دانشمند ایرانی قوی‌ترین واکسن کرونا را می‌سازد

ایسنا به نقل از ای‌بی‌سی نیوز: در حالی که بیش از ۱۰۰ میلیون آمریکایی با دوزهای تولید شده توسط شرکت‌های دارویی مانند "فایزر"(Pfizer) و "مدرنا"(Moderna) در برابر کووید-۱۹ واکسینه شده‌اند، یک گروه از دانشمندان در یک آزمایشگاه نظامی درست در حومه پایتخت آمریکا بی سر و صدا با دستکاری پروتئین‌ها و آزمایش روی میمون‌ها، در حال ابداع یک واکسن نوین برای مبارزه با کووید-۱۹ و همه انواع دیگر از ویروس‌های خانواده کروناویروس هستند.

این واکسن حاصل تجربیات، دانش و زحمت این گروه به سرپرستی دکتر "کیوان مجرد" است که به تازگی اولین آزمایش انسانی خود را آغاز کرده است.

دکتر "کیوان مجرد" که تلاش برای ساخت این واکسن را به عنوان مدیر بیماری‌های عفونی نوظهور در موسسه تحقیقات نظامی والتر رید(WRAIR) رهبری می‌کند، می‌گوید: ما می‌خواهیم در این نبرد پیروز شویم، اما همچنین می‌خواهیم در یک جنگ طولانی هم پیروز شویم.

هنگامی که ویروس کووید-۱۹ در ژانویه سال ۲۰۲۰ توالی‌یابی شد، "مجرد" و تیمش به صورت شبانه‌روزی مشغول کار شدند و طی ۶ ماه از دوازده نمونه اولیه به یک واکسن واحد رسیدند.

"مجرد" در دهه گذشته همچنین تلاش‌های ساخت واکسن برای ارتش آمریکا به منظور مبارزه با ابتلا به ویروس‌های ابولا و زیکا را بر عهده داشته است و محقق اصلی در مبارزه علیه ویروس "مرس"(MERS) بوده که یک بیماری ناشی از خانواده کروناویروس است.

اگرچه "WRAIR" قدیمی‌ترین موسسه تحقیقات زیست پزشکی در وزارت دفاع آمریکا است، اما شاخه بیماری‌های عفونی نوظهور هنوز جوان است.

"مجرد" می‌گوید: به رغم تلاش بی‌وقفه و سرعت ما در پیشبرد این واکسن، می‌دانستیم که اولین واکسنی نخواهد بود که برای عموم عرضه می‌شود. وی گفت: طراحی و سپس تولید این یکی کمی بیشتر طول می‌کشد.

تمرکز "مجرد" از همان ابتدا بر روی تهدیدات نسل بعدی بود، تهدیداتی که می‌توانند در غارهای ناشناخته میزبان خفاش‌ها رشد کنند و منتظر تماس و تکثیر در انسان‌ها باشند.

"مجرد" می‌گوید: حتی اگر ظرف یک سال پس از ظهور بیماری واکسن دریافت کنیم، صدها هزار نفر در ایالات متحده و چند میلیون نفر در سطح جهان قبل از اینکه واکسن در دسترس قرار بگیرد، جان خود را از دست داده‌اند. ما می‌خواهیم به جایی برسیم که واکسن از قبل وجود داشته باشد. قبل از اینکه نوع بعدی، ویروس بعدی، گونه‌های جهش یافته بعدی کروناویروس‌ها ظهور کنند.

سه واکسنی که تاکنون مجاز به استفاده در ایالات متحده تشخیص داده شده‌اند، با دادن دستورالعمل‌های ژنتیکی به بدن برای ایجاد پروتئین سنبله‌ای که در سطح ویروس یافت می‌شود، کار می‌کنند. هنگامی که بدن این پروتئین را ایجاد می‌کند، سیستم ایمنی بدن هشدار داده و شروع به تشکیل آنتی‌بادی یا پادتن می‌کند. این یک روش ایمن برای تحریک پاسخ ایمنی مشابهی است که فرد پس از ابتلا به ویروس واقعی دارد.

واکسن "WRAIR" از هر دو مورد دادن دستورالعمل و ایجاد سنبله صرف نظر می‌کند و پروتئین سنبله‌ای را که قبلاً تشکیل شده است به همراه یک ترکیب کمکی تقویت کننده سیستم ایمنی مستقیما به بدن فرد وارد می‌کند و به سرعت پاسخ پادتن را در بدن فرد شروع می‌کند.

بر خلاف سایر واکسن‌های مبتنی بر پروتئین در حال آزمایش، واکسن "WRAIR" نانوذرات ویروسی را ارائه می‌دهد که هر کدام دارای یک آرایه ثابت از ۲۴ پروتئین سنبله هستند که در دسته‌های کوچک سه تایی از یک پایه "فریتین" بیرون زده‌اند.

"مجرد" گفت: بسیاری از نظریه‌ها وجود دارد که نشان می‌دهد چرا چیزی که به این شکل ارائه می‌شود چنین واکنش ایمنی خوبی در پی دارد، اما از برخی جهات می‌توانید ببینید که شبیه به ویروس به نظر می‌رسد. بنابراین دارای برخی از خواص است که پاسخ ایمنی را به گونه‌ای آموزش می‌دهد که به شما یک پاسخ بسیار قوی و گسترده ارائه می‌دهد.

گفتنی است که نتایج آزمایش روی هزاران موش و ده‌ها میمون امیدوارکننده بوده است.

"مجرد" می‌گوید: ما فکر می‌کنیم واکسن‌ها احتمالاً در مقابل انواع جدید ویروس نیز محافظت ایجاد کنند، اما ممکن است در میزان محافظت شاهد کاهش باشیم. اما آنچه که ما تاکنون در مورد واکسن خود در حیوانات دیده‌ایم، این است که از اثر محافظتی این واکسن در برابر انواع مختلف به هیچ وجه کاسته نمی‌شود و در برابر ویروس‌های خانواده کرونا مانند "سارس-۱" نیز موثر است. بنابراین آنچه اکنون توسعه داده‌ایم واکسنی است که همه خانواده کروناویروس را در بر می‌گیرد و ما در حال آزمایش همه چیز در این بین هستیم.

در صورت موفقیت واکسن "WRAIR" در آزمایش‌های بالینی، این واکسن می‌تواند در میان جمعیت ایالات متحده رایج شود و احتمالاً به عنوان تقویت کننده برای افرادی که از قبل واکسینه شده‌اند، عمل کند.

این واکسن بسیار پایدار است و به شرایط خاصی برای نگه‌داری، از جمله نگه‌داری در دمای انجماد نیاز ندارد.

"مجرد" گفت: این بدان معناست که شما می‌توانید آن را در یک خنک کننده حتی پشت یک موتورسیکلت نیز قرار دهید و این واکسن باز هم خوب کار کند.

اگرچه دانشمندان واکسن "WRAIR" با اطمینان از آن سخن می‌گویند، اما خودشان نیز می‌دانند که محصول آنها هنوز در انسان ثابت نشده است.

دکتر "ویلیام شافنر" استاد پزشکی پیشگیری و بیماری‌های عفونی در دانشگاه "وندربیلت در نشویل" گفت: آنها برخی از داده‌های بسیار اولیه را دارند که در آزمایشگاه نشان می‌دهد پاسخ ایمنی برانگیخته شده توسط این واکسن انواع مختلفی را پوشش می‌دهد. اینکه آیا این به معنای واقعی محافظت در برابر همه انواع ویروس کرونا را در افراد برمی‌انگیزد یا خیر هنوز باید مشخص شود. در کل این یک سفر طولانی است که ما در حال برداشتن اولین قدم‌ها هستیم.

روز سه شنبه گذشته یک سرهنگ بازنشسته ارتش پا پیش گذاشت تا اولین نفری باشد که مرحله اول آزمایش بالینی این واکسن را آغاز می‌کند.