آیا می دانید «پای فرد سیگاری» چیست؟

سیگار کشیدن بیش از حد می تواند به «پای فرد سیگاری» (Smoker's Leg) منجر شود. در این بیماری مرتبط با گردش خون، رگ های خونی تنگ شده و جریان خون به اندام های پایینی بدن محدود می شود.

در افراد مبتلا به پای فرد سیگاری، کاهش جریان خون ممکن است موجب درد و گرفتگی در پا هنگام راه رفتن شود.

گزینه های درمان برای پای فرد سیگاری ممکن است شامل تغییرات سبک زندگی، داروهای تجویزی و در موارد شدید، عمل جراحی شوند.

پای فرد سیگاری

پای فرد سیگاری به علائمی در پا ارجاع می شود که از شرایطی به نام بیماری سرخرگ محیطی سرچشمه می گیرند. بیماری سرخرگ محیطی موجب تنگ شدن رگ های خونی می شود که کاهش جریان خون در سرخرگ های پا را به همراه دارد. همچنین، این بیماری می تواند بر جریان خون در دست ها، معده و مغز تاثیرگذار باشد.

بیماری سرخرگ محیطی بیشتر به دلیل آترواسکلروز (تصلب شرایین)، انباشت پلاک در سرخرگ ها، که جریان خون خارج از قلب را محدود می کند، شکل می گیرد.

فرد مبتلا به پای فرد سیگاری، احتمالا درد در پاهای خود را هنگام راه رفتن تجربه می کند. این علامت به واسطه خون ناکافی در اندام ها شکل می گیرد.

علت بروز پای فرد سیگاری

آترواسکلروز شایع‌ترین دلیل بیماری سرخرگ محیطی است. آترواسکلروز زمانی رخ می دهد که رسوبات چربی درون سرخرگ ها انباشته شده و جریان خون به دیگر قسمت های بدن را محدود می کند.

همچنین، لخته های خون ممکن است در دیواره سرخرگ شکل گرفته و موجب تنگ شدن این رگ های خونی و گاهی اوقات مسدود شدن آنها شود.

اگرچه پزشکان آترواسکلروز را اغلب یک مساله مرتبط با قلب در نظر می گیرند، علائم می توانند در سراسر بدن از جمله پاها شکل بگیرند.

عوامل دیگری که ممکن است احتمال ابتلا به پای فرد سیگاری را افزایش دهند، عبارتند از:

     سیگار کشیدن

     سن بالای 60 سال

     اضافه وزن یا چاقی

     دیابت

     فشار خون بالا

     کلسترول بالا

     سابقه خانوادگی بیماری سرخرگ محیطی، بیماری قلبی یا سکته مغزی

     بیماری مزمن کلیه یا انجام دیالیز

علائم بیماری

بسیاری از افراد مبتلا به پای فرد سیگاری هیچ نشانه یا علائمی را تجربه نمی کنند. اما برخی افراد ممکن است هنگام راه رفتن با درد مواجه شوند. شدت این شرایط می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

شایع‌ترین علائم بیماری سرخرگ محیطی عضله درد یا گرفتگی عضلانی هنگام راه رفتن، به ویژه در قسمت های زیر است:

     نشیمنگاه

     کفل

     ران

     ساق

راه رفتن ممکن است محرکی برای علائم باشد که به طور معمول پس از چند دقیقه استراحت بهبود می یابند.

از علائم دیگر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

     ضعف پا

     ریزش مو در پا

     سردی در قسمت پایینی پا

     احساس درد در کف و انگشتان پا

     تغییر رنگ پا

     پوست درخشان و رنگ پریده پا که ممکن است در برخی افراد مایل به آبی به نظر برسد

     رشد کند ناخن های پا

     کاهش یا عدم وجود نبض در پا

     اختلال نعوظ

روش های درمان

درمان پای فرد سیگاری به طور معمول شامل تغییرات سبک زندگی و مصرف دارو می شود. این روش های درمان به مدیریت علائم و توقف پیشرفت آترواسکلروز کمک می کنند.

ایجاد تغییرات در سبک زندگی

افراد می توانند برخی اقدامات را برای کمک به کاهش علائم پای فرد سیگاری مد نظر قرار دهند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

فعالیت بدنی منظم: پزشک ممکن است فعالیت بدنی منظم زیر نظر یک مربی را توصیه کند. تمرینات پا، برنامه های پیاده‌روی و برنامه های ورزشی با تردمیل ممکن است علائم را کاهش دهند.

ترک سیگار: سیگار کشیدن مهم‌ترین عامل خطر برای بیماری سرخرگ محیطی است. ترک سیگار ممکن است به کند شدن پیشرفت این بیماری و کاهش خطر عوارض ناشی از آن کمک کند.

رسیدن به یا حفظ وزن مناسب: افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند با احتمال بیشتر ابتلا به پای فرد سیگاری مواجه هستند.

دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل: بسیاری از افراد مبتلا به بیماری سرخرگ محیطی دارای سطوح بالای کلسترول هستند. دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل حاوی سطوح کم کلسترول و چربی های ترانس و سرشار از میوه ها و سبزیجات می تواند به کاهش سطوح کلسترول در خون کمک کند.

پرهیز از برخی داروهای سرماخوردگی: داروهای بدون نسخه حاوی ضداحتقان سودوافدرین رگ های خونی را منقبض می کنند که ممکن است موجب بدتر شدن علائم شود.

مصرف داروها

پزشک ممکن است داروهایی را برای کاهش درد و دیگر علائم پای فرد سیگاری تجویز کند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

     سیلوستازول (پلتال) برای کاهش علائم لنگی پا

     آسپرین درمانی روزانه یا کلوپیدوگرل (پلاویکس) برای کاهش لخته شدن خون

     استاتین ها، مانند رزوواستاتین (کرستور) یا آتورواستاتین (لیپیتور) برای کاهش سطوح کلسترول

     مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین برای کاهش سطوح فشار خون

     داروهایی برای مدیریت سطوح قند خون در افراد مبتلا به دیابت

آنژیوپلاستی و عمل جراحی رگ های خونی

اگر تغییرات سبک زندگی و داروها موثر نباشند، پزشک ممکن است آنژیوپلاستی، استنت گذاری یا عمل جراحی بای‌پس عروقی را توصیه کند.

آنژیوپلاستی شامل استفاده از یک بالن برای افزایش اندازه رگ تحت تاثیر قرار گرفته می شود. این کار به افزایش جریان خون در سراسر بدن کمک می کند.

استنت گذاری شامل قرار دادن یک لوله فلزی توخالی درون سرخرگ تحت تاثیر قرار گرفته برای باز کردن مسیر سرخرگ تنگ شده می شود.

عمل جراحی بای‌پس عروقی شامل اتصال مجدد رگ های خونی برای هدایت جریان خون از یک بخش به بخش دیگر می شود. جراحان از این تکنیک برای دور زدن خون از اطراف یک انسداد استفاده می کنند.

راه پیشگیری

موارد زیر می توانند به کاهش خطر ابتلا به پای فرد سیگاری کمک کنند:

     ترک سیگار

     حفظ وزن سالم بدن

     مصرف یک رژیم غذایی متعادل

     ورزش منظم

     مدیریت سطوح فشار خون و قند خون

زمان مناسب برای مراجعه به پزشک

تغییرات سبک زندگی و داروها اغلب به درمان و پیشگیری از پای فرد سیگاری کمک می کنند. اما برخی علائم ممکن است نیازمند مداخله پزشکی فوری باشند.

در موارد زیر فرد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند:

     درد یا بی حسی در پا هنگام راه رفتن

     اندام های رنگ پریده یا تغییر رنگ داده که دارای نبض بسیار ضعیف یا فاقد نبض هستند

     علائم بیماری سرخرگ محیطی و سن بیش از 50 سال با سابقه سیگار کشیدن یا دیابت

عصر ایران