میلگرد ساده و آجدار چیست؟

میلگرد یا آرماتور، در دو نوع میلگرد ساده یا نرم و میلگرد آجدار در بازار عرضه می‌شود که هر کدام کاربرد خاص خودشان را دارند. در این مطلب ابتدا نگاه کلی به میلگرد می‌اندازیم و پس از آن با میلگرد ساده و آجدار آشنا شده و در انتها  انواع، ویژگی و کاربرد هر کدام را بررسی خواهیم کرد.

میلگرد چیست؟

دنیای مقاطع فولادی را بدون وجود میلگرد نمی‌توان متصور شد؛ اهمیت این محصول در سازه‌های فولادی و صنایع مختلف به اندازه‌ای است که بدون وجود آن هیچ پروژه‌ای را به اتمام نمی‌توان رساند. حجم استفاده از میلگرد در سازه‌های فولادی بالاست و عوامل مختلفی در قیمت نهایی آن تاثیرگذار هستند.
یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی موجود در بازار که نقش اصلی را در تقویت بتن و سازه ایجاد می‌کند، میلگرد یا همان آرماتور است. میلگردها، دلیل اصلی افزایش استحکام بتن‌ها هستند و در مقابل نیروها و تنش‌های کششی مقاومت بالایی از خودشان نشان می‌دهند.
 این مقاطع فولادی توپر، با سطح مقطع دایره ای شکل خود کاربرد بسیار زیادی در صنعت و از همه مهم‌تر ساختمان سازی پیدا کرده اند و بر اساس شکل ظاهری و خصوصیاتشان به دو دسته‌ی میلگرد ساده و میلگرد آجدار تقسیم می‌شوند که ویژگی و کاربرد هرکدام متفاوت می‌باشد. از این رو در ادامه می‌بینیم که میلگرد ساده و آجدار چیست؟ و با انواع، ویژگی و کاربرد هر کدام از آن‌ها آشنا می‌شویم.
میلگردهای آجدار گرید متوسط که امروزه به ‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند، در سال 1968 برای اولین‌بار استفاده شدند. از کاربردهای میلگرد آجدار می‌توان در مقاوم‌سازی بتن در انواع سازه‌ی بتنی مانند پل‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس BRT، ساختمان‌ها و برج‌ها اشاره کرد. بتن به ‌اندازه‌ی کافی برای نیروهای فشاری و فشرده‌سازی قوی است، اما نیروهای تنشی می‌توانند آن را متلاشی کنند. همچنین، از این نوع میلگرد در سازه‌های فولادی به‌ منظور تقویت سازه، مقاوم‌سازی در برابر زلزله و مواردی از این دست، استفاده می‌شود.

میلگرد ساده چیست؟

میلگرد ساده، میلگرد  A1 نام دارد و در بازار به میلگرد نرم نیز معروف است. سطح این مقطع فولادی کاملا مسطح است و آج ندارد و نسبت به میلگرد آجدار فرم پذیری بالاتری دارد. از طرفی به دلیل  جنس فولاد سازنده‌ی آن، قابلیت جوشکاری میلگرد  A1 بسیار بالاست. قطر استاندارد برای این محصول بین ۶ تا ۲۰۰ میلیمتر بوده و تحت استاندارد ISIRI 3132 تولید می‌شود.
میلگردهای ساده در اصل، از پُرمصرف‌ترین مقاطع فولادی هستند که ویژگی‌های خاص خود را دارند و به طور کلی از نظر مقاومت، کاربرد و ویژگی با میلگردهای آجدار متفاوت هستند.
حداقل تنش تسلیم برای این نوع محصول ۲۴۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع بوده و حداقل مقاومت کششی برای آن ۳۶۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است. میلگرد ساده از لحاظ روش تولید نیز با میلگرد آجدار متفاوت است، در تولید میلگرد ساده ابتدا شمش‌های مورد نیاز بواسطه جک‌های هیدرولیکی به کوره‌هایی با حرارت ۱۱۰۰ درجه سانتی گراد وارد می‌شوند.
بعد از رسیدن شمش‌ها به دمای مورد نظر، روی رول‌ها قرار می‌گیرند و به طرف مرحله رافینگ هدایت می‌شوند تا طی سه مرحله از قطر شمش‌ها کاسته شود و به طول آنها افزوده شود. در نهایت میله تولید شده در زیر گیوتین‌های بسته بندی برش داده می‌شود.

کاربرد میلگرد ساده

میلگرد ساده بیشتر مصرف صنعتی دارد. این نوع میلگرد، برای آهنگری و تغییر شکل مناسب بوده و چون عمل جوشکاری می‌توان روی آن انجام داد به عنوان میلگرد داکتیل هم شناخته می‌شود.  از کاربرد میلگرد ساده،  می‌توان به ساخت پیچ و مهره و میخ و انواع اتصالات و همچنین ساخت مفتول اشاره کرد. اما نقش اصلی را در ساختمان سازی و به عنوان تقویت بتن بازی می‌کند.

میلگرد آجدار چیست؟

میلگرد آجدار در گریدهای  A2، A3 و A4  تولید می‌شود و برجستگی‌هايی به صورت طولی (موازی محور ميلگرد) و يا عرضی (به هر صورتی غير از طولی) روی سطح خود دارد. آج روی سطح، باعث می‌شود بهتر در بتن قرار بگیرد و به همین دلیل نیز می‌تواند فشار بیشتری را نسبت به میلگرد ساده تحمل کند و نیروی برشی را افزایش دهد.
میلگرد آجدار از قطر ۶، ۸، ۱۰ تا ۵۰ میلی متر وجود دارد که معمولا میلگرد آجدار با قطر 6 تا 12 را در ساخت خاموت و میلگرد آجدار قطر 10 تا 50 را برای ساخت تیرها، ستون ها، دال و غیره استفاده می‌کنند. میلگرد آجدار را براساس شکل ظاهری به سه دسته مرکب، دوکی و یکنواخت تقسیم می‌کنند که در بازار به نام‌های میلگرد آجدار جناغی، میلگرد آجدار مارپیچ و میلگرد آجدار مرکب  نیز خوانده می‌شوند.
 این میلگردها با فرآیند نورد گرم تولید می‌شوند. فرآیند تولید میلگرد آجدار به این صورت است که شمش‌های فولادی در کوره‌ها با حرارت 1100 درجه سانتی‌گراد به حالت مذاب در آمده  و سپس طی سه مرحله با اعمال فشار و کشش، فولاد به قطر استاندارد در می‌آیند. بعد از تمام شدن مرحله‌ی نورد نوبت به آج‌ دهی می‌رسد. آج‌زنی فولادهای A2 در همان مرحله نورد انجام می‌گیرد، ولی فولادهای A3 و A4  بعد از خنک شدن و قرار گرفتن در دمای معمولی آج‌دهی می‌شوند.

کاربرد میلگرد آجدار

میلگرد آجدار خود به سه نوع  A2، A3 و A4 دسته بندی می‌شود که هر کدام ویژگی و خصوصیات خود را دارد. از نوع  A2 در مواقعی استفاده می‌شود که شکل پذیری این محصول بتواند مفید باشد، مثل تیر و ستون و دیوار برشی. اما به دلیل مقاومت بسیار بالای میلگرد A2، A3 هر دو در فوندانسیون کاربرد ویژه‌ای دارند و معمولا در پی ، میلگرد طولی از نوع A3 و میلگرد عرضی از نوع A2 می باشد. توجه داشته باشید که از میلگرد A3 به دلیل ترد بودن و عدم شکل پذیری به هیچ عنوان در جاهایی که المان هایی که بایستی در برابر زلزله مقاومت داشته و شکل پذیری بالایی داشته باشند مانند تیر، ستون، دیوار برشی، تیرچه و دال استفاده نکنید. همچنین میلگرد  A4 در ساختمان سازی به کار نمی‌رود و مختص کارهای سنگین است.

تفاوت میلگرد ساده و آجدار

میلگردها عضو جدانشدنی صنعت ساختمان‌سازی هستند. حجم استفاده از این محصول به قدری بالاست که می‌توان گفت قیمت این محصول یکی از عوامل تاثیر‌گذار بر قیمت نهایی مسکن است.
تا اینجا با میلگرد ساده و آجدار و انواع آن‌ها و ویژگی و کاربرد انواع میلگرد در ساختمان آشنا شدیم و در ادامه می‌خواهیم دو نوع ساده و آجدار را با هم مقایسه کنیم و تفاوت‌هایشان را بر اساس شکل و ظاهر و انواع سایز میلگرد، جنس ویژگی و کاربرد بررسی کنیم:
بر اساس شکل ظاهری
هر دو میلگرد به راحتی از روی شکل ظاهریشان قابل شناسایی هستند. میلگرد ساده سطح صاف و یکدستی دارد، اما انواع میلگرد آجدار روی سطح خود آج و شیار دارد  و سطح آن یکنواخت نمی‌باشد. از طرف دیگر ابعاد میلگردها نیز با هم متفاوت است. انواع میلگرد آجدار در سایزهای 5.5 تا 40 میلی‌متر و انواع میلگرد ساده در سایزهای 5.5 تا 20 میلی‌متر تولید می‌شوند.
بر اساس جنس و متریال
درست است که میلگرد را با نام مقطع فولادی می‌شناسیم، اما میلگردها از متریال‌های مختلفی تولید می‌شوند و به همین علت هم از آن‌ها با توجه به خصوصیات و کاربردشان در مکان‌های مختلفی باید استفاده شود. انواع میلگرد موجود در بازار بر اساس تنوع جنس شامل موارد زیر است:

میلگرد اروپایی

 این میلگرد شامل آلیاژ کربن، منگنز ، سیلیکون و غیره می‌باشد و میزان منگنز در آن بیشتر است. دلیل محبوبیت آن نیز قیمت این محصول است. میلگرد اروپایی مقاومت کمی داشته بنابراین در مناطق زلزله خیز از آن استفاده نمی‌شود.

فولاد کربن

 این محصول را میلگرد سیاه نیز می‌نامند. این محصول مقاومت کمی  در برابر زنگ زدگی دارد و بنابراین برای استفاده در مکان‌هایی که در معرض رطوبت باشد مناسب نیست.

میلگرد اپوکسی

همان میلگرد سیاه بوده که دارای روکش اپوکسی است بنابراین مقاومت بیشتری در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی دارد.

میلگرد گالوانیزه

 این محصول نسبت به میلگرد اپوکسی مقاوم‌تر بوده و به همین دلیل نیز کاربردی‌تر است. البته قیمت آن نیز نسبت به محصول با روکش اپوکسی بیشتر است.

میلگرد فایبرگلاس

 ترکیب آن شبیه فیبر کربن است بوده و مقاومت خوبی در برابر زنگ زدگی دارد.

فولاد استنلس

 میلگرد استنلس گران‌ترین میلگرد موجود در بازار است چراکه بهترین نوع میلگرد در بازار به شمار می‌آید.

بر اساس خواص فیزیکی

همانطور که قبلا گفتیم میلگردها با استانداردهای متفاوتی تولید می‌شوند و به این معنی است که خواص متفاوتی هم دارند.

میلگرد A1  

 همان میلگرد نرم بدون آج است و حداقل مقاومت کششی مجاز 360 مگاپاسکال و حداقل مقاومت  تسلیم 240 مگاپاسکال دارد.

میلگرد A2

 تنش تسلیم این میلگرد 340-350 مگاپاسکال و استحکام کششی آن 500 مگاپاسکال است. این میلگرد ویژگی‌های  تنوع پذیری، عدم تغییر شکل، خواص سختی پذیری و ثبات ابعادی در عملیات حرارتی دارد و برای عملیات ساختمانی و خصوصاً خاموت زنی مناسب است.

میلگرد A3

میزان تنش تسلیم آن ۴۰۰۰ و مقاومت کششی آن ۶۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است  و در دو استاندارد  آج 400 و آج 420  ، در ایران تولید می‌شود. میلگرد A3، پر مصرف ترین میلگرد برای کارهای ساختمانی است.

میلگرد  A4

 حداقل مقاومت کششی 650 مگا‌پاسکال و حداقل مقاومت تسلیم مجاز 500 مگاپاسکال است. در استاندارد ملی ایران  به در نوع  میلگردهای آج 500 و آج 520 تولید می‌شود و نسبت به سایر میلگردها کاربرد کمتری دارد.
سخن پایانی
تفاوت اصلی میلگردهای ساده و آجدار در نوع کاربرد و میزان استحکام آنها درون بتن است. اما شناسایی انواع میلگرد ساده و آجدار، تفاوت و ویژگی و کاربر هر کدام از آن‌ها متخصصان را در جهت انتخاب مناسب‌تر میلگرد مورد نیاز پروژه یاری می‌کند و از اتلاف وقت و هزینه جلوگیری می‌شود.
منبع : قیمت میلگرد تابناک  | اصفهان آهن