درس ورزش در سطح مدارس كشور از این جهت نیز در فقر است. متأسفانه سرانه فضاهای مناسب ورزشی در مدارس نیز بسیار ناچیز است و تجهیزات و لوازم ورزشی نیازمند توجه بیش از پیش است تا صدای زنگ های خطر بلندتر به گوش نرسیده، باید چاره كرد! بحث ادغام معاونت تربیت بدنی و تندرستی با امور تربیتی توسط كمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در ماه های پایانی امسال واكنش های متعددی را از سوی كارشناسان و مدیران تربیت بدنی كشور در سطح مدارس و دانشگاهها و نیز مسئولان ذیربط برانگیخته و از زمان بحث موضوع حذف این معاونت بسیاری را به اعتراض و انتقاد واداشته است. این گزارش نگاهی به این موضوع دارد. ●معاونت تربیت بدنی و تندرستی در آموزش و پرورش نخستین بار در سال ۱۳۰۶ هجری شمسی بنا به پیشنهاد وزیر فرهنگ وقت و براساس قانونی كه از تصویب مجلس شورای ملی آن زمان گذشت، درس تربیت بدنی و ورزش به صورت رسمی جزء برنامه های درسی همه مقاطع تحصیلی قرار گرفت و به موجب این قانون هر روز یك ساعت از برنامه دانش آموزان به درس تربیت بدنی و ورزش اختصاص یافت. بعدها یعنی در آخرین بازنگری كه در سال ۱۳۸۳ به اجرا درآمد ساختار تربیت بدنی و تندرستی با ۳ دفتر و یك مدیریت تغییر یافت و تشكیلات فدراسیون ورزش نیز تحت زیر مجموعه این معاونت به قوت خود باقی ماند. بر این اساس، معاونت تربیت بدنی و تندرستی با ۳ دفتر تحت پوشش خود یعنی دفتر استانداردسازی و توسعه تربیت بدنی در مدارس، دفتر فعالیتهای ورزشی و دفتر سلامت و تندرستی و نیز مدیریت پیشگیری از آسیب های اجتماعی و مواجهه با بلایای طبیعی دایر و انجام وظیفه كرد. این معاونت كه هم اینك با ساختار جدید خود حدود ۴ سال است كه در وزارت آموزش و پرورش ایجاد شده است قرار بوده كه اهمیت تربیت بدنی را در ساختار مدارس كشور احیا كند و یك جامعه پویا و سالم، شاداب و تندرست را پی ریزی كند. از زمان تأسیس این معاونت بسیاری از كارشناسان و مسئولان مرتبط با بدنه ورزش كشور این حركت تازه را در آموزش و پرورش به اجرا نهاده و از آن به عنوان یك حركت اصولی در این بخش از جامعه یاد كردند. محمدرضا كردی استاد دانشگاه تهران كه از مدافعان این معاونت است می گوید: سال های سال است كه اهمیت تربیت بدنی در مدارس مطرح شده است و كارشناسان به دفعات به این موضوع صحه گذاشته اند. شاید یكی از مهمترین معضلاتی كه در طول سالیان متمادی در بخش تربیت بدنی مدارس داشتیم ضعف ساختار تشكیلاتی آموزش و پرورش در این خصوص بود. مجموعه تربیت بدنی در مجموع در حد یك اداره و یا در نهایت دو اداره كل خلاصه می شد و از این جهت نمی توانست در تصمیم گیری های كلان وزارتخانه آموزش و پرورش دخالت داشته باشد و این موضوع باعث می شد كه ورزش در مدارس روز به روز ضعیف و ضعیف تر شود. چهار سالی بود كه براساس تلاش چندین ساله كارشناسان این زمینه فراهم شد و این ساختار به سطح معاونت وزیر ارتقاء یافت و عملكرد این معاونت در طول این مدت نه چندان زیاد، نشان داد كه با این تغییر ساختار، توانسته قدم های خوبی بردارد و شرایط مناسبی را برای توسعه كمی و كیفی فعالیت های ورزشی در مدارس فراهم آورد. فریبا محمدیان یك كارشناس ورزشی نیز در این باره گفت: تربیت بدنی اساسی ترین وسیله دستیابی به سلامتی و حفظ آن است و این موضوع به ویژه برای یك دستگاهی كه بیش از ۱۷ میلیون نفر از جمعیت كشور را تحت پوشش دارد بسیار ضروری است. امیررضا خادم نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در این باره گفته است كه اهمیت پرورش روح و سلامت جسمانی دانش آموزان و ایجاد نشاط و سرزندگی در میان آنان كه جمعیتی بالغ بر ۱۷ میلیون نفر را شامل می شود كمتر از آموزش سایر علوم در مدارس كشور نیست.مسیر ترقی ورزش كشور از مدارس می گذرد دكتر عبدالحمید احمدی- استاد دانشگاه تهران- درخصوص ضرورت ترقی ورزش در كشور گفت: راه پیشرفت و ترقی ورزش در كشور از آموزش و پرورش می گذرد و توجه بیشتر به این امر، داشتن نسلی سالم، توانا و بانشاط را نوید می دهد. سالهاست كه حرف از ورزش پایه است، یعنی پشتوانه سازی برای ورزش و ایجاد شرایطی كه نسل آینده ساز كشور از موهبت ورزش و سلامت جسم و روح بهره مند شوند. اما در عمل آنچه اتفاق می افتد همواره موجب شده است كه مهم ترین قشر جمعیتی كشور یعنی كودكان، نوجوانان و جوانان در حساس ترین مقطع آموزشی خود از پرداختن به ورزش و تربیت بدنی محروم باشند. در واقع ورزش و فعالیت بدنی نیاز جدی دانش آموزان در همه مقاطع تحصیلی است و كمبود و یا نبود آن خسارت جبران ناپذیری را به نسل آینده كشور وارد می كند. تاسف بار است گزارش بدهند كه بخش قابل توجهی از مكان های آموزشی مدارس ما فاقد كمترین امكانات و فضای لازم برای ورزش كردن هستند. این مساله به ویژه برای مدارس و مكان های آموزش دختران فاجعه بارتر است! در سه، چهار سال اخیر و پس از مدت ها تلاش دلسوزانه، جایگاه ورزش در آموزش تربیت بدنی ارتقاء یافته است و با تشكیل معاونت تربیت بدنی و تندرستی، شرایطی فراهم شده است تا خونی تازه در این بخش جاری شود و با جذب و جلب امكانات و اعتبارات بیشتر، تعداد قابل توجهی از دانش آموزان زیر چتر حمایتی و برنامه ای ورزش و تربیت بدنی قرار گیرند. با نگاهی به عملكرد این دوره از فعالیت های تربیت بدنی با كل دوره های پیش از آن به خوبی ملاحظه می شود كه ارتقاء جایگاه تشكیلاتی تربیت بدنی در آموزش و پرورش در سطح معاونت وزیر چه آثار مثبتی را برای توسعه ورزش دانش آموزی در ابعاد نرم افزاری و سخت افزاری داشته است. بدیهی است تا رسیدن به نقطه مطلوب راه درازی پیش رو است اما گام های نخست و تازه بسیار اصولی برداشته شده است.