مقایسه عملکرد تتر، طلا و دلار فیزیکی در بحران‌های اقتصادی

وقتی تورم بر بازارها سایه می‌اندازد، همه دنبال پناهگاهی امن برای حفظ ارزش سرمایه‌شان می‌گردند. این جستجو در ایران و کشورهای دیگر ما را به سه مسیر آشنا می‌رساند: پناهگاه سنتی و هزاران ساله یعنی طلا، ارز قدرتمند و فراگیر جهانی یعنی دلار فیزیکی و پدیده نوظهور دنیای دیجیتال یعنی تتر (USDT).

هرکدام از این دارایی‌ها ویژگی‌ها، مزایا و معایب خودشان را دارند و عملکردشان در شرایط بحرانی متفاوت است. بیایید ببینیم در مقایسه تتر با طلا و دلار هرکدام در میدان عمل و طی بحران‌های اقتصادی چطور ظاهر شده‌اند.

شناخت بازیگران اصلی میدان: تتر، طلا و دلار

قبل از هرگونه مقایسه باید با ماهیت هر یک از این دارایی‌ها و ارتباط تتر و طلا با دلار آشنا شویم.

طلا: پادشاه دیرینه دارایی‌های امن

طلا هزاران سال است که به عنوان معیاری برای ثروت و ابزاری برای حفظ ارزش شناخته می‌شود. این فلز گران‌بها کمیاب است، به هیچ دولت یا سیاست اقتصادی خاصی وابسته نیست و در طول تاریخ ثابت کرده که ارزشش را در برابر تورم و بی‌ثباتی حفظ می‌کند.

دلار فیزیکی: ارز ذخیره جهانی

دلار آمریکا به لطف قدرت اقتصادی ایالات متحده، به عنوان ارز ذخیره در سراسر جهان پذیرفته شده. در بحران‌های جهانی سرمایه‌گذاران اغلب به سمت دلار هجوم می‌برند چون نقدشوندگی بسیار بالا و پذیرش جهانی، آن را به ابزاری کارآمد برای معامله و حفظ ارزش در کوتاه‌مدت تبدیل کرده است.

تتر (USDT): دلار دیجیتال در عصر جدید

ارز دیجیتال تتر نوعی استیبل‌کوین است که ارزشش همیشه به دلار آمریکا وابسته (Peg) است. هر واحد تتر معادل یک دلار آمریکا ارزش دارد و توسط ذخایر دلاری واقعی پشتیبانی می‌شود.

عملکرد طلا در بحران‌ها: لنگرگاهی در برابر طوفان

تاریخ گواه روشنی بر عملکرد طلا در شرایط سخت اقتصادی است. رابطه طلا با بازار سهام و ارز دیجیتال معمولا معکوس است. وقتی اعتماد به سیستم‌های مالی سنتی کاهش می‌یابد، تقاضا برای طلا افزایش پیدا می‌کند.

• بحران مالی جهانی ۲۰۰۸: در حالی که بازارهای سهام در سراسر دنیا سقوطی بی‌سابقه را تجربه می‌کردند و بانک‌های بزرگ در آستانه ورشکستگی بودند، طلا عملکرد درخشانی داشت. قیمت هر اونس طلا از حدود ۷۰۰ دلار در اواخر سال ۲۰۰۸ به بیش از ۱۹۰۰ دلار در سال ۲۰۱۱ جهش کرد. این بحران به وضوح نشان داد که طلا به عنوان پناهگاهی امن در بحران عمل می‌کند.
• بحران کرونا (۲۰۲۰): با شیوع جهانی ویروس کرونا و اعمال قرنطینه‌های گسترده که منجر به توقف فعالیت‌های اقتصادی شد، سرمایه‌گذاران بار دیگر به طلا پناه آوردند. بر اساس داده‌های شورای جهانی طلا (World Gold Council)، قیمت این فلز ارزشمند در آگوست ۲۰۲۰ به رکورد تاریخی بالای ۲۰۷۰ دلار در هر اونس رسید. این رشد نشان‌دهنده نگرانی عمیق بازار از سیاست‌های انبساطی بانک‌های مرکزی و ترس از تورم بود.

مزایای طلا:

• ارزش ذاتی و جهانی: مستقل از هر دولت و بانکی است.
• محافظت در برابر تورم: به طور تاریخی ارزشش را در برابر کاهش قدرت خرید حفظ کرده است.
• دارایی فیزیکی: ملموس بودن آن حس امنیت ایجاد می‌کند.

معایب طلا:

• مشکلات نگهداری و امنیت: نگهداری طلای فیزیکی با ریسک سرقت و گم شدن یا خرید طلای تقلبی همراه است.
• نقدشوندگی پایین: تبدیل سریع طلا به پول نقد، به‌خصوص در حجم بالا می‌تواند دشوار و زمان‌بر باشد.
• عدم بازدهی: طلا سودی تولید نمی‌کند و ارزش آن تنها از طریق افزایش قیمت رشد می‌کند.

عملکرد دلار فیزیکی: انتخاب اول در لحظات اضطراب

دلار در بحران‌های اقتصادی و سیاسی نقشی دوگانه دارد. از یک سو به عنوان ارز اصلی تجارت جهانی تقاضا برای آن همیشه بالاست. از سوی دیگر سیاست‌های پولی «فدرال رزرو» آمریکا می‌تواند ارزش آن را تحت تأثیر قرار دهد.

در مراحل اولیه بحران جهانی تقاضا برای دلار به شدت افزایش می‌یابد. سرمایه‌گذاران از بازارهای نوظهور و دارایی‌های پرریسک خارج شده و برای خرید دارایی‌های امن مانند اوراق قرضه خزانه به دلار نیاز پیدا می‌کنند. این موضوع شاخص دلار DXY را (که قدرت دلار را در برابر ارزهای دیگر اندازه می‌گیرد) تقویت می‌کند.

• بحران مالی ۲۰۰۸:
• این بحران از سقوط بازار مسکن آمریکا شروع شد و به سراسر جهان سرایت کرد اما دلار آمریکا بسیار قوی عمل کرد قدرتش را به رخ کشید. شاخص دلار با رشد ۱۲ درصدی از ۷۹.۶ در جولای ۲۰۰۸ به ۸۹.۶ در مارس ۲۰۰۹ افزایش یافت.
• بحران کرونا: در ماه مارس ۲۰۲۰ و اوج هراس از کرونا شاخص دلار به بالاترین سطح خود در سه سال پیش از آن رسید.

البته این قدرت همیشگی نیست. اگر بحران ناشی از ضعف در اقتصاد آمریکا باشد یا اگر واشنگتن برای مقابله با بحران به چاپ بی‌رویه پول روی بیاورد، در بلندمدت به تضعیف دلار و افزایش تورم منجر می‌شود.

مزایای دلار فیزیکی:

• نقدشوندگی بسیار بالا: به راحتی در سراسر جهان قابل تبدیل و استفاده است.
• ابزار اصلی معاملات: ارز استاندارد برای تجارت بین‌المللی است.
• ثبات نسبی: در مقایسه با بسیاری از ارزهای ملی دیگر، از ثبات بیشتری برخوردار است.

معایب دلار فیزیکی:

• آسیب‌پذیری در برابر تورم: سیاست‌های انبساطی پولی می‌تواند قدرت خرید آن را به مرور زمان کاهش دهد.
• وابستگی به سیاست‌های آمریکا: ارزش آن به سلامت اقتصاد و تصمیمات سیاسی ایالات متحده گره خورده است.
• ریسک نگهداری و جعل: اسکناس فیزیکی با خطر سرقت، آتش‌سوزی و جعل روبروست.

عملکرد تتر (USDT): پناهگاه دیجیتال در دنیای کریپتو

تتر برای ایفای نقش در بحران‌های اقتصاد کلان طراحی نشده و هدفش ایجاد ثبات در بازار پرنوسان ارز دیجیتال است. با این حال کاربردهای آن در بحران‌های اقتصادی ملی و منطقه‌ای بسیار جالب توجه است.

در کشورهایی مثل ایران که با تورم افسارگسیخته و کنترل سرمایه مواجه هستند، تتر به ابزاری حیاتی برای حفظ ارزش دارایی تبدیل شده. شهروندان به راحتی می‌توانند هر ساعت از شبانه‌روز پولشان را به تتر تبدیل کنند تا از گزند تورم به دور بماند.

• بحران ۲۰۰۸: تتر در ۲۰۰۸ وجود نداشت و در سال ۲۰۱۴ معرفی شد؛ بنابراین نمی‌شود عملکرد مستقیم آن را ارزیابی کرد. با این وجود اگر این ارز دیجیتال وجود داشت، احتمالاً مثل دلار فیزیکی ثباتش را حفظ می‌کرد.
• بحران کرونا: در مارس ۲۰۲۰ و زمانی که بیت‌کوین بیش از ۵۰ درصد سقوط کرد، ارزش تتر تنها نیم درصد نوسان داشت و در محدوده ۰.۹۹ تا ۱.۰۱ دلار ماند. حجم معاملات روزانه آن هم از بیت‌کوین هم عبور کرد چون سرمایه‌گذاران در شرایط دشوار به نقدینگی نیاز داشتند.
• سقوط لونا و صرافی FTX: حتی در دوره‌هایی که بسیاری از رمزارزها سقوط شدید داشتند و بازار کریپتو با بحران مواجه بود، تتر توانست برابری خود با دلار را به طور کامل حفظ کند.

مزایای تتر:

• دسترسی و سرعت انتقال بالا: در چند دقیقه می‌توان میلیون‌ها دلار تتر را به هر نقطه‌ای از جهان ارسال کرد.
• بی‌نیاز از سیستم بانکی: برای نگهداری و انتقال آن نیازی به حساب بانکی نیست.
• نقدشوندگی بالا: در بازار کریپتو به راحتی به بیت‌کوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال یا پول نقد تبدیل می‌شود.

معایب تتر:

• ریسک صادر کننده: ارزش تتر به توانایی و شفافیت شرکت صادرکننده آن (Tether Limited) در حفظ ذخایر دلاری بستگی دارد. تردید در مورد این ذخایر می‌تواند باعث از بین رفتن وابستگی آن به دلار شود.
• ریسک‌ نظارتی: دولت‌ها می‌توانند قوانین سخت‌گیرانه‌ای علیه استیبل‌کوین‌ها وضع کنند که استفاده از آن را محدود کند.
• متمرکز بودن: برخلاف بیت‌کوین، تتر دارایی متمرکز است و شرکت صادرکننده می‌تواند تراکنش‌ها را مسدود یا حساب‌ها را فریز کند.

جدول مقایسه جامع: تتر، طلا و دلار فیزیکی

در جدول زیر ویژگی‌های کلیدی این سه دارایی را کنار هم قرار دهیم تا مقایسه آن ساده‌تر شود:

نتیجه‌گیری: کدام دارایی برای شما مناسب است؟

انتخاب بین تتر، طلا و دلار فیزیکی به اهداف، میزان ریسک‌پذیری و کشور محل سکونت شما بستگی دارد.

• اگر دنبال حفظ ارزش دارایی و دور ماندن از اثرات تورم در بلندمدت هستید، طلا پادشاه بی‌رقیب است.
• اگر می‌خواهید ارزش پولتان در برابر کاهش ارزش ریال حفظ شود ولی نقدشوندگی سریع هم نیاز دارید، دلار فیزیکی مناسب شماست.
• اگر در بازار ارز دیجیتال فعال هستید یا به صرافی‌های معتبر دسترسی دارید؛ خرید تتر همان کار دلار را برایتان می‌کند اما خرید و فروش و نگهداری راحت‌تری دارد.

بسیاری از حرفه‌ای‌ها ترکیبی از این سه گزینه را در سبدشان دارند تا از مزایای هرکدام بهره‌مند شده و ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهند.