دریاچه گهر؛ نگین زاگرس

این دریاچه در منطقه حفاظت شده اشترانکوه دورود قرار دارد این دریاچه که به «نگین اشترانکوه» معروف است به سبب نداشتن راه ماشین رو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دور مانده‌است. سالانه در حدود ۷۰٬۰۰۰ گردشگر اقدام به بازدید از این منطقه می‌نمایند.
گهر به احتمال زیاد در اثر وقوع زمین لرزه‌ای بزرگ به وجود آمده‌است. این دریاچه بر روی گسل اصلی امروزی زاگرس قرار دارد. بنابراین احتمالاً در اثر جنبش گسل و رویداد یک زمین لغزش سنگ ریزش تشکیل شده‌است.
گهر شامل ۲ بخش به نام‌های گهر بزرگ (کله گهر) و گهر کوچک (کره گهر) می‌باشد. دریاچه گهر بزرگ حدود ۱۷۰۰ متر درازا و ۴۰۰ تا ۸۰۰ متر پهنا و ۴ تا ۲۸ متر ژرفا دارد.
دسترسی به این دریاچه بوسیله خودرو از طریق شهر دورود امکان‌پذیر است که نزدیک ترین راه برای دسترسی به این دریاچه می‌باشد. راه شکافی‌هایی که اخیرا انجام شده، باعث دسترسی آسان به این دریاچه شده است.
ساحل این دریاچه به جز قسمت مدخل دریاچه (ضلع غربی) و قسمت مقابل‌اش (ضلع شرقی) که ساحلی ماسه‌ای دارد و برای شنا مناسب است در سایر نقاط دارای ساحلی صخره‌ای است که برای شنا مناسب نیست. در قسمت پایین دریاچه، جنگلی انبوه وجود دارد که در شرف نابودی است.
در قسمت بالای آن نیز جنگلی انبوه وجود دارد که این جنگل هم در معرض خطر نابودی است. از قسمت بالا، جوی آبی به دریاچه می‌ریزد که ادامه آن به دریاچه‌ای دیگر منتهی می‌شود. با حدود ۴۰ دقیقه پیاده روی می‌شود به این دریاچه (گهر دوم یا گهر پایین) رسید.
عمق آن کم است و ماهیان کف دریاچه را با کمی دقت می‌شود به خوبی دید. جریان ورودی آب دریاچه ۱۰ فوت مکعب بر ثانیه و جریان خروجی آن حدود ۲۰ فوت مکعب بر ثانیه می‌باشد. علت افزایش حجم آب خروجی دریاچه وجود چشمه‌های در قسمت تحتانی آن است.

با اینکه شنا در دریاچه گهر وسوسه‌انگیز به نظر می‌رسد، خطرناک است و می‌تواند منجر به مرگ شود. به همین دلیل مدیریت مجموعه و اداره محیط زیست استان لرستان شنا در دریاچه گهر را ممنوع کرده‌اند.

دریاچه گهر در ضلع غربی و شرقی دارای ساحل ماسه‌ای است و در سایر نقاط ساحل صخره‌ای دارد. یکی از چشم‌اندازهای خارق‌العاده دریاچه رو به جنگلی انبوه است که در قسمت پایین و بالای دریاچه، جلوه‌ای باشکوه به آن بخشیده‌ است.

شاید جالب باشد که بدانید، دره‌ای فوق‌العاده زیبا به نام «دره نی‌گاه» در نزدیکی دریاچه گهر قرار دارد که در فصل بهار پوشیده از شقایق‌های رنگی و لاله‌های واژگون می‌شود و می‌توانید از چشم‌انداز خیره‌کننده‌ آن نهایت لذت را ببرید.

چگونگی کشف دریاچه گهر

بانویی انگلیسی به نام «ایزابلا لوسی بیشاپ» در سال ۱۸۹۰ میلادی برای مدت‌زمان سه ماه مشغول تحقیق در این منطقه بود و ۱۰۰۰ کیلومتر راه‌پیمایی کرد. در نتیجه اقدامات او بود که دریاچه گهر با نام «دریاچه ایران» به گردشگران و اروپایی‌ها معرفی شد. با این حال، اسناد معتبر تاریخی نشان می‌دهند که زمین‌شناسی اتریشی به نام «آ-رودلر» نخستین کسی بود که در سال ۱۸۸۸ میلادی موفق به کشف دریاچه شد. جالب اینکه قدیمی‌ترین تصویر این دریاچه توسط ژان ژاک دومرگان، سیاح فرانسوی، در سال ۱۸۹۱ میلادی گرفته شده ‌است.

در گویش محلی، «گهر» به‌معنای آب جمع شده در گودی با عمق زیاد است. همان طور که گفتیم دریاچه از دو بخش گهر بزرگ و گهر کوچک تشکیل شده است که عمق دریاچه گهر بزرگ بین چهار تا ۲۸ متر است و ۴۰۰ تا ۸۰۰ متر عرض و حدود ۱۸۰۰ متر طول دارد. عمق دریاچه گهر کوچک بین یک تا سه متر است و طول و عرض آن به‌ترتیب ۵۰۰ و حدود ۱۵۰ متر است که هر دو دریاچه واقعا دیدنی هستند.

تفریح های دریاچه گهر

ماهیگیری

دریاچه گهر از اصلی‌ترین زیستگاه‌های ماهی قزل آلای رنگین‌کمان و خال قرمز است و اگر به ماهیگیری علاقه‌مند هستید، باید با مراجعه به واحد محیط زیست در غرب دریاچه، مجوز صید ماهی با تک قلاب را بگیرید. در ضمن شنا در این دریاچه ممنوع است؛ زیرا بافت سطح خاک آن به گونه‌ای است که شناکردن در آن می‌تواند منجر به مرگ شود؛ همان طور که یکی از هموطنان در سال ۱۳۸۶ در این دریاچه غرق شد و علیرغم جستجوهای فراوان، جسد وی ۹ سال بعد و در سال ۱۳۹۵ از آب بیرون آمد.

قایق‌سواری

قایق‌سواری با قایق بادی یکی از تفریح‌های مفرح دریاچه گهر است که می‌تواند روح و روان‌تان را حسابی جلا دهد. برای این منظور باید تجهیزات قایق‌ بادی را همراه خود داشته باشید.

طبیعت‌گردی و عکاسی

منطقه دریاچه گهر پوشش گیاهی متنوعی دارد و از بلوط و پسته وحشی و چنار گرفته تا انجیر، زبان گنجشک، سیب، زالزالک، کنار کهور، گل‌های لاله واژگون، شقایق و لاله وحشی تاج خروسی و... در آن به چشم می‌خورد. به همین دلیل پیاده‌روی در اطراف دریاچه و لذت‌بردن از این طبیعت دیدنی، قطعا برایتان دلچسب و به‌یادماندنی خواهد بود؛ بهمراه داشتن یک دوربین عکاسی را فراموش نکنید تا چشم‌اندازهای بی‌نظیر آن را برای همیشه ثبت کنید.

کوهنوردی

با توجه به قرارگیری دریاچه در منطقه کوهستانی اشترانکوه، اگر به کوه‌نوردی و طبیعت‌گردی هستید و امکانات لازم را در اختیار دارید، می‌توانید از این فرصت بی‌نظیر نهایت استفاده را ببرید و خاطره خوشی را برای خودتان رقم بزنید؛ هرچند که مسیر منتهی به دریاچه نیز، خود یک کوه‌نوردی جانانه و چند ساعته را می‌طلبد.

بهترین زمان سفر به دریاچه گهر

اواخر فصل بهار تا اواسط تابستان را می‌توان بهترین زمان بازدید از دریاچه گهر دانست؛ هرچند که دریاچه‌ شب‌های سردی دارد. در واقع اوایل بهار هنوز روی قله‌های اشترانکوه، برف وجود دارد و هوای سردی بر منطقه حاکم است؛ پس بهتر است فکر سفر در این زمان را از سرتان بیرون کنید یا حتما با تجهیزات زمستانی و آمادگی کامل عازم این منطقه شوید.
از اواسط اردیبهشت، وضعیت آب‌وهوایی خیلی بهتر می‌شود؛ به‌خصوص در اواخر اردیبهشت تا پایان خرداد که لاله‌های واژگون و شقایق‌های رنگی زینت‌بخش این مسیر می‌شوند.
تابستان با اینکه بهترین زمان برای بازدید از دریاچه گهر است؛ بسیار شلوغ می‌شود. با سردشدن هوا و بارش برف، دریاچه یخ می‌زند و عملا دسترسی به این محل برای افراد غیرحرفه‌ای دشوار است و به همین دلیل کوهنوردان باتجربه اغلب در این فصل از سال، به دریاچه گهر می‌روند و از مناظر زیبای طبیعت سفیدپوش نهایت لذت می‌برند.