گفتگو با رضا حسن زاده نویسنده و کارگردان

رضا حسن زاده نویسنده و کارگردان، متولد سال ۱۳۶۲در تهران است. او در محله بازار مبل یافت آباد شرقی یا همان محله امام زاده حسن بدنیا آمد. در سن ۶ سالگی در ایام محرم به روستای یزن آباد شهرستان نمین استان اردبیل سفرکرد. وی با بازی در نقش حضرت رقیه در تعزیه که پدربزرگش ۵۷ سال از عمر خود را صرف اجرای آن کرده بود. اول کار خود را در تعزیه شروع کرد. وی در مدرسه امام موسی صدر تحصیل کرده بود و از همان ابتدا در تئاترهای مدرسه فعالیت میکرد. او در سن ۱۵ سالگی برای اولین بار با ورود به گروه‌های نمایشی در فرهنگسراها کار خود را به صورت جدی آغاز کرد، . چهارده یا پانزده‌ساله بود که اولین فیلمنامه‌ی خود را نوشت، و از اینجا بود که متوجه شد که عاشق سینما است. تا تئاتر، وی از سال ۸۷ تئاتر کار نکرد، و خواست که یک سینماگرباشد.
اخیرا در رشته فیلمسازی در حال تحصیلات دانشگاهی میباشد، اون بعد از حدود ۱۴ سال فیلمسازی و بالای ۲۰ سال فعالیت هنری به آموزش و تدریس در سینما میپردازد و درآمد خودرا با تدریس در رشته‌های تخصصی خود، بازیگری مقابل دوربین، فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی فیلم به دست می‌آورد.

آیا شغل دیگری غیر از سینما دارید.
بله تدریس در رشته‌های تخصصی خود مثل، بازیگری مقابل دوربین، فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی فیلم.

چرا سینما را انتخاب کردید:
سینما خواسته جسم هنرمند نیست، برای من سینما معنایی از یک روح در اتفاقات پیچیده از درون انسانهاست

مشکلات کاری خود بگویید
مشکلات حوزه کاری برای آن‌ها هست که مستقل کار میکنند، وگرنه کسی که به یک نهاد و اشخاص دولتی وصل باشد قطعا مشکلاتی شبیه مشکلات من نخواهد داشت، ۲سال و نیم است که دنبال سرمایه گذار برای ساخت اولین فیلم سینمایی تجاری در ایران هستم به معنی داشتن موانع و مشکلات زیاد به دنبال دارد.
آیا برای فیلم‌های خود سرمایه گذار دارید؟
به لطف خدا فیلمنامه‌ی که توسط شخص بنده نوشته می‌شود همیشه آنقدر سرمایه گذارها را قلقلک می‌دهد که همکاری صورت بگیرد ولی در شرایط کنونی و کرونایی کمی با مشکل مواجه شدیم، سرمایه گذار چند میلیاردی که آماده همکاری بود، ترس از حضور در لوکیشن را دارد و مدام می‌گوید صبر کنیم کرونا تمام شود. سرمایه گذارهای دیگری هم بودند که نتونستن هزینه را تامین کنند یا نخواستند.
آیا دولت فیلمسازانی مثل شما رو حمایت میکند
با وجود افرادی که به لحاظ سنی، چند سال یا چند دهه زودتر از من شروع به ساخت فیلم کردند، هیچ گاه نوبت به فیلمسازهای جدید نمیرسد، من با افکار متفاوتی که دارم از نگاه فیلمسازهای دولتی فیلم تولید نمیکنم، من ایدئولوژی فکری و سینمایی خود را دارم هیچ گاه هم فقط برای پول یا تفریح فیلم نمیسازم
آیا مردم فیلم خوب و بد رو تشخص میدهند
بله، صددرصد
زمانی میگفتند مردم روزنامه نمیخوانند، مطالعه ندارند ولی با گسترش دنیای اینترنت، اکثریت مردم جهان به خصوص ایران در فضای مجازی مطلب میخوانند، فیلم نگاه میکنند، نقد میخوانند و با نگاه جدیدی در دنیای ارتباطات، اکثریت مردم فیلم خوب یا بد و حتی فیلم ضعیف و قوی را خیلی خوب تشخیص میدهند.
پینشهاد شما به فیلمسازان جوان و علاقه‌مند به این حوزه چیست؟
من به همه فیلمسازان فقط این را میگویم که برای خلق یک اثر خوب حتما در ابتدا تحلیل خودشان را با نوشتن تقویت کنند، خیلی از فیلم‌ها بوده که فیلمساز حتی یک داستان هم ننوشته است، ببننده هم نتوانستِه با آن اثر ارتباط برقرار کند، دلیل اصلی هم اینِ است که خود فیلمساز با محتوای درونیِ فیلم خود ارتباط روحی برقرار نکرده است و تا زمانی که یک فیلمساز تحلیلِ خودش را تقویت نکنند و از تحلیل خودش لذت نبرد نمیتواند اثری که از تحلیل یک شخص دیگه نوشته شده است. را متوجه شود

بازیگران رو برای فیلم‌های خود چطور انتخاب میکنید؟ آیا از بازیگران تئاتری استفاده میکنید؟
هر فیلمساز سلیقه‌ای دارد، اعتقاد بند برای ساخت فیلم رئالیسم نقشِ که خیلی کم پیش آمده، در بازیگران تئاتری ببینم، چون اعتقاد بنده این است که بازیگران تئاترِ در مقایسه با کسی که جلوی دوربین برای ۷ میلیارد انسان روی کره زمین بازی میکند، قطعا بازی نمیکند بلکه اون شخصیت را زندگی میکند، اینجا است که سوال شما بیشتر خودش را نشان میدهد که خیلی از مردم را دیدم که وقتی یک فیلم را میبینند از بازیگرش که تئاتری است ارتباط درونی برقرار نمیکند.
معیار انتخاب بازیگر برای نقش فیلم خود رو چطور ارزیابی میکنید؟
بستگی به ساختار اقتصادی و همینطور نوع محتوایی اثر دارد، اگر اثر تجاری نباشد منِ فیلمسازی هستم که قطعا دنبال بازیگرانی میرم که رئالیسم، شخصیت قصه را ایجاد میکنند و بگونه‌ای است که دست و بالِ من برای روایت درست را راحت میپذیرند، ولی در کارهای تجاری فرق میکند، نه اینکه نخوام به کیفیت لطمه‌ی بزنم و نه اینکه اکثر سوپراستارها که در سینما فروش دارند بد هستند. هستند بازیگرانی که خوب رشد کردند و من برای بخش یک فیلم تجاری باید حواسم باشد که گیشه را برای برگشت مالی سرمایه گذار حفظ کنم و این را هم میدانم هر سوپراستاری بازیگر دل خواه من نیست و نبوده است، ولی برای برگشت مالی فیلم مجبور هستم سمت اشخاصی بروم که شاید کیفیت درجه یک بودن رو ندارند و فقط سوپراستار هستند
به چه ژانری علاقه دارید؟
من سینمای کودک و ژانر‌های سیاسی رو بیشتر دوست دارم و همینطور فیلم‌های معناگرا
سبک فیلم شما بیشتر کدام سمت هست
سیاسی معناگرا
هدف شما از ساخت فیلم چیست؟
سوال خیلی خوبی بود، هدف من از ساختن فیلم، آن هم فیلم‌های استاندارد. اینکه فیلم‌های من طوری ساخته شود که در دانشگاه‌ها تدریس بشود، ماندگار باشد ودرتاریخ هنر این کشور ثبت شود، همیشه به این فکر میکنم برای جوان‌های که در نسل‌های آینده شاید هیچ امیدی یا هدفی نداشته باشند با کارهای که ساختم. انگیزه‌ای ایجاد کنم که درآینده اگربه سمت سینما و فیلمسازی آمدند،
بدانند فیلمسازانی هم بودند، بدون هیچ حمایتی کار ساختند.

این که دیگران را به قضاوت بکشانید یک فکر دراماتیک و نمایشی است یا سیاسی
. ورود به هنر یعنی قضاوت شدند.
من اگر الان یک فیلمساز هستم و تا الان پیش رفتم همیشه از نظرات منفی و مثبت و نقدهای تند و سبک استقبال کردم قطعا در آینده نیز، توسط منتقدان نقدهای تندی از بند خواهند نوشت. و اگر جز این باشد، صد درصد یک فیلمساز بی‌اثر و خاموشی هستم که مخاطبانی در مورد من یا فیلم‌هایم حرفی نمیزند. و واقعا خوشحال میشم وقتی میبینم فیلم بند آنقدرمردم رو درگیر کرده است که در مورد آن حرف میزنند.
فیلم که شما میسازید چطور برای مردم درک میشود.
درک فیلم قطعا از جنس مردم هست و زمانی که یک اثر نمایش داده شود قطعا ببیننده‌ها چه زن و چه مرد این اثر را در زندگی درون خودشان حس میکنند، چون من همیشه سعی بر این داشتم که فیلمی از جنس اجتماع بسازم، و یا اگر این زندگی مربوط به زمانی قدیم باشد، سعی میکنم با تمایلات مشترک انسانی و روحی هر شخص که اثبات زمانی دارد و در هیچ دوره‌ای تغییر نمیکند برای ایجاد روایت با نگاه‌های مشترک امروزی آن را رقم بزنم..

علیرضا نیاکان