دلایل نامنظم شدن پریود زمانی که باردار نیستید

اگرچه باردار بودن یکی از مهم‌ترین دلایل نامنظم بودن پریود است، اما دلایل متنوعی وجود دارند که در صورت باردار نبودن می‌توان بر آنها تمرکز کرد. استفاده از روش‌های ضد بارداری، استرس، انجام ورزش‌های سنگین، اختلالات تیروئید و فیبروم رحم از جملۀ این علت‌ها به حساب می‌آیند. در ادامه دلایل نامنظم شدن پریود زمانی که باردار نیستید را بررسی خواهیم کرد.

دلایل نامنظم شدن پریود کدامند؟

اگرچه خانم‌ها به طور متوسط سیکل قاعدگی 28 روزه دارند، اما این بازۀ زمانی به طور طبیعی می‌تواند 21 تا 35 روز هم باشد. اگر چرخۀ قاعدگی خانم‌ها کمتر از 21 روز یا بیشتر از 35 روز باشد، خونریزی پریود نیز در زمان همیشگی رخ نمی‌دهد و به این وضعیت، پریود نامنظم می‌گویند. در ادامه دلایل متنوعی را معرفی می‌کنیم که به واسطۀ آن می‌توان نامنظمی خونریزی پریود را درک کرد.

1- استرس

در زندگی هر فردی استرس، اضطراب و فشارهای عصبی وجود دارند. اما اگر میزان آن از حد طبیعی بالاتر برود، بر عملکرد تمام اعضای بدن از جمله مغز، سیستم ایمنی، دستگاه گوارش، قلب، فشار خون و اندام‌های تناسلی اثر منفی می‌گذارد. کاهش ترشح (FSH) و (LH) از هیپوفیز بر رشد فولیکول‌ها و تخمک گذاری اثر گذاشته و فرآیندهای مذکور را عقب می‌اندازد. در نتیجه قاعدگی نیز نامنظم خواهد شد.

2- سندرم تخمدان پلی کیستیک

یکی از اختلالات تخمدانی شناخته شده، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا تنبلی تخمدان است. در این حالت، به دلیل عدم تعادل هورمونی و افزایش سطح هورمون آندروژن، کیست‌های کوچکی، عموماً حاوی مایع، روی سطح تخمدان‌ها ایجاد می‌شوند که تخمک گذاری را عقب می‌اندازند. به این واسطه، یکی از علائم مهمی که به چشم می‌آید، پریود نامنظم است. با استفاده از روش های درمان، می‌توان تأخیر در پریود را نیز رفع کرد.

3- بیماری‌های التهابی لگن

بیماری‌های التهابی لگن (Pelvic inflammatory disease - PID) یکی از مهم‌ترین دلایل اصلی قاعدگی های نامنظم هستند. در این وضعیت، غالباً بیماری‌های عفونی مقاربتی به دلیل حضور باکتری‌هایی مانند کلامیدیا، سوزاک و مایکوپلاسما تناسلی در بدن باعث التهاب رحم، دهانۀ رحم، تخمدان و بافت لگن می‌شوند. از مهم‌ترین علائم این بیماری‌ها می‌توان به تأخیر در پریود اشاره کنیم.

4- اختلالات تیروئید

هورمون‌هایی که توسط غدۀ تیروئید ترشح می‌شوند و به اسم‌های (T3) ،(T4) و (R3) معروف هستند، در تنظیم سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون نقش دارند. در صورتی که خانم‌ها با کم کاری یا پرکاری تیروئید مواجه می‌شوند، ترشح هورمون‌های جنسی نیز از تعادل نسبی خود خارج می‌شوند. در نتیجه تخمک گذاری و خونریزی پریود نظم همیشگی را از دست می‌دهند. به این ترتیب، درمان اختلالات تیروئید، نقش مهمی در تنظیم قاعدگی نیز دارد.

5- کاهش یا افزایش وزن

افرادی که به خاطر اشتهای زیاد یا خیلی کم، با افزایش و یا کاهش وزن زیاد مواجه می‌شوند، از افزایش یا کاهش میزان خونریزی قاعدگی یا نظم پریود شکایت می‌کنند. به همین دلیل توصیه می‌‌شود که خانم‌ها از رژیم غذایی متعادل استفاده کنند تا روال فعالیت تخمدان‌ها و رحم و تنظیم هورمون‌ها به بهترین شکل باشد.

توجه داشته باشید که کاهش وزن زیاد و کم شدن بخش قابل توجهی از چربی‌ها به عدم تعادل هورمونی دامن می‌زنند. زیرا بدن برای ترشح کافی هورمون‌ها به مقدار کافی چربی نیاز دارد، اما در زمان لاغری زیاد، تأخیر در تخمک گذاری و پریود اتفاق می‌افتد. افزایش وزن نیز باعث تغییرات هورمونی و اختلال در عملکرد دستگاه تناسلی می‌شود. به همین دلیل مشکلاتی مانند بی نظمی قاعدگی را به همراه دارد.

6- آندومتریوز

اگر بافتی مشابه دیوارۀ داخلی رحم که به آن آندومتر گفته می‌شود، در خارج از رحم رشد کند و ضخیم شود، بیماری آندومتریوز شکل می‌گیرد. رشد این بافت گاهی به اندازه‌ای است که لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها و بافت لگن را نیز شامل می‌شود. خونریزی‌های شدید پریود، لکه بینی، دردهای ناحیۀ شکم و لگن و همچنین تأخیر در قاعدگی از علائم مهم آندومتریوز هستند.

7- فیبروم رحمی

فیبروم رحمی که با نام‌های مختلفی همچون میوما (Myoma)، لیومیوما (Leiomyoma) و (Uterine Fibroids) نیز شناخته می‌شود، توده‌های سلولی خوش خیم هستند که در بافت داخلی یا خارجی رحم رشد می‌کنند. رژیم غذایی نامتعادل، افزایش یا کاهش وزن شدید، تغییرات هورمونی و ژنتیک در ابتلای خانم‌ها به فیبروم نقش مهمی ایفا می‌کنند. این بیماری علائم مختلفی دارد که یکی از آنها پریود نامنظم است.

8- انجام تمرینات و فعالیت‌های سنگین

گاهی خانم‌ها به صورت منظم و طولانی مدت، تمرینات سنگین انجام می‌دهند. گاهی نیز کار بعضی از خانم‌ها به گونه‌ای است که مجبور به جا به جایی وسایل سنگین هستند. به دلیل فشارهایی که بر بدن وارد می‌شوند و تغییرات هورمونی ناشی از این فعالیت‌ها، گاهی تخمک گذاری عقب می‌افتد یا حتی زودتر از حد معمول رخ می‌دهد. به همین دلیل پریود نامنظم از عواقب تمرینات سنگین به حساب می‌آید.

9- یائسگی زودرس

اگر توقف تولید و ترشح هورمون‌ها و علائم یائسگی پیش از چهل سالگی رخ دهند، یائسگی زودرس شکل گرفته است. علائمی مانند گرگرفتگی، تپش قلب نامنظم، اختلال در خواب و بی نظمی خونریزی پریود و قطع کامل پریود در چنین شرایطی رخ می‌دهند. متخصص زنان و زایمان بعد از دریافت شرح حال و تجویز داروهای هورمونی سطح هورمون‌ها را افزایش داده و با تعادلی که میان آنها به وجود می‌آیند، علائم تا حدی کنترل خواهند شد.

در میان این علائم، خونریزی زیاد یا طولانی‌تر از یک هفته و یا لکه بینی را می‌توان مشاهده کرد. این علامت نیز با تنظیم سطح استروژن و پروژسترون کنترل خواهد شد.

10- استفاده از روش‌های ضد بارداری

روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی برای جلوگیری از باردار شدن، تنظیم قاعدگی و رفع بعضی از مشکلات دستگاه تناسلی و هورمونی به کار می‌روند. خانم‌ها انتظار دارند که بعد از قطع کردن قرص‌ها یا استفاده از حلقه، چسب و (IUD)، سریع پریود شوند. اما بعضی مواقع آنها تنها لکه بینی و بعد از دو تا چهار هفته پریود را تجربه خواهند کرد. در چنین شرایطی بهتر است که از راهنمایی پزشک متخصص زنان راهنمایی گرفت.

11- شیردهی

خانم‌هایی که در دورۀ تغذیۀ نوزاد با شیر خود قرار دارند، تا چند ماه پریود نمی‌شوند. به دلیل ترشح اکسی توسین و پرولاکتین، تا مدتی سطح هورمون‌های جنسی پایین خواهد بود. به این ترتیب تخمک گذاری و افزایش ضخامت لایۀ داخلی رحم با تأخیر انجام می‌شوند. این فرآِیندها موجب لکه بینی و عقب افتادن پریود خواهند بود.

12- پولیپ رحم

رشد غیر طبیعی سلول‌های بافت پوششی داخل رحم، تودۀ سلولی خوش خیمی را به وجود می‌آورند که پولیپ نامیده می‌شود. افزایش سطح استروژن نقش مهمی در شکل گیری پولیپ دارد و همین عدم تعادل میان استروژن و پروژسترون باعث ایجاد پولیپ می‌شود. در حالی که از مهم‌ترین علائم آن می‌توان به قاعدگی نامنظم، لکه بینی و خونریزی شدید اشاره کرد.

13- مصرف داروهای مختلف

داروهایی که برای درمان افسردگی، صرع، تیروئید، بیماری‌های عفونی مقاربتی و همچنین بیماری‌های دستگاه تناسلی مصرف می‌شوند، در اختلالات هورمونی نقش دارند. علاوه بر این، داروهایی که هنگام شیمی درمانی تجویز می‌شوند و داروهای رقیق کنندۀ خون که خطر آمبولی را کاهش می‌دهند، در به هم زدن تعادل هورمون‌ها و بی نظمی قاعدگی نقش مهمی ایفا می‌کنند.

14- اختلال در اشتها

گاهی به دلیل استرس و فشارهای عصبی یا اختلال در عملکرد هیپوتالاموس، خانم‌ها قادر به کنترل اشتهای خود نیستند. از طرفی، مصرف بعضی از داروها و مولتی ویتامین‌ها، اشتهای افراد را زیاد می‌کند. این مسئله باعث چاقی یا لاغری می‌شود و تعادل هورمونی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به تبع آن، علائمی از جمله بی نظمی خونریزی پریود اتفاق می‌افتد.

15- دیابت

افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند و سطح قند خون و انسولین آنها در حد طبیعی نباشد، به مشکلات قاعدگی نیز برخورد می‌کنند. علت آن را می‌توان به این موضوع ربط داد که هورمون‌های استروژن و پروژسترون به انسولین خون پاسخ می‌دهند. در نتیجه کاهش یا افزایش سطح انسولین و تغییر در سطح هورمون‌ها باعث بروز مشکلاتی مانند تأخیر یا تغییر میزان و حجم خونریزی پریود می‌شوند. به همین دلیل دیابت نوع 1 و 2، هر یک بر نظم قاعدگی اثر می‌گذارد.

در این مطلب با 15 عامل آشنا شدید که شایع ترین دلایل نامنظم شدن پریود زمانی که باردار نیستید، به حساب می‌آیند. اختلال در اشتها، چاقی یا لاغری، استرس، انجام تمرینات شدید، مشکلات رحمی، اختلالات هورمونی و مصرف داروهای مختلف از این عوامل به شمار می‌روند.