ضوابط استانداردها مجتمع تجاری

جلب عناصر تجارت:

ساخت منزل قرارگیری هر فروشگاهی بطور مستقیم، تحت تأثیر استعدادهای نهایی همان تجارت می باشد ، هر چه ترافیک پیاده گذرا از مقابل یک مغازه بیشتر باشد کارآیی آن تجارت نیز بیشتر می شود. پیاده روها از پارکینگ اتومبیل تا محل خرید باید طوری طرح شوند که از گذشتن خریدار بطور سرسری از مقابل مغازه های اصلی جلوگیری کند .
یک فروشگاه حداکثر مقدار تماس را برای ویترینش لازم دارد و ویترین آن باید تا جای ممکن از هر زاویه ای قابل رؤیت .

دسترسی مشتریان

ارتباط صحیح با پارکینگ اتومبیل (و وسایل نقلیه عمومی ) از عوامل اساسی می باشد  پارکینگ مغازه داران و کارکنان با پارکینگ مشتریان نباید مشترک باشد.

استاندارد حداقلی برای پارکینگ اتومبیل از طرف فدراسیون فروشگاههای چند شعبه ای برای برآوردن احتیاجات حداکثر خرید بطور هفتگی پیشنهاد شده است (برای هر 100 متر مربع از سطح خرده فروشی بطور خالص CLA-)
- در مناطقی که مالکیت اتومبیل بطور محلی در سطح پایین باشد 4 محل پارک اتومبیل .
-  در مناطقی که مالکیت اتومبیل بطور محلی در سطح متوسط باشد 25/5 محل پارک اتومبیل - در مناطقی که مالکیت اتومبیل بطور محلی در سطح بالایی باشد 50/6 محل پارک اتومبیل
فاصله حداکثر بین اتومبیل خریداران و یا ایستگاه اتوبوس با فروشگاههای عمده ومهم 200 متر ، می باشد ارتباط با فضای پارکینگ باید آسان بدوون تراکم و درنگ صورت گیرد . پارکینگهای چند طبقه اگر فروشگاهها را در طبقات مختلف سرو می کنند باید تا جای ممکن در سطح طبقات مختلف تخلیه شوند .

سرویس دهی:

سرویس دهی با کارایی ماکزیمم ، عامل اصلی در حمل کالاها می باشد که شامل :
الف: تحویل گرفتن
ب: ارسال(مواد استفاده نشده یا جعبه های خالی )

ویژگی های فضاها:

سیرکولاسیون داخلی:

سیرکولاسیون عمودی و افقی ، یک عامل حیاتی در طرح ریزی می باشد که هم مربوط به خریداران و هم کالاها می باشد.
سیرکولاسیون افقی از طریق راههای عبوری خرید در داخل ، بطرف محلهای سیرکولاسیون عمودی می باشد محل پله های برقی وآسانسورها در داخل فروشگاه ، باید آنقدر مناسب باشد که مشتری را به گذشتن از بیشترین تعداد ممکنه فضاهای فروش جلب کند و رفتن به طبقات تا سر حد امکان جذاب باشد.

محوطه های میانی

محوطه میانی اصلی یا محوطه ها بایستی مرکز جاذبه مشتریان باشد خاطره ایکه آنها همیشه با خود داشته و همیشه بیاد بیاورند اغلب مراکز خرید ، در محوطه میانی خود از یک طرح بسیار عالی برخوردار هستند و مشخصات واقعاً هیجان انگیزی دارند ، مانند گنبدهای شیشه ای، ترتیب مخصوص چراغها و فواره هایی که از مجسمه های آن بیرون می زنند ، گلکاریهای مصنوعی ، راه پله با طرحهای مخصوص ، پله های برقی ، آسانسورهایی با دیوارهای شیشه ای و کارهای هنری باارزش طرح گرافیک ها و رنگها نیز عامل مهم و مؤثری در این زمینه است در مراکز خیلی بزرگ که دارای چندین محوطه هستند ، هنگامی که هر یک از این محوطه ها دارای کاراکتر ، شکل ، رنگ ودکور جداگانه ای باشند به مراتب جالبتر می شوند محوطه اصلی بعنوان یک محل جالب برای نشستن ، استراحت و ملاقات دوستان می باشد.

بازارچه ها:

معمولاً بازارچه ها و طاق هایی که بطرف محوطه اصلی راهنمایی می ند بایستی در جهت ایجاد یک حالت صمیمیت و اتمسفر آرام کننده باشد. هدف اینست که خرید کننده به نمای فروشگاه جلب شود. همچنین از نقطه نظر کل طرح بایستی تغییر محسوسی برای خریدکننده وجود داشته باشد زیرا او از یک قسمتی که نسبتاً ساده تر است به یک محوطه ای که هنرمندانه تر ساخته شده است قدم می گذارد که در اکثر موارد نقطه اوج زیبایی یک بازارچه را تشکیل می دهد.
جریان عبور و مرور و سهولت رسیدن افراد از یک فروشگاه به یک فروشگاه دیگر دارای اهمیت بسیار زیادی است. در جاهایی که فاصله یک فروشگاه تا فروشگاه بعدی خیلی است (بیش از 700 فوت) در ذهن خریدار یک واکنش فیزیکی و روانی عبور از یک تونل بوجود می آید. یک راه برای جلوگیری از ایجاد چنین  احساس منفی در خریدار، ایجاد یک زاویه شکست در تقریباً نیمه راه است. تهیه پلان به شکل  که معمولاً در محل برخورد به محوطه میانی می رسد. در این نقطه خریدار قبل از اینکه انتهای دیگر فروشگاه را ببیند، یک چرخش کوتاهی می کند. پلانهای دیگری نیز می تواند وجود داشته باشند که فاصله عبور خریدار را از فروشگاهی به فروشگاه دیگر کوتاهتر می کند. مثلاً پلانی که به شکل علامت (+) است این امکان را برای چهار فروشگاه در رأس آن بوجود می آورد که از نقطه مرکزی این واحد به یک فاصله باشند. پلان دیگری که به شکل مثلث طرح ریزی شده باشد همین امکان برای سه رأس آن بوجود می آورد. شک نیست که اشکال و طرحهای دیگی نیز وجود دارند که برای حل این مشکل مؤثر هستند.
یک مرکز چند طبقه ای با منطقه وسیع مخصوص خرید، نیز جواب دیگری به این مسئله است و راحتی و آسایش را از نظر کمتر راه رفتن مشتریان تأمین می کند. در اینجا وسیله نقلیه اصلی در جهت عمودی کار می کند (آسانسور، پله های برقی و راه پله ها). موقعیت این وسایل نقلیه باید طوری تنظیم شود که حداکثر امتیاز را در خود داشته باشد. در بسیاری از مراکز خرید با قراردادن دیوارهای شیشه ای برای آسانسورها این وسایل نقلیه عمودی را جالب توجه تر کرده اند. سوار شدن در این آسانسورها برای هر گروه سنی تفریح جالبی است و به خریدار کمک می کند که اطراف خود را به خوبی ببیند. موقعیت قرارگیری وسیله نقلیه عمودی در یک مرکز خرید بسیار مهم است.
مراکز خرید را همچنین می توان با در نظر گرفتن عرض و موقعیت استراتژی آن برای دیگر مصارف مفید و جالب برنامه ریزی کرد. نصب کیوسک های خوش نما، راه دیگری برای جالب سازی این مراکز است. کیوسکها بایستی حالت فعالی به این مراکز خرید ببخشند. موارد استفاده از این کیوسک ها روزبروز افزون تر می شود و طرح تهیه کیوسک ها نیز پیچیده تر می شود. از کیوسک ها در موارد زیر استفاده می شود :

فروش کارتهای تبریک، شیرینی جات، اسباب بازی،  عکس و وسایل عکاسی، گل فروشی و انواع و اقسام کالاهای مختلف.
برای نصب اینچنین کیوسکها، مراکز خرید باید دارای عرض بیشتر از 35 تا 40 فوت باشد. طرح کیوسک ها باید طوری باشد که هنگام انجام فعالیت قد افراد مشغول در آن، افق دید قسمتهای دیگر فروشگاه را نبندد. قسمت بالای این کیوسک ها هنگام انجام فعالیت یا بایستی کاملاً باز باشد و یا سقف شیشه ای داشته باشد تا بتوان از قسمتهای دیگر، درون آنرا مشاهده کرد. گرچه در برخی موارد از طرف مستأجرین اعتراضاتی به نصب این کیوسک ها می شود و دلایل شان نیز وجود رقابت، بسته شدن افق دید فروشگاهشان و جلب شدن خریداران به چیزهای کناری است؛ ولی مشاهده شده است که در اثر وجود ا ین کیوسک ها فعالیت خرید و فروش نیز افزایش یافته و در کل تأثیر مثبتی روی فعالیت مغازه ها می گذارد.

سرویس ها:

طراحی نما  دستشویی و سرویس های مشتریان نباید از طرف خیابان دسترسی داشته باشد. آنها ممکن است در طبقات متناوب (یک در میان) پراکنده و یا به طور مرکزی متصل به رستوران قرار گیرند اما به صورت دلخواه ورود به آنها باید از بخش ها و نه دور از راه پله ها صورت گیرد.

استانداردهای طراحی مجتمع های تجاری:

ارتفاع طبقات:

ارتفاع طبقات در واحدهای بزرگ 5-4 متر و در مورد واحدهای کوچک 3 متر و بستگی به نوع سرویس ها دارد. ارتفاع طبقات برای مشتریان باز دارنده بوده و برای کارمندان خسته کننده است . مغازه ها بر نور طبیعی متکی نیستند بلکه نور مصنوعی همراه با تهویه مکانیکی در آنها تامین می شود.
ارتفاع طبقه از مبداء تراز زمین 5-5/4 و در فوقانی ترین طبقه 75/4-3 است.
واحدهای فروشگاههای بزرگ مساحت کف را ممکن است برای کمد و پیشخوان به کاربرد و بقیه مساحت در 10 متر مربع برای هر 15 نفر تخصیص داده شده است.

دربهای ورودی:

در ساختمانی که مساحت مفید کف آن بیش از مترمربع 1500 است تمامی حیاط ها باید دارای ورودی خروجی باشند و ورودی و خروجی باید حتی الا مکان از یکدیگر دور باشند . ورودیها و گذرگاهها: حداقل ارتفاع و عرض ورودی در طبقه همکف mm 3700 است. دایره گردش برای این لوازم m17 است . جاده ها باید ظرفیت بار 1/10 تن داشته باشند . حداکثر فاصله هر نقطه از ورودی باید m 25 باشد. در طبقه همکف عرض خروجی ها و گذرگاههای اصلی مشتریان باید 200 نفر اول mm 1070 و برای هر mm 15 به عرض قبلی اضافه می شود . هرگاه 2 خروجی وجود داشته باشد عرض هر کدام از آنها باید همه اعضای مشغول در فروشگاه کافی باشد . لازمست درب های خارجی به بیرون باز شوند : نباید از دربهای کشویی استفاده شود.
ورودی پاساژ تقریباً 5/3 متر ارتفاع و پهنا دارد . اگر خروجی پیاده به حیاط باز می شوند قسمت فروش تقریباً 80 سانتی متر پهنا لازم دارد. خروجی ها به حیاط هنگامی به حساب می آیند که ورودی یا گذرگاه به پهنای تقریباً 4 متر یا دو پاساژ هر کدام 5/3 متر پهنا داشته باشند . پهنای خروجی 5/1 متر و در زیر زمین 1/1 متر باشد.
نقاشی ساختمان تهران دربهای خروج: پهنای مجموع تمام دربها تخلیه هر 100 متر مربع یا قسمتی از مساحت طبقه ، مساوی با 30/0 متر پهنای خالص است ، در طبقه فوقانی پهنای حداقل در مساوی با پهنای پلکان است.
منبع : www.evimshahane.com