روغن موتور برای زمستان؛ چرا انتخاب درست حیاتی است؟

روغن موتور برای زمستان نقشی کلیدی در حفظ عملکرد مطلوب خودرو در روزهای سرد سال دارد. زمانی که دمای هوا به صفر یا حتی زیر صفر درجه می‌رسد، وضعیت روانکاری موتور به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد و انتخاب روغن موتور نامناسب می‌تواند به‌سادگی باعث سخت روشن شدن خودرو، افزایش مصرف سوخت، فرسودگی سریع‌تر قطعات داخلی و حتی یاتاقان زدن موتور شود. در چنین شرایطی، شناخت ویژگی‌های مناسب‌ترین روغن برای زمستان، از نظر ویسکوزیته، نوع پایه و استانداردهای فنی، امری ضروری برای هر راننده است.

روغن موتور برای زمستان باید چه ویژگی‌ هایی داشته باشد؟

روغن موتور وظیفه دارد قطعات متحرک موتور را روان‌ کاری کند، حرارت را کاهش دهد، آلودگی‌ها را معلق نگه دارد و از ایجاد اصطکاک و سایش جلوگیری کند. در هوای سرد، روغن‌هایی با ویسکوزیته بالا به ‌سرعت سفت می‌شوند و نمی ‌توانند به‌ خوبی در بین قطعات جریان پیدا کنند. به همین دلیل، برای زمستان باید از روغن ‌هایی با ویسکوزیته پایین در دمای سرد استفاده شود که توانایی روان‌ کاری سریع و مناسب در زمان استارت سرد را داشته باشند.
یکی از مهم‌ترین مفاهیم در انتخاب روغن برای زمستان، دانستن معنای شاخص ویسکوزیته در روغن‌های چند درجه‌ای است. عددی که پیش از حرف ( W مخفف Winter یا زمستان ( قرار دارد، نشان‌ دهنده میزان روان بودن روغن در هوای سرد است. هرچه این عدد کمتر باشد، روغن در دمای پایین روان‌تر است و عملکرد بهتری در زمان استارت سرد خواهد داشت.

تفاوت روغن‌های مونوگرید و مولتی‌گرید در زمستان

روغن‌های مونوگرید تنها یک سطح ویسکوزیته دارند. مثلاً SAE 30 در دمای بالا کارایی مناسبی دارد ولی در سرما غلیظ شده و توان روانکاری مناسب را از دست می‌دهد. در مقابل، روغن‌های مولتی‌ گرید مانند 5W-30  یا  0W-20 به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در دمای سرد روان می‌مانند و در دمای بالا نیز غلیظ شدن بیش‌ازحد ندارند. این نوع روغن‌ها انتخاب بهتری برای زمستان هستند، زیرا موتور را در زمان استارت سریع‌تر و بهتر روانکاری می‌کنند.
برای مثال، روغن  5W-30 در دمای پایین ویسکوزیته ‌ای معادل روغن SAE 5 دارد که برای استارت در هوای سرد بسیار مناسب است، اما در دمای بالا مثل یک روغن SAE 30 عمل می‌کند و از موتور محافظت کافی را به عمل می‌آورد. به همین دلیل، روغن ‌های مالتی‌گرید با بازه ویسکوزیته مناسب، گزینه ایده‌آلی برای استفاده در فصل سرما هستند.

چرا روغن‌های  5W-30 و 0W-20  برای زمستان توصیه می‌شوند؟

طبق نظر کارشناسان تعمیرگاه ام وی ام  ، در شرایطی که دمای هوا زیر صفر می‌رسد، روغن‌های 5W-30  و به ‌خصوص  0W-20 بهترین انتخاب برای موتور هستند. این روغن‌ها در زمان روشن کردن خودرو در صبح‌ های سرد، به ‌سرعت جریان می‌ یابند و اصطکاک اولیه بین قطعات خشک را کاهش می‌دهند. این ویژگی، از سایش ناگهانی بین قطعات فلزی جلوگیری کرده و باعث افزایش عمر موتور می‌شود. 
روغن 0W-20 ، ویسکوزیته بسیار پایینی دارد و حتی در دمای منفی 30 درجه نیز توانایی روان ‌کاری فوری دارد. این نوع روغن بیشتر برای خودروهای جدیدتر با فاصله قطعات کمتر و تکنولوژی ساخت دقیق ‌تر مناسب است. در مقابل، روغن  5W-30 برای طیف گسترده‌ای از خودروهای سواری، از جمله بسیاری از خودروهای داخلی و آسیایی کاربرد دارد و گزینه‌ای قابل اطمینان در زمستان محسوب می‌شود.

نقش تکنولوژی سنتتیک در روغن موتورهای زمستانی

روغن‌ های موتور در حالت کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: مینرال (پایه نفتی) و سنتتیک (تمام سنتزی یا نیمه ‌سنتزی). روغن‌های مینرال از تصفیه نفت خام به دست می‌آیند و ارزان ‌تر هستند، اما عملکرد آن‌ها در دماهای پایین به ‌مراتب ضعیف‌تر است. در مقابل، روغن ‌های سنتتیک با استفاده از تکنولوژی ‌های پیشرفته ساخته می‌شوند، ترکیبات شیمیایی آن‌ها کنترل ‌شده ‌تر است و پایداری ویسکوزیته بهتری دارند.
طبق نظر تکنسین های تعمیرگاه لیفان غرب تهران ، در زمستان، استفاده از روغن سنتتیک یا نیمه ‌سنتتیک مزایای فراوانی دارد. این روغن‌ها در سرما سفت نمی‌شوند، استارت خودرو را آسان‌تر می‌کنند و همچنین مقاومت بالاتری در برابر اکسیداسیون دارند. ضمن اینکه طول عمر مفید آن‌ها نیز بیشتر از روغن‌های مینرال است و فاصله بین دو تعویض روغن را افزایش می‌دهند.

سازگاری روغن با موتور خودرو و دفترچه راهنما

هر خودرو بر اساس طراحی موتور، نوع سوخت، سیستم روانکاری و شرایط اقلیمی خاص، روغن مشخصی نیاز دارد. مهم‌ترین مرجع برای انتخاب روغن موتور مناسب، دفترچه راهنمای خودرو است. در این دفترچه معمولاً پیشنهاد سازنده برای انواع ویسکوزیته روغن در فصل تابستان و زمستان ذکر شده است. برای مثال، برخی خودروها ممکن است در تابستان به روغن 10W-40  نیاز داشته باشند، اما در زمستان استفاده از روغن 5W-30  یا حتی 0W-30  توصیه شود.
علاوه بر ویسکوزیته، باید به استانداردهای کیفی مثل API (انجمن نفت آمریکا) یا ACEA (انجمن خودروسازان اروپا) نیز توجه کرد. روغن‌هایی با استاندارد SN یا SP در API یا C3 در ACEA، کیفیت و قابلیت بهتری برای روانکاری در شرایط دشوار دارند و در سرما عملکرد مطلوب‌تری از خود نشان می‌دهند.

چه اشتباهاتی را نباید در انتخاب روغن موتور برای زمستان انجام داد؟

به گزارش کارشناسان تعمیرگاه جک اس 5  ، یکی از اشتباهات رایج، استفاده از روغن تابستانی در فصل سرما است. برخی رانندگان تصور می‌کنند چون موتور در دمای بالا بهتر روانکاری می‌شود، روغن غلیظ‌تری باید استفاده شود. اما در واقع، در زمستان موتور بیشتر تحت استهلاک لحظه استارت قرار می‌گیرد و روغن غلیظ نمی‌تواند به سرعت به قطعات برسد. این موضوع باعث افزایش فرسایش قطعات در زمان گرم‌نشدن کامل موتور می‌شود.
اشتباه دیگر، استفاده از برندهای ناشناخته یا فاقد تأییدیه ‌های معتبر است. بسیاری از روغن‌های تقلبی یا غیراستاندارد در بازار وجود دارند که ممکن است ویسکوزیته یا افزودنی‌های لازم را نداشته باشند. این روغن‌ها نه‌تنها در سرما عملکردی ندارند، بلکه می‌توانند آسیب جدی به موتور وارد کنند.

آیا تعویض فصلی روغن موتور ضرورت دارد؟

در گذشته و برای خودروهای قدیمی ‌تر، تعویض فصلی روغن موتور رایج بود. اما با ورود روغن‌های مولتی‌گرید و باکیفیت، امروزه بسیاری از خودروها نیازی به تعویض فصلی ندارند. البته اگر از روغن‌های مینرال یا ویسکوزیته بالا در تابستان استفاده شده باشد، بهتر است پیش از آغاز زمستان، روغن موتور با نمونه‌ای با ویسکوزیته مناسب سرما تعویض شود.
تعویض روغن قبل از شروع سرمای شدید، نه ‌تنها روانکاری بهتر موتور را تضمین می‌کند، بلکه به عملکرد بهتر بخاری، کاهش مصرف سوخت و حتی افزایش عمر باتری کمک می‌کند. روغن‌ های کهنه و آلوده معمولاً در سرما غلیظ‌تر می‌شوند و حرکت آن‌ها در موتور با اختلال همراه است.

توصیه نهایی برای انتخاب روغن موتور در زمستان

اگر بخواهیم به صورت خلاصه به یک راهکار عملی برسیم، در زمستان باید از روغنی استفاده کرد که:
•    ویسکوزیته پایینی در دمای سرد داشته باشد
•    سنتتیک یا نیمه ‌سنتتیک باشد
•    دارای استانداردهای معتبر بین ‌المللی باشد
•    با توصیه دفترچه راهنمای خودرو سازگار باشد
•    از برند معتبر و دارای تأییدیه باشد

با رعایت این اصول، عملکرد موتور خودرو در فصل زمستان در بهترین حالت خود باقی می‌ماند و از بروز خرابی‌های ناشی از استارت سرد، فرسایش زیاد و حتی مصرف سوخت بیش از حد جلوگیری خواهد شد.
انتخاب هوشمندانه روغن موتور برای زمستان نه‌تنها باعث عملکرد بهتر خودرو در سرما می‌شود، بلکه هزینه‌های تعمیرات را در درازمدت کاهش می‌دهد و تجربه‌ای مطمئن‌تر در رانندگی زمستانی برای شما به ارمغان می‌آورد.