افسردگی در زنان، علت و درمان آن

افسردگی بیماری رایجی است که بنابر آمار سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۷ میلادی، حدود ۳۰۰ میلیون نفر سراسر جهان به آن مبتلا بودند که ۸,۷ درصد زنان بزرگسال در مقایسه با ۵,۳ درصد از مردان را شامل می‌شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که زن‌ها تقریبا ۲ برابر بیشتر از مردها به افسردگی مبتلا می‌شوند که البته این نسبت در ابتلا به اضطراب در زن‌ها ۳ برابر بیشتر است.

دلایل افسردگی در زن‌ها

افسردگی روی تمام جنبه‌های زندگی زنان، از جمله سلامت جسمی، زندگی اجتماعی، روابط، حرفه و احساس ارزش نسبت به خود، تاثیر منفی می‌گذارد و با عواملی از جمله هورمون‌های تولید مثل، فشارهای اجتماعی و واکنش منحصر به فرد هر زن به اضطراب پیچیده‌تر هم می‌شود.  افسردگی زنان در هر سنی می‌تواند رخ دهد و از دلایل بارز آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بلوغ

تغییرات هورمونی در دوران بلوغ خطر ابتلا به افسردگی را در دختران بالا می‌برد. البته تغییر حالات روحی مربوط به نوسانات هورمونی، طبیعی است و به‌تنهایی نمی‌تواند موجب افسردگی شود. اما موضوعاتی دیگر مانند مشکلات جنسیتی و هویتی، کشمکش با والدین و افزایش فشار در مدرسه، محیط‌های ورزشی و دیگر مسائل زندگی احتمال دارد دخترها را مستعد افسردگی کند.

بیشتر بخوانید: راه و روش زمین زدن سگ سیاه افسردگی

سندرم پیش‌قاعدگی و اختلال ناخوشی پیش‌قاعدگی

سندرم پیش‌قاعدگی درست قبل از پریود زنان رخ می‌دهد و البته هنوز کاملا معلوم نیست چگونه موجب افسردگی می‌شود. اما اعتقاد بر این است که تغییر در هورمون‌ها روی مواد شیمیایی بدن مانند سروتونین اثر می‌گذارد و با کاهش این هورمون فرد دچار حالاتی از افسردگی می‌شود. این سندرم موقتی است و افسردگی فرد طولانی نخواهد شد. اما گاهی‌اوقات این سندرم به نوع شدید آن یعنی اختلال ناخوشی پیش‌قاعدگی تبدیل می‌شود که این اختلال شکلی شدید از افسردگی است. این اختلال از ۱۰ روز قبل از قاعدگی رخ می‌دهد و در مدت کوتاهی قبل یا بعد از شروع قاعدگی ناپدید می‌شود.

افسردگی دوران بارداری

این نوع افسردگی در زنان در دوران بارداری یا درست پس از زایمان رخ می‌دهد که به آن افسردگی پس از زایمان هم گفته می‌شود. هنگام بارداری و پس از زایمان حجم عظیمی از هورمون‌های زنان باردار تغییر می‌کند و این نوسان موجب بروز علایمی از اضطراب و افسردگی می‌شود. از این علایم می‌توان به اختلال خواب، افکار خودکشی یا احساس ناتوانی در مراقبت از خود یا نوزاد اشاره کرد.

این نوع افسردگی در زنانی که به مشکلاتی در رابطه‌شان برخورده‌ یا سقط جنین داشته یا به اندازه کافی از طرف خانواده یا دوستان‌شان حمایت نمی‌شوند هم رخ می‌دهد.

افسردگی پیش‌یائسگی

این افسردگی زمانی‌که زنان در مرحله ورود به دوران یائسگی قرار دارند، رخ می‌دهد. تغییرات اساسی هورمونی از وقتی که زنان وارد دوران پیش‌یائسگی شده تا زمانی‌که یائسه می‌شوند رخ می‌دهد. در نتیجه زنان در این دوران علایمی از افسردگی را تجربه می‌کنند.

درضمن رویدادهای بد زندگی در این دوره، مانند مشکلات در روابط، اضطراب در محل کار یا خانه و تجربه افسردگی پس از زایمان، خطر ابتلا به افسردگی پیش‌یائسگی را افزایش می‌دهد.

شرایط زندگی و فرهنگ

ابتلای بیشتر زنان به افسردگی فقط به وضعیت بیولوژیکی آنها مربوط نمی‌شود. شرایط زندگی و عوامل استرس‌زای فرهنگی هم در این باره نقش دارند. اگرچه این عوامل استرس‌زا ممکن است مردها را هم تحت تاثیر قرار دهد، معمولا زن‌ها بیش از مردها گرفتار اثرات منفی آنها می‌شوند. از این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

* نابرابری در قدرت و اعتبار

زنان بیش از مردها احتمال دارد گرفتار فقر و تهیدستی شوند. این وضعیت باعث می‌شود آنها نگران آینده‌شان شوند و دسترسی کمتری به جامعه و منابع مراقبت‌های بهداشتی داشته باشند. این مشکلات در آنها احساس منفی به‌وجود آورده و از عزت نفس‌شان می‌کاهد و احساس اینکه نمی‌توانند روی زندگی‌شان کنترل داشته باشند، آنها را گرفتار افسردگی می‌کند.

* کار بیش از حد

بیشتر زنانی که شاغل‌اند و بیرون از خانه کار می‌کنند، مجبور هستند مسئولیت‌های مربوط به خانه را هم به عهده بگیرند. زنان بسیاری در دنیا مادر مجرد هستند و خود باید به‌تنهایی فرزندشان را تربیت و بزرگ کنند. این زنان باید همزمان چند کار سخت را به عهده بگیرند. حتی گاهی‌اوقات آنها مجبور می‌شوند علاوه‌بر مراقبت از فرزندان خود، از بیمار یا سالمندی از اعضای خانواده خود هم نگهداری کنند. تمام این موارد آنها را به افسردگی و اضطراب مبتلا می‌کند.

* سوء‌استفاده فیزیکی یا جنسی

زنانی که در کودکی یا بزرگسالی از لحاظ عاطفی، فیزیکی یا جنسی مورد سوء‌استفاده قرار گرفته‌اند، بیشتر احتمال دارد به افسردگی مبتلا شوند. زن‌ها معمولا بیش از مردها گرفتار سوء‌استفاده جنسی می‌شوند.

* اختلال عاطفی فصلی

* مشکلات تیروئیدی که موجب تغییراتی در هورمون‌ها می‌شود

* بیماری طولانی‌مدت که جلوی فعالیت‌های روزمره را می‌گیرد

مشکلات همراه افسردگی

زنانی که گرفتار افسردگی هستند معمولا به اختلال‌های دیگری مبتلا می‌شوند که وضعیت‌شان را بدتر می‌کند. از این اختلال‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

* اضطراب. اضطراب اختلالی است که همیشه با افسردگی در زن‌ها همراه است.

* اختلال در غذا خوردن. بین افسردگی و اختلال غذا خوردن مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی در زن‌ها ارتباطی مستقیم وجود دارد.

* سوء‌مصرف مواد یا الکل. برخی از زنان افسرده به مصرف مواد غیرمجاز روی می‌آورند که وضعیت افسردگی‌شان را بدتر و درمان آن را سخت‌تر می‌کند.

علایم افسردگی

از علایم افسردگی در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

* احساس مداوم غم، گناه یا ناامیدی

* از دست دادن علاقه به چیزهایی که قبلا از آنها لذت می‌برده است

* تغییرات مهم در الگوی خواب، مشکل در به خواب رفتن یا زیاد خوابیدن

* خستگی یا درد یا هر ناراحتی جسمی دیگری بدون دلیل خاصی

* اشکال در تمرکز یا کاهش حافظه

* تغییر در اشتها (که موجب کاهش وزن شدید یا چاقی مفرط شود)

* زندگی را بی‌ارزش دانستن

* افکار خودکشی داشتن

درمان افسردگی

برای درمان افسردگی پیش از هر کاری باید با روانشناس یا مشاوری آگاه کمک گرفت تا علت اصلی افسردگی مشخص و شیوه‌های درمان معرفی شود. اما با روش‌های زیر می‌توان تا حد زیادی افسردگی را درمان یا از افتادن به دام آن پیشگیری کرد:

* پیاده‌روی روزانه، حداقل به مدت نیم ساعت زیر نور خورشید (بررسی‌ها نشان می‌دهد که کمبود ویتامین D می‌تواند فرد را مستعد افسردگی کند.)

*‌ مصرف رژیم غذایی سالم مملو از میوه و سبزی

* انجام دادن تکنیک‌های آرامش‌سازی مانند مدیتیشن یا یوگا

* پر کردن اطراف خود از افراد مثبت‌اندیش

منابع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/depression/in-depth/depression/art-۲۰۰۴۷۷۲۵

https://www.healthline.com/health/depression/symptoms-of-depression-in-women#male-vs-femaledepression

خبرآنلاین