کرونا حداقل ۳ سال گرفتارمان می‌کند و هر ۶ ماه یکبار باید واکسن بزنیم

ایسنا: دکتر سعید نمکی در مراسم آغاز فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن کرونا انستیتو پاستور ایران و انستیتو فینلای کوبا، گفت: از همه اساتید و بزرگوارانی که زحمت کشیدند تشکر می‌کنم. همچنین از عزیزانی که امروز به عنوان اولین نفرها این واکسن را تزریق کردند تا به دنیا و مردم مملکت بگویند که ما به کارمان ایمان داریم. همچنین از اصحاب رسانه تشکر می‌کنم که از روز نخست مدیریت بیماری، در کنارمان بودند. از دکتر بیگلری- رییس انستیتو پاستور ایران نیز تشکر می‌کنم که دانشمندی بی ادعا اما پرکار است.

وی افزود: در این مدت غیر از لطف الهی، مدیون خیلی‌ها هستم. علی‌رغم همه سختی‌ها و صعوبتی که این ایام داشت و نفس‌گیر بود، گاهی آنقدر نفس‌گیر که نمی‌توان گفت؛ گاهی آنقدر کسالت‌بار که نمی‌توان با واژه‌ای بیان کرد. تلخ‌ترین و سنگین‌ترین این لحظات وقتی بود که خبر از داغ عزیز همکاری را می‌دادند که شبانه روز تن بر این آتش زده بود و برای گشودن راه‌های نفس دیگران خواب و خوراک نداشت و متاسفانه در دقایق آخر نفس خودش بسته شد. عزیزانی بودند که خیلی کمک کردند که یکی از آنها دکتر بیگلری است.

یکی از موثرترین واکسن‌های کرونا در جهان را در انستیتو پاستور ایران می‌بینیم

نمکی ادامه داد: ما اولین کشوری در منطقه بودیم که ۳۶ معبر را رصد و بیماریابی کردیم. در ابتدا ما کیت تشخیص بیماری را نداشتیم. بعد از شیوع پیک در گیلان و قم یکی از همکاران ما چمدانی مقداری کیت به ما رساند. من از دکتر بیگلری و مجموعه مقتدر علمی پاستور خواستم که کمک کنید و شبانه روز تلاش کردند و کیت ساختند و ما آن ۵۷ دانشجویی را که از ووهان آوردیم، با همین کیت‌ها تست کردیم. پاستور یکه‌تاز این قضیه بود و در اشاعه آن هم کمک کرد که رهبری آزمایشگاه‌ها را برعهده داشت. امروز هم یکی از بهترین، موثرترین و پویاترین نوع واکسن‌های جهان را در دستان توانمند مجموعه پاستور می‌بینیم.

طی ۵۶ روز از واردکننده به تولیدکننده ماسک و تجهیزات حفاظتی بدل شدیم

نمکی گفت: ما وقتیکه کووید یا کرونا آمد، یک ماه قبل از اینکه به کشور پا بگذارد، خودمان را آماده کردیم. معتقدم یکی از ظریف‌ترین و علمی‌ترین شیوه‌های مدیریت کووید در جهان در کشوری بود که با دست‌های بسته اما با چشم‌های باز در اقیانوس بلا شنا کرد. ما به همه جنبه‌های آن اعم از دارو، ماسک و تجهیزات و... پرداختیم. اینکه یک کشور ۵۶ روز طول کشید تا از واردکننده ماسک، شوینده و لباس محافظتی به تولیدکننده و بعد به صادرکننده بدل شد، شوخی نیست. این کار یک حماسه است. همواره معتقدم یک عامل داشت، لطف خدا و عشق. افراد عاشق در این سرزمین این کارهای بزرگ را انجام می‌دهند.

خیلی‌ها می‌خواستند ما زمین بخوریم

وی افزود: خیلی‌ها می‌خواستند ما زمین بخوریم. در دنیا فکر کردند که تیر خلاص جمهوری اسلامی کووید است. کشور تحریم‌زده، وامانده در همه فشارها و مصیبت‌های اقتصادی و فشارهای ناجوانمردانه و کرونا هم تیر آخر است. اما غافل از اینکه لطف خدا شامل ما می‌شود. یکی از حوزه‌هایی که از فروردین ۹۹ به آن پرداختم بحث واکسن بود. دوستان را تک تک صدا کردم که فکری برای واکسن کنیم. چند راه داشتیم؛ یکی بحث سهمیه کووکس بود که قرار بود به ما بدهند. ابتدا قرار بود هشت میلیون بدهند که چانه‌زنی کردیم و به ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دز رساندیم. من می‌دانستم که تعداد تولیدکننده‌ها چقدر است، میزان تولید چقدر خواهد بود، تقاضای بین‌المللی چقدر است و زور سازمان جهانی بهداشت و کووکس در برابر قلدرهای دنیا که تکنولوژی را در دست گرفته، چقدر است. آنها نمی‌توانند حق عضویت‌شان را از قلدرهایی چون آمریکا بگیرند، چطور می‌خواهند واکسن بگیرند؟. البته ما راهی جز تبعیت از این شیوه و سازوکار بین‌المللی نداشتیم. چهار ماه برای انتقال پول ما را اذیت کردند. از این بانک به آن بانک می‌شدیم. ما این سازوکار را رفتیم.

وزیر بهداشت گفت: سازوکار دوم این بود که فکر کردیم که ما برای واکسیناسیون این جمعیت کثیر به غیر از منابع کووکس هم نیاز داریم. بر این اساس با هندی‌ها و چینی‌ها مکاتبه کردیم که ۳۱۲۰ صفحه مکاتبه دارم. اردیبهشت ۹۹ با وزیر بهداشت روسیه مذاکره کردم. بگذریم از اباطیلی که برخی می‌گویند. بگذارید بگویند تا خسته شوند. این راه را با هندی‌ها، چینی‌ها و روس‌ها رفتیم و ۹ ماه طول کشید تا توانستیم با روس‌ها قرارداد ببندیم و ۱۱ ماه طول کشید تا قرارداد انتقال تولید مشترک و انتقال دانش فنی ببندیم که حالا عده‌ای در حسرت این تولیدها می‌سوزند و مانند قارچ ناگهان پیدایشان می‌شود. من می‌دانم این‌ها کجا ضربه می‌خورند.

با شبکه مخوفی در حوزه واکسن روبرو هستیم

وی افزود: فردی زنگ زده که یکی از دوستان که خیلی مملکت را دوست دارد، ۲۰ میلیون واکسن روسی که اسمش را هم بلد نبود، دارد و می‌خواهد این ۲۰ میلیون را به فلان کشور دهد، اما می‌گوید کجا بهتر از مملکت خودم. گفتم این واکسن را از کجا آورده، گفت خریده است و دزی ۱۹ یا ۲۰ دلار می‌فروشد. گفتم به این آقا بگویید که اولا این مسجد جای این حرف‌ها نیست، دوما اینکه ما واکسن را ۹.۷ دلار از روس‌ها می‌خریم و سوما اینکه کل اسپوتنیکی که روسیه تولید کرده، ۲۶ میلیون دز است که ۱۳ میلیون دز را صادر کرده و ۶۲۰ هزار دزش را ما خریدیم و ۶۰ میلیون هم به ما تعهد دارد. این دام بر مرغ دگر نه. ما با چنین شبکه مخوفی روبرو هستیم.

واردات واکسن قطره‌چکانی است

وی ادامه داد: با این حساب اینها با خودشان می‌گویند که این وزیر را نه می‌توان خرید، نه می‌توان با او کنار آمد و نه می‌شود راهی باز کرد، او محکم‌تر از این حرفهاست. بنابراین تخریبش می‌کنیم و خسته‌اش می‌کنیم و می‌گوییم استیضاح وزیر کلید خورد و...  که البته نمایندگان این حساسیت را درک کرده و به موقع ورود کردند. بنابراین ما دنبال واردات رفتیم اما واردات واکسن غیر از کووکس هم همین است که می‌بینید، یعنی قطره‌چکانی است. ۸۵ درصد واکسن را هفت کشور مصرف می‌کنند و اگر سفره‌شان سرریز شد، به بقیه هم می‌دهند.

نمکی تاکید کرد: اما راهی که می‌شود به عنوان راه پایدار به آن تکیه کرد، تولید داخلی است. این راه را با جسارت و شجاعت و با تکیه بر دانشمندان متعهد این مرز و بوم، همان آرش‌های کمانگیر عرصه علم آغاز کردیم. ۳۰ سال قبل مسئول بهداشت مملکت بودم و همیشه دیوانه آن بودم که مملکت روی پاهای خودش بایستد. ایران سرافرازتر از آن است که بخواهد دست گدایی به خارج از مرزها دراز کند. من اعتقاد ندارم که برای یک لیوان شیر باید گاو خرید، اما اعتقاد هم ندارم که باید تا ابد دانش بومی را نقض کرد و دست به بیرون دراز کرد.

معتقدم کووید حداقل ۳ سال گرفتارمان می‌کند و هر ۶ ماه یکبار باید واکسن بزنیم

موتاسیون‌های درون سرزمینی خواهیم داشت

وی افزود: اعتقاد من این بود که کووید حداقل سه سال آینده، ما را گرفتار می‌کند و حداقل شش ماه یکبار باید واکسن بزنیم، اعتقادم بر این بود که برای موتاسیون‌ها خودمان باید طراحی کنیم. ما موتاسیون‌های درون سرزمینی خواهیم داشت که متفاوت است با موتاسیون‌های آفریقایی و برزیلی و انگلیسی و... . ما در درون این سرزمینی با گستردگی اقلیم و نژاد و ژنتیک مختلف موتاسیون‌های درون سرزمینی خواهیم داشت و باید موسساتی داشته باشیم که بتواند برای این موتاسیون گام به گام قدم‌های تند بردارد. این کار زیرساخت می‌خواهد. من ۳۰ سال قبل که مسئول بهداشت این کشور بودم، پاستور و رازی را دیدم و به شدت غصه خوردم که سال ۱۲۹۹ پاستور را ایجاد کردیم و ۱۳۰۳ رازی را ایجاد کردیم، اما آن زمان بوی مرگ می‌داد. بغض گلویم را گرفت. اقدامات زیادی کردم. به سراغ یکی از افرادی رفتم که شاگرد پاستور بود و فرد بسیار برجسته‌ای بود که عاشق بحث واکسن بود. برخی عاشق‌اند، کاسب نیستند، عاشق کاسب نمی‌شود اگر هم چیزی بدست آوردند، رزق حلالی است که پای عشق شان بدست آوردند. این فرد یک پسری داشت که به او گفت کمک ایران کن، اما آن پسر کمک نکرد. بعد سراغ بلژیکی‌ها رفتم. قبلا ما در پاستور با استفاده از پلاسما واکسن هپاتیت می‌ساختیم و من دنبال نوع دیگری از تکنولوژی برای ساخت این واکسن بودم که آن را وارد کشور کنم. بعد که از وزارت خانه رفتم تقریبا این زنجیره رها شد. وقتی کرونا آمد گفتم خدایا کمک کن تا یکبار دیگر بتوانیم زیرساخت واکسن کشور را به عنوان یک سرمایه ملی فعال کنیم.

نمکی با بیان اینکه واکسن به چهار راه تبادل علوم پزشکی و غیرپزشکی وابسته است، گفت: اگر کشوری واکسن‌ساز شد، بسیاری از زیرساخت‌ها و قدرت‌ها را خواهد داشت. روزی واکسن‌سازهای دنیا بر آن بودند تا کارخانه‌های واکسن‌سازی کشورهایی مانند ما تعطیل شود و بر این اساس  واکسن را با نازل‌ترین قیمت عرضه می‌کردند. من اعلام کردم که این یک توطئه است. اینها با  صهیونیست‌ها جمع شدند و می‌گویند کشوری که واکسن می‌سازد بمب میکروبی هم می‌تواند بسازد. گول این حرف را نخورید چند روز دیگر که ورشکسته شدید، قیمت‌ها را ۱۰ برابر می‌کنند. بعد هم به پروفسور میرشمسی مراجعه کردم و گفتم چه می توانم بکنم، گفت اینجا خوارک اسب‌هایم هم درنمی‌آید. بر این اساس  ۹ میلیون دلار ارز وزارت بهداشت را به جهاد کشاورزی دادم که انستیتو رازی برای آنها بود تا خط تولید واکسن بزنند. ۵ بورس به عنوان بورس میرشمسی دادم، اما متاسفانه هم در رازی و هم پاستور اتفاقی که باید می افتاد، نیفتاد. تمام سیستم هواسازهای پاستور پوسیده بود. وقتی دکتر بیگلری رییس پاستور شد، پاستور فسیل شده بود. ما بچه ها را جمع کردیم و یکبار دیگر این خودباوری را ایجاد کردیم. هرچند که خیلی ها به ریش ما خندیدند که مگر به این سادگی است که شما واکسن کووید بسازید. به این سادگی نیست، اما میسر است.