منوچهر چشم‌ آذر، موسیقیدان و پرکار در تنظیم آهنگ

منوچهر چشم آذر در ۲۳ آذر ماه سال ۱۳۲۳ در اردبیل به دنیا آمد. او فرزند اسماعیل چشم آذر (از نوازندگان بنام موسیقی آذربایجان) و برادر بزرگتر ناصر چشم آذر آهنگساز و موسیقی‌دان ایرانی است. وی در ۴ سالگی به همراه خانواده اش به تهران آمد. پدرش اولین بار ساز ویولن را برایش خرید اما بعد از دو یا سه سال کار با ویولن تمایلی به ادامه کار با این ساز نشان نداد، سپس پدرش ساز آکاردئون را برایش تهیه کرد که این بار او به این ساز علاقه‌مند شد. وی برای تحصیل در زمینه موسیقی وارد هنرستان موسیقی شد.

منوچهر چشم آذر همواره بزرگترین حامی و مشوق خود را پدرش می داند و در این باره می گوید:
"در سن 6-7 سالگی بودم که در تهران ، پدرم چون خودش ویولن می نواخت و البته تسلط به سازهای بسیاری داشت ، برای من یک ویولن کوچک خرید و شروع کرد به آن را به من یاد بدهد ، البته من یکی دو سال بیشتر این ساز را دستم نگرفتم و خیلی به ویولن علاقه ای نشان نمی دادم ..."
در 9 سالگی و با باب شدن آکاردویون در آن زمان ، پدرش برای او آکاردوین خرید و او نزد معلم خصوصی به یادگیری آکاردیون و نت های موسیقی پرداخت.
در یازده سالگی (1334) پدرش او را در هنرستان عالی موسیقی تهران ثبت نام می کند و تحصیلات خود را در رشته ی موسیقی نزد اساتیدی همچون یوسف زاده (رهبر ارکستر، رئیس هنرستان عالی موسیقی در آن زمان) کمال پورتراب (وی مدیر هنرستان عالی موسیقی در فاصله سال های 1350 تا 1352 بود) ، امانوئل ملیک اصلانیان (از اساتید بنام دانشگاه تهران و هنرستان عالی موسیقی) ادامه می دهد. ساز اصلی او در هنرستان پیانو بود. وی چند سال نیز بصورت خصوصی نزد استاد اصلانیان پیانو را به سبک کلاسیک آموخت.
منوچهر چشم آذر در 17 سالگی در گروه های کوچک ارکستر برای بعضی از مراسم های محلی به اجرا می پرداخت در آن زمان او آکاردیون می نواخت. با اینکه تحصیلات عالی او موسیقی کلاسیک بود اما با وارد شدن به بازار ایران تصمیم گرفت برای موسیقی ایرانی کار کند ، در آن زمان موسیقی ایرانی بیشتر به صورت همنوازی بود و تنظیم آهنگ به سبک امروزی نداشت.
آنچه نام منوچهر چشم آذر را برجسته و مشهور کرده‌است، پرکاری و فعالیت‌های فراوان وی در زمینه تنظیم آهنگ در دوران قبل و بعد از انقلاب ایران می‌باشد. به‌طوری‌که در تمام سال‌های فعالیت هنریش تاکنون بیش از دوهزار اثر در زمینه تنظیم آهنگ از خود به جای گذاشته‌است.
اولین کار منوچهر چشم آذر آهنگ خورشید است که ملودی و تنظیم آن از اوست. تنظیم‌های او به سبک خاص خود او هستند.  از میان آهنگسازان، بیشترین آهنگ‌های فرید زولاند توسط منوچهر چشم آذر تنظیم شده‌است.
او در پاسخ به این سوال که  «آنِ» موسیقی شما از کجا می‌آید؟» می‌گوید:
«تمام این احساسات که شما از آن حرف می‌زنید، از یک نت می‌آید. یک نت که به آن می‌گوییم نت پدال یا پایه. این نت پایه را هیچ‌کس به من یاد نداد، جز پدرم که خودش با کمانچه می‌زد.
منوچهر چشم آذر نسبت به رپ فارسی دیدگاه انتقادی شدیدی دارد و آن را دلقک مآب می‌نامد و رپ را به عنوان نوعی از موسیقی قبول ندارد. همچنین نسبت به فعالیت‌های بسیاری از جوانان داخلی که اسم خود را تنظیم‌کننده گذاشته‌اند انتقاد می‌کند و کارهای بسیاری از آنان را بسیار ضعیف می‌داند و آن‌ها را برنامه ساز صدا می‌داند تا یک تنظیم‌کننده و از کپی کاری‌ها و نبود ساختار مناسب برای آهنگ‌ها و نبود خلاقیت انتقاد می‌کند.
همچنین او به جوانانی که قصد ورود به حیطه‌ی آهنگسازی و تنظیم دارند، توصیه می‌کند که به جای فعالیت خودسرانه، درس این عرصه را بخوانند و علم خود را پرورش دهند تا این هنر کمتر در معرض ابتذال قرار گیرد.
وی بعد از انقلاب در آمریکا بی‌وقفه به کار خود ادامه داد. بنا به درخواست تعداد زیادی از خوانندگان مقیم لس آنجلس، به مدت چندین سال بر خلاف میل شخصی خود بیشتر درگیر ساخت و تنظیم آهنگ‌های شاد شد.
منوچهر چشم آذر در طی بیش از پنجاه سال فعالیت خود، زیاد اهل مصاحبه و جلوی دوربین آمدن نبوده‌است از همین روی، بسیاری با چهره او آشنا نیستند و تنها نام او را آن هم به علت کارهای پر شمار و محبوبش می‌شناسند.

این مطلب را هم بخوانید:

فروغ فرخزاد: از ازدواج تا مرگ پیش بینی شده

همکاری های درخشان
خورشید خانم
شروع کار تنظیم آهنگ منوچهر چشم آذر با آهنگ خورشید خانم با صدای رامش بود. آهنگی که خود چشم آذر موسیقی آن را ساخت. منوچهر چشم آذر در مصاحبه‌ای درباره این آهنگ گفت: «این آهنگ یادآور سختگیری‌های پدرم است که از ما می‌خواست تا طلوع خورشید به تمرین نوازندگی بپردازیم.»

طلاق - اردلان سرفراز
یکی از درخشان ترین همکاری چشم آذر و اردلان سرافراز آهنگ طلاق است با شعری بر گرفته از موسیقی Heaven on their minds از لحاظ ساختاری ترکیبی است از آواز زنانه با فرم ملودیک سنتی ایرانی به همراهی بیت‌های منظم سینتی سایزر که در فاصله بسیار کوتاه از هم پیوسته تکرار می‌شوند. این آهنگ به قدری مشهور شد که جی زی و بیانسه در مراسم سالگرد ازدواج‌شان ترانه‌ طلاق را پخش کرده‌اند.

سال قحطی -  فریدون فروغی
یکی دیگر از همکاری درخشان چشم آذر به عنوان تنظیم کننده با فریدون فروغی است. دومین آلبوم فریدون فروغی با نام یاران در سال ۱۳۵۴ به بازار عرضه می‌شود و در همین سال به علت اجرای ترانه «سال قحطی» از طرف حکومت شاهنشاهی به مدت دو سال از فعالیت منع می‌شود. در سال ۱۳۵۶، پس از اعلام فضای باز سیاسی توسط حکومت، فروغی بعد از دو سال ممنوعیت کاری سومین آلبوم خود را با نام سال قحطی به بازار عرضه می‌کند.

منابع: برترین ها ـ آرمیس