مذاکرات وین؛ تنور داغ چانه‌زنی‌های دیپلماتیک

ایرنا: جلسات داخلی هیات مذاکره کننده کشورمان دیروز تا نزدیک‌های صبح ادامه داشت. نمایندگان ایران پس از جلسات فشرده دیپلماتیک در هتل کوبورگ راهی ساختمان نمایندگی ایران نزد سازمان های بین‌المللی در وین شده و رایزنی‌های داخلی تقریبا تا ساعت ۴ صبح ادامه داشت.

سایر طرف‌های مذاکراتی نیز از حوالی ساعت ۷ صبح تا پاسی از شب سرگرم جلسات فشرده و پی‌درپی در هتل کوبورگ بودند. هیات‌های اروپایی این روزها بشدت فعال هستند. به طور ویژه تحرکات فرانسوی‌ها افزایش قابل توجهی یافته و رئیس هیات آن به تازگی حضور فعالی در توئیتر پیدا کرده است. «فیلیپه اره‌را» دیشب با انتشار کلیپ ویدیویی جلسات هیات اروپایی با محوریت فرانسه را نشان داد که طرف‌ها حوالی ساعت ۱۱ شب سرگرم بررسی متن پیش‌نویس توافق نهایی هستند. او در این پیام تصویری می‌گوید: برای رسیدن به توافق باید با سایر طرف‌ها کار کرد. چیزی که در نگاه اول مشاهده می‌شود این است که اختلافات در حال کاهش است، اما هنوز به توافقی نرسیده‌ایم.

جلسات اروپایی‌ها عموما در هتل کوبورگ و در مقاطعی هم در هتل «ماریوت» که خودشان ساکن هستند، «کارلتون ریتز» و «امپریال» که طرف‌های آمریکایی مستقر هستند جریان دارد. «استفنی القاق» مذاکره کننده ارشد انگلیس ده روز پیش در توئیتی به کنایه از برگزاری جلساتی که در این چهار هتل جریان دارد نوشت؛ امروز به رغم مسافت کوتاه بین این چهار ساختمان، شمار قدم‌هایم افزایش یافته است.

از سویی دو هیات چین و روسیه هم که به تعبیر یک مقام ارشد اتحادیه اروپا نقش میانجی بین ایران و غرب را ایفا می‌کنند، جلسات جداگانه‌ای را با طرف ایرانی، اروپایی و آمریکایی برگزار می‌کنند. صهیونیست‌ها هم پشت پرده و بدور از دوربین خبرنگاران به عملیات اخلال در روند مذاکرات ادامه داده و بقول یکی از افراد آشنا با فضای مذاکرات «بشدت از احتمال توافق به وحشت افتاده‌اند»

مذاکرات حالا به مراحل حساس رسیده و هیات‌ها سرگرم چانه‌زنی بر سر چند مساله کلیدی و جدی هستند که حصول توافق نهایی به حل آنها بستگی دارد. به گفته «وانگ کوان» مذاکره کننده ارشد چین، هیات‌ها این روزها سخت مشغول مذاکره برای کاهش اختلافات هستند و تلاش‌های خیلی خوبی در این زمینه جریان دارد. او دیشب به خبرنگار اعزامی ایرنا گفت: ما حقیقتا در مرحله آخر هستیم و فقط یک گام کوچک تا توافق نهایی فاصله داریم.

میخائیل اولیانوف رئیس هیات روسیه هم که عموما در توصیف روند مذاکرات از ادبیات خوش‌بینانه‌ بهره می‌گیرد معتقد است که گفت‌وگوها در آستانه رسیدن به خط پایان است. او هم دیروز پس از ملاقات با هیات اتحادیه اروپا در حساب توئیتری خود نوشت:ما  درباره وضعیت جاری مذاکرات بحث و تبادل نظر کردیم. ظاهرا مذاکرات در آستانه عبور از خط پایان است.

اما طرف‌های اروپایی در اتاق مذاکرات بازی با متن پیش‌نویس را به راه انداخته و بیرون هم ضرب‌الاجل های تصنعی تعیین می‌کنند. در همین پیوند استفنی القاق مذاکره کننده ارشد انگلیس دیروز در توئیتر خود اینگونه نوشت: در مرحله پایانی مذاکرات قرار داریم و زمان آن است که گفتگوهای وین را به پایان برسانیم. «فیلیپه اره‌را» هم با بکارگیری ادبیات مشابه، این هفته را در روند مذاکرات وین، سرنوشت‌ساز توصیف کرد. وی با تکرار مواضع غیرسازنده اروپا که در آن اثری از اشاره به عهدشکنی و دهن‌کجی بلوک غرب با محوریت آمریکا به تعهدات بین‌المللی دیده نمی‌شود عنوان کرد: ایران اکنون باید از فرصت استفاده کرده و تصمیمات سیاسی لازم را برای نجات توافق وین اتخاذ کند.

واقعیت این است که مذاکرات بیش از هر زمان به توافق نهایی نزدیک شده اما لازمه تحقق آن واقع‌بینی، خودداری از زیاده‌خواهی و توجه به تجربه ۴ سال گذشته است. انریکه مورا هماهنگ کننده گفت‌وگوها دیروز در توئیتی پیرامون آخرین وضعیت گفت‌وگوها اینگونه نوشت: مذاکرات در لحظه حساسی قرار دارد و ما پس از ده ماه گفت‌وگو به مرحله پایان نزدیک شده‌ایم. وی با بیان اینکه نتیجه نهایی هنوز مشخص نیست افزود: همه هیات ها به طور کامل درگیر هستند و کار ها به صورت فشرده در کوبورگ جریان دارد.

از این مرحله به بعد، رمز پیشرفت مذاکرات در این است که آمریکا مسئولیت اخلال در اجرای برجام را بپذیرد و انعطاف لازم را از خود نشان دهند تا گفت‌وگوها به یک توافق قطعی منجر شود. هیات ایرانی تاکنون ابتکارات و انعطاف زیادی را برای پیشرفت مذاکرات نشان داده شده و اکنون نوبت آمریکا و سه کشور اروپایی است که با ابتکار عمل خود، گفت‌وگوها را به سرانجام برسانند، کاری که تا به امروز در آن تعلل کرده‌اند.

طرف‌ غربی همچنان با فضاسازی‌های تبلیغاتی از پرداختن به مسائل باقی‌مانده که جزو خطوط قرمز ایران محسوب می‌شوند شانه خالی کرده و برای جلب اعتماد ایران که در نتیجه رفتار غیرقانونی آن‌ها، به شدت مورد خیانت قرار گرفته است گام‌های ضروری و معناداری را برنداشته است.

در عین حال آمریکایی‌ها از کانال‌های مختلف پیام‌هایی را برای انجام گفت‌وگوهای مستقیم به بهانه حل و فصل مسائل باقی‌مانده ارسال می‌کنند. هفته پیش طرف آمریکایی پیشنهاد ملاقات وزرای خارجه دو کشور را در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ مطرح کرده بود.

این درحالیست که اولا مراودات دو طرف در چارچوب مذاکرات وین، از طریق اسناد غیر رسمی توسط اتحادیه اروپا تبادل می‌شود و در ثانی با وجود دیوار بلند بی اعتمادی، ایالات متحده هیچ ابتکار عملی نشان نداده که مسیر گفت‌وگوها را تسهیل کند و از این منظر نیازی به گفت‌وگوی مستقیم دیده نمی‌شود.

علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در این رابطه گفته است: مذاکرات وین از ابتدا میان ایران و ۱+۴ و نماینده اتحادیه اروپایی در جریان بوده و این مسیر بدون تغییر تا حصول نتیجه ادامه خواهد داشت. وی در حساب توئیتری خود افزود: مذاکره با آمریکا بدلیل آنکه منشاء هیچ گشایشی نخواهد بود در دستور کار هیأت مذاکره کننده ایران نیست

به هر روی شتابآهنگ رفت‌وآمد هیات‌ها، رایزنی‌های دیپلماتیک و جلسات کارشناسی در روزهای اخیر افزایش قابل توجهی داشته و تحولات سرنوشت‌سازی در وین جریان دارد. هیات مذاکره کننده ایرانی بر اساس اصول و دستورالعمل‌ها پیشنهادها و خواسته‌های روشن خود در موضوعات باقی‌مانده را روی میز قرار داده و اگر آمریکا و طرف‌های غربی، واقع بینانه عمل نکنند به طور قطع مسئول شکست احتمالی مذاکرات خواهند بود.