سیگنال‌های دیپلماتیک در واپسین ساعات ضرب‌الاجل هسته‌ای

در حالی که مناقشه هسته ای میان ایران و آمریکا به بالاترین حد خودش در چند ماه اخیر رسیده و از فردا با توقف اجرای پروتکل الحاقی در ایران شاهد نقطه عطفی در تاریخ برجام خواهیم بود، دو طرف سعی دارند از طریق رسانه ها پیام خود را به گوش طرف مقابل و دیگران برسانند و شاهد یک جنگ رسانه ای میان دیپلمات‌ها هستیم. پنج شنبه و جمعه نوبت آمریکایی ها بود و شنبه و یک شنبه نوبت به دیپلمات‌های کشورمان رسید تا مواضع جمهوری اسلامی را بار دیگر به طور صریح اعلام کنند. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان روز گذشته در گفت وگوی زنده با شبکه انگلیسی زبان پرس تی وی در خصوص ضرب‌الاجل ۲۳ فوریه (پنجم اسفند) ایران گفت: ما این اقدامات را در راستای برجام انجام داده‌ایم، ...مجلس شورای اسلامی با جهان حرف نمی‌زند، با ما به عنوان مجریان قانون حرف می‌زند و می‌گوید تا زمانی‌که نتوانید به ما نشان دهید که طرف‌های برجام به تعهداتشان در قبال ایران پایبند بوده اند، دیگر نمی‌توانید به تعهدات اختیاری خود ذیل برجام پایبند باشید، این یک ضرب‌الاجل نیست بلکه اولتیماتوم است». وزیر خارجه کشورمان سپس خطاب به دولت جدید آمریکا گفت: «زمانی وارد مذاکره می‌شویم که تحریم‌ها لغو شود».

عراقچی: در حال بررسی پیشنهاد جدید جوزف بورل هستیم

همچنین شنبه شب سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه در برنامه نگاه یک تلویزیون با بیان این که پنجم اسفند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی متوقف می‌شود ولی از برجام خارج نخواهیم شد، گفت که سفر مدیرکل آژانس به تهران هیچ ارتباطی به تصمیم ایران ندارد و این تصمیم اجرا خواهد شد. وی خاطرنشان کرد: مجموعه شواهد نشان می‌دهد که نتوانسته اند به یک جمع بندی کامل برسند. هنوز نتوانسته اند به سیاست جایگزین فشار حداکثری برسند. شب گذشته (جمعه شب) جو بایدن برای مذاکره با ایران در قالب ۱+۵ اعلام آمادگی و حرف‌های گذشته را مطرح کرد. به نظر می‌رسد هنوز نتوانسته اند بر تنش‌های داخلی خود غلبه کنند و به سیاست واحد برای چگونگی بازگشت به برجام برسند. عراقچی درباره اظهارات «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز گفت: الان آقای بورل اعلام کرده آمادگی دارد از اعضای فعلی برجام یعنی ۱+۴ و ایران برای یک جلسه غیررسمی و از آمریکا به عنوان مهمان برای تدوین نقشه راه آینده دعوت کند. وی با بیان این که بورل با موضع ایران کاملا آشناست، افزود: ما در حال بررسی این پیشنهاد و با بقیه دوستان و شرکای خود مثل چین و روسیه در حال مشورت هستیم ولی تصور می‌کنیم بازگشت آمریکا به برجام و اجرای تعهداتش و لغو تحریم‌ها به مذاکره‌ای نیاز ندارد. ما به صورت اصولی نیاز به گفت‌وگو نداریم. ممکن است برخی گفت‌وگوهای فنی و ترتیبات عملیاتی نیاز باشد و تشکیلات بورل می‌تواند ترتیبات آن را بدهد. ما در حال بررسی پیشنهاد بورل هستیم و بعد از بررسی نظرمان را اعلام می‌کنیم. عراقچی تصریح کرد: اگر قرار باشد در جلسات رسمی یا غیررسمی با ۱+۵ با حضور آمریکا یا بدون حضور آمریکا در خصوص موضوعی گفت‌وگو کنیم آن موضوع فقط نحوه اجرای همین برجام است. درباره فراتر از برجام و موضوعات دیگر، تمدید برجام و برجام پلاس و... هیچ مذاکره‌ای نخواهیم کرد. بله گفت‌وگو می‌کنیم که برجام چگونه بهتر اجرا شود. آن ها چگونه به تعهداتشان برگردند و ما چگونه برگردیم و جدول زمان‌بندی به چه شکل باشد و نقشه راه برای اجرای همین برجام چیست و غیر از این نخواهد بود.در این میان جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفت: دولت ایالات متحده آمریکا تماس با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران درباره «گروگان‌های آمریکایی» در منطقه را آغاز کرده است.آناتولی آنتونوف - سفیر روسیه در آمریکا نیز گفت : روی همکاری عملی در یک‌سری از عرصه ها از جمله توافق هسته ای ایران حساب می کنم. به پیشرفت در توافق هسته ای ایران در دوران ریاست جمهوری جو بایدن امیدوارم و افق آن را روش می بینم.اما هنوز به طور مشخص نمی توان گفت که فرایند بازگشت آمریکا به برجام چگونه عملی خواهد شد. نکته مهم آن است که این تعامل چند جانبه است و ما برای آن آماده هستیم. من امیدوارم که در آینده نزدیک  شاهد پیشرفت در این موضوع باشیم.از سوی دیگر،  تنها 24 ساعت تا پایان ضرب الاجل اعلامی ایران در چارچوب ماده 6 قانون مجلس مبنی بر خروج از پروتکل الحاقی و توقف نظارت های فراپادمانی باقی مانده و بهارستانی ها روز گذشته طی بیانیه ای برخروج ایران از پروتکل الحاقی در 5 اسفند تاکید کرده و از دولت خواسته اند که اجرای قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم ها را حتی برای یک روز به تاخیر نیندازد. در همین باره حجت‌الاسلام جواد نیک‌بین نماینده مردم کاشمر در مجلس در گفت و گو با فارس از بیانیه بیش از 220 نماینده مجلس درباره اجرای به موقع قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت منافع ملت ایران خبر داد و گفت: «طی این بیانیه نمایندگان تأکید کردند که دولت به هیچ وجه حق به تأخیر انداختن اجرای مصوبه مجلس در خصوص اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و تأمین منافع ملت ایران را ندارد.»

فرا  خبر/ 3 نکته از تحولات 48 ساعت گذشته

مرور تحولات 48 ساعت گذشته در پرونده هسته ای ایران درس آموز است. یک خبرنگار که زمانی به وزارت خارجه آمریکا نزدیک بود، در یک اکانت توئیتری خبر داد که ممکن است بایدن طی سخنرانی اش در کنفرانس امنیتی مونیخ به برجام برگردد. ناگهان کل فضای مجازی پر شد از خبرهایی با این مضمون که بایدن دارد به برجام برمی‌گردد و برخی حتی درنگ را جایز ندانستند و خبر دادند که بایدن به برجام برگشت! برای کسانی که موضوع را پیگیری می کنند البته روشن بود که چنین اتفاقی نخواهد افتاد و اساسا فعلا راهبرد بایدن بازگشت -حتی بازگشت کاغذی- به برجام نیست. در عمل آن چه بایدن گفت این بود که مایل است مذاکرات با ایران را در چارچوب گروه 1+5 آغاز کند و ضمنا تاکید کرد باید به نگرانی ها بابت رفتار منطقه ای ایران رسیدگی شود. در کنار این جملات که کلا از خاصیت تهی بود، دو اتفاق دیگر هم افتاد. اول این که این خبر - البته قدیمی- علنی شد که رابرت مالی مسئول پرونده برجام در وزارت امور خارجه آمریکا درخواست داده به عنوان ناظر در جلسه کمیسیون مشترک برجام با حضور ایران شرکت کند و دوم، آمریکا نامه دولت ترامپ به رئیس وقت شورای امنیت درباره فعال شدن مکانیسم اسنپ بک را پس گرفت. درخواست اول که پیشاپیش رد شده و دومی هم در جهت پروژه ترامپ زدایی است و برای ایران اهمیتی ندارد. در عوض تحولات این دو روز سه نکته را روشن کرد:

1- برای آمریکا احیای مذاکره حتی از احیای برجام مهم تر است.

 2- دولت آمریکا می خواهد به برجام برگردد اما بدون لغو تحریم  یا برداشتن گامی که بیش از یک عمل نمادین ارزش داشته باشد.

3- بازی تیم بایدن با افکار عمومی ایران به کمک جریان غرب گرا آغاز شده و تشدید خواهد شد.

خبر مرتبط/ توجیه آژانس در تهران

 فردا ایران رسما اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و برخی نظارت های فراپادمانی خود بر برنامه هسته ای را متوقف می کند و این موضوع بهانه ای شد تا رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی را راهی تهران کند. وی روز گذشته دیدارهای مهمی با رئیس جمهور روحانی، علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی و محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه داشت. دیدارهایی که چندان خبری از آن ها بیرون نیامد و تنها به بیان برخی جملات رسمی و کلیشه ای همچون گفت وگو بر سر همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، تلاش آژانس برای حل و فصل موضوعات بین دو طرف و همچنین همکاری‌های ایران و آژانس در چارچوب پادمان بسنده شد. سیدعباس عراقچی معاون وزیر خارجه نیز شنبه شب گفته بود، گروسی خودش اظهار علاقه کرد به ایران بیاید که در این وضعیت جدید نوع جدیدی از همکاری بین ایران و آژانس برقرار شود تا همکاری‌های ایران و آژانس کمترین آسیب را ببیند. سفر گروسی هیچ ارتباطی به تصمیم ایران ندارد و تصمیم ایران اجرا خواهد شد. او آمده که نظم جدیدی در روابط ایران و آژانس ایجاد شود.