شانس اسکار گرفتن اصغر فرهادی چقدر است؟

مسیر رسیدن به اسکار بهترین فیلم بین‌المللی دراز و دشوار است. رقابتی چون المپیک میان تمام کشورها در جریان است و هر کدام تلاش می‌کند بهترین خود را ارائه کند.

فیلم‌های رنگارنگی که از کشورهای گوناگون متناسب با حال و هوای روز بیرون می‌آیند، در جشنواره‌های بزرگ روی پرده می‌روند و امید دارند بر صحنه بزرگترین رویداد سینمایی سال با در دست گرفتن مجسمه طلایی اسکار کارشان را پایان دهند.

ایران در جدول افتخارات اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان که حالا به اقتضای روز بهترین فیلم بین‌المللی شده با دو جایزه فرهادی جایگاه برجسته‌ای دارد. سینمای ما یک بار هم با «بچه‌های آسمان» مجیدی به جمع نامزدهای نهایی اسکار راه یافته است.

پرافتخارترین‌ها در اسکار بهترین فیلم بین‌المللی

اسکار، قدیمی‌ترین جایزه سینمایی جهان، نزدیک به یک قرن پیش در اواخر دهه ۱۹۲۰ میلادی پا به عرصه وجود گذاشت اما تا حدود ۲۰ سال بعد خبری از جایزه بهترین فیلم خارجی‌زبان نبود. در سال ۱۹۴۷ برای نخستین بار جایزه‌ای افتخاری برای بهترین فیلم‌های خارجی اکران شده در آمریکا در نظر گرفته شد و تا سال ۱۹۵۵ نیز جایزه‌ای افتخاری باقی ماند. طی این مدت در برخی سال‌ها جایزه‌ای داده نشد و البته ماهیتی رقابتی هم نداشت چرا که فیلمی برای رقابت معرفی نمی‌شد.

با در نظر گرفتن جوایز افتخاری تا کنون ۷۲ جایزه در این بخش اهدا شده که بیشترشان سهم سینمای اروپا و در اروپا سهم سینمای ایتالیا و فرانسه بوده است. ایتالیا با ۱۴ جایزه (شامل سه جایزه افتخاری) پیشتاز این رشته است و پس از آن فرانسه قرار دارد که ۱۲ بار این جایزه را دریافت کرده است.

در میان کارگردان‌ها نیز ایتالیا با فاصله پرافتخارترین‌ها را دارد. فدریکو فلینی رکوردار این رشته با دریافت ۴ جایزه اسکار است و اگر جوایز افتخاری را در شمار بیاوریم ویتوریو دسیکا نیز در این بخش ۴ اسکار دارد. اینگمار برگمان سوئدی با ۳ جایزه جایگاه بعدی را در اختیار دارد.

پس از این غول‌ها سه کارگردان با دو اسکار ایستاده‌اند. رنه کلمان از فرانسه، آکیرا کوروساوا از ژاپن و البته اصغر فرهادی از ایران. حالا اصغر فرهادی فرصت دارد که با دریافت سومین اسکار به رکورد اینگمار برگمان برسد.

جایزه‌ای که پس از «انگل» اهمیتش دو چندان شد

اسکار بهترین فیلم بین‌المللی به خودی خود جایزه‌ای پراهمیت است اما با از سالی که «انگل» از سینمای کره‌جنوبی توانست همزمان بهترین فیلم بین‌المللی شود و در عین حال جایزه برتر مراسم را دریافت کند، اهمیتش دو چندان شد. پیش از «انگل» هم فیلم‌هایی چون «رُما»ی آلفونسو کوارون و «زندگی زیباست» به کارگردانی روبرتو بنینی نشان داده بودند که فیلم‌های خارجی می‌توانند از رشته بهترین فیلم بین‌المللی فراتر روند و جوایز دیگر هم از آکادمی بگیرند.

ناگفته نماند که اصغر فرهادی نیز با فیلم «جدایی نادر از سیمین» تا یک قدمی اسکار بهترین فیلمنامه اورجینال پیش رفت و به جمع نامزدهای نهایی جایزه راه پیدا کرد.

برخی از مهم‌ترین رقبای فرهادی در اسکار نودوچهارم

در مجموع ۹۳ کشور فیلم‌هایشان را برای رقابت در رشته بهترین فیلم بین‌المللی ثبت کرده‌اند. در اغلب فهرست‌هایی که برای پیش‌بینی برنده اسکار بهترین فیلم بین‌المللی منتشر شده است، «قهرمان» فرهادی یکی از این فیلم‌هاست. فیلمی که در جشنواره کن نخستین بار روی پرده رفت و اکنون در سینماهای ایران اکران می‌شود. البته راه «قهرمان» برای رسیدن به این جایزه هموار نیست و رقبای پرقدرتی در مسیر مقابلش ایستاده‌اند.

«کوپه شماره ۶» به کارگردانی یوهو کاسمانن نماینده فنلاند در اسکار و از رقبای جدی فرهادی در راه رسیدن به اسکار است. این فیلم در کن به نمایش درآمد و جایزه بزرگ هیات داوران را همراه با «قهرمان» دریافت کرد.

بیشترین مدعیان اسکار پیش رو از جشنواره کن بیرون آمده‌اند و «ماشین مرا بران» به کارگردانی ریوسوکه هاماگوچی یکی از آن‌ها است. فیلمی که در جوایز آسیاپاسیفیک رقیب اصغر فرهادی بود و توانست جایزه بهترین فیلم را در حضور «قهرمان» دریافت کند. برنده جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره کن در اسکار پیش رو نماینده سینمای ژاپن است.

برنده نخل طلایی جشنواره کن نماینده سینمای فرانسه در اسکار است. «تیتانیوم» به کارگردانی ژولیا دوکورنو برای اینکه به اسکار برسد، رقیب قدری پیش رو داشت. فرانسه برای اسکار امسال باید میان «تیتانیوم» برنده نخل طلایی کن و «اتفاق» برنده شیر طلایی ونیز دست به انتخاب می‌زد و در نهایت قرعه به نام «تیتانیوم» افتاد. فیلمی که در کن بالاتر از «قهرمان» ایستاد حالا شانس این را دارد که اسکار را هم به خانه ببرد.

نماینده نروژ در اسکار یکی دیگر از رقبای مهم اصغر فرهادی در اسکار است. «بدترین فرد در جهان» به کارگردانی یواخیم تریر هم کارش را با بردن جایزه بهترین بازیگر زن از جشنواره کن شروع کرد. این فیلم در فهرست ورایتی شانس اول برنده شدن اسکار است.

فیلم «گریز» از سینمای دانمارک و «دست خدا» از سینمای ایتالیا دیگر رقبای قدرتمند اصغر فرهادی در این رشته هستند.

تاریخ اعلام نامزدها و برنده

آکادمی علوم و هنرهای سینما فیلم‌های راه‌یافته به فهرست کوتاه اسکار فیلم بین‌المللی را ۳۰ آذر (۲۱ دسامبر) معرفی خواهد کرد و فهرست نامزدهای نهایی این جایزه ۱۹ بهمن (هشتم فوریه ۲۰۲۲) اعلام خواهد شد.

در نهایت برنده این جایزه هفتم فروردین ۱۴۰۱ (۲۷ مارس ۲۰۲۲) در نودوچهارمین دوره مراسم اسکار معرفی خواهد شد.