خبرگزاری مهر-گروه دانش و فناوری؛ میترا سعیدی کیا: کمتر از یک دهه اخیر و از زمان رونق شرکتهای دانش بنیان تا همین لحظه ۵ هزار شرکت فناورانه و ۷ هزار استارت آپ در کشور مشغول فعالیت هستند. این شرکتها و تیم‌های استارت آپی تاکنون توانسته‌اند محصولات و خدماتی را به بازار و مردم عرضه کنند که در راستای رفاه زندگی مردم بوده است.
این استارت آپها و شرکتهای دانش بنیان در حوزه‌های مختلفی فعالیت می‌کنند اما یکی از حوزه‌های فعالیت آنها که از اهمیت بالایی برخوردار بوده، حوزه سلامت است؛ طبق آمار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، ۳۰ درصد کل شرکتهای دانش بنیان و استارت آپ ها در حوزه سلامت فعالیت می‌کنند؛ فعالان استارت آپهای حوزه سلامت در بخش‌هایی مانند سلامت دیجیتال، توزیع هوشمند دارو، مراقبت‌های فردی یا پرسونالایز مدیسن، دارو، پلتفرمها، اپلیکیشن، تجهیزات دارویی محیط‌های کسب و کاری خوبی به وجود آوردند که اینها را به عنوان فناوری‌های نوظهور برای فعالیت استارت آپهای این حوزه می‌دانیم.
اعلام نیازهای سرمایه‌گذاری استارت آپهای حوزه سلامت
استارت آپهای حوزه سلامت کارشان را طوری گسترش داده‌اند که توانسته‌اند به مرحله تولید پانسمان‌های گیاهی نانو، کانالهای عصبی، پروبیوتیکهای بومی، نرم افزارهای مربوط به اصلاح سبک زندگی، آموزش‌های الکترونیک، رفع مشکلات با روش‌های سنتی، نوبت گیری آنلاین و… برسند.
در همین راستا، صندوق نوآوری و شکوفایی نیز به تازگی اقدام به برگزاری رویدادی تحت عنوان «رویداد جذب سرمایه در حوزه سلامت (Demo Day)» با هدف ارائه دستاوردهای استارت آپها و مدل کسب و کارشان با حضور سرمایه گذاران کرده تا در نهایت این سرمایه گذاران نقشی را در توسعه فعالیت‌های استارت آپی و ارتقا سلامت ایفا کنند.
در این گزارش تلاش شده تا آخرین فعالیت‌های برخی تیم‌های استارت آپی در حوزه سلامت را منعکس کنیم که در رویداد صندوق نوآوری و شکوفایی نیز حضور داشته‌اند.
طراحی و ساخت کانال بازسازی اعصاب محیطی زیست تخریب پذیر
یکی از این استارت آپها موفق شده کانالهای بیوپلیمری بازسازی اعصاب محیطی را بر اساس فناوری انحصاری و بدیع توسعه داربست‌های بیولوژیک تولید کند.
آنطور که نمایندگان این تیم استارت آپی می‌گویند، فناوری استفاده شده در تولید این کانال مبتنی بر ترمیم اعصاب محیطی با استفاده از تیوب تو خالی موسوم به «Hollow تیوب» است که در مقایسه با شیوه‌های ترمیمی سنتی چون آلوگرافت و اتوگرافت از فناوری پیشرفته و استراتژی مهندسی بافت داربست‌های زیست سازگار تخریب پذیر برای بازسازی اعصاب محیطی استفاده می‌کند.
آرین عقیلی «هم بنیانگذار» و مدیرعامل یک شتابدهنده در حوزه سلامت در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: یکی از استارت آپهایی که در راستای تجاری سازی محصولات آن تلاش می‌کنیم در زمینه طراحی و تولید «کانال بازسازی اعصاب محیطی» فعالیت می‌کند؛ وقتی کسی با سانحه‌ای قطع عضو و بخشی از عصب محیطی آن دچار پارگی محیطی شود که به روش مرسوم قابل بخیه خوردن نباشد، یکی از چالشهای حوزه سلامت به وجود می‌آید که در این راستا محققان در قالب یک تیم استارت آپی در صدد رفع این چالش برآمدند.
وی با بیان اینکه این تیم از سال‌ها پیش تولید کانال عصبی محیطی را مورد توجه قرار دادند، گفت: وقتی این پارگی در عصب محیطی رخ می‌دهد که قابل بخیه نباشد می‌توان از کانال عصبی استفاده کرد؛ کانال عصبی طراحی شده زیست تخریب پذیر بوده و بین دو سر عصب قطع شده را پر می‌کند.
وی با تاکید براینکه این کانالهای عصبی در مرز ورود به بازار هستند، عنوان کرد: جراحان معروف کشور مشتری این کانالهای عصبی هستند که صحبت‌هایی نیز با آنها شده که به محض تولید به آنها فروخته شود. با توجه به اینکه قشر ضعیف و کارگر دچار این ضایعات می‌شوند می‌تواند این کانالهای عصبی به صرفه باشد.
فرانسه و هلند خواستار استفاده از محصول دانش بنیان ایرانی
عقیل ادامه داد: این کانال عصبی زیست تخریب پذیر پتانسیل صادرات دارد و در حال حاضر فرانسه و هلند راغب به استفاده از این هستند.
وی با بیان اینکه این تیم به خوبی پیشرفت کرده و اکنون منتظر هستند که یک سرمایه گذار و مجوز سازمان غذا و دارو در راستای تولید و تجاری سازی به میان آید، بیان کرد: طبق برنامه ریزی هایی که شده، از زمانی که سرمایه گذار جذب شود می‌توانیم ظرف ۶ ماه کانالهای عصبی را وارد بازار کنیم.
عقیلی با بیان اینکه جراحان و مراکز ترومای عصب از مخاطبان این کانالهای عصبی هستند، گفت: بهای تمام شده این محصول کاملاً رقابتی و غیرقابل مقایسه با برندهای مطرح جهانی است و می‌تواند نیاز کشور را برطرف کند.
نماینده این استارت آپ فعال در حوزه سلامت خاطر نشان کرد: آزمون‌های بالینی این کانالهای عصبی طی ۵ سال انجام گرفته و در یک رویدادی در فرانسه به عنوان استارت آپ برتر شناخته شد.
نرم افزاری برای اصلاح سبک زندگی
استارت آپ دیگری که محصول خود را در رویداد صندوق نوآوری و شکوفایی ارائه کرد، نرم افزاری برای اصلاح سبک زندگی و رژیم بود؛ محمدمهدی قنبری «هم بنیانگذار» استارت آپی در زمینه رژیم‌های غذایی و اصلاح سبک زندگی است و در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اپلیکیشن خود گفت: ما در این تیم استارت آپی نرم افزاری طراحی کردیم که در آن به افراد برنامه غذایی شخصی سازی شده ارائه می‌دهیم. این برنامه‌های غذایی در راستای کاهش، افزایش وزن یا تناسب اندام به افراد ارائه می‌شود. در حال حاضر ۱۵ هزار نفر از این اپلیکیشن استفاده کرده‌اند.
قنبری با بیان اینکه نسخه جدید این نرم افزار قابلیت این را دارد که فیلم‌های آنلاین از مربی‌ها را برای مخاطبان داشته باشیم، بیان کرد: برنامه‌های این نرم افزار شخصی سازی شده که توسط متخصصان و مربیان ارائه می‌شود.
این محقق تیم استارت آپی مستقر در کارخانه نوآوری با بیان اینکه در این نرم افزار پشتیبانی هفتگی داریم که از میزان عملکرد نتایج از افراد مورد بررسی قرار می‌گیرد، بیان کرد: ما با متخصص کار می‌کنیم و این رژیم مورد پیگیری قرار می‌گیرد و ثبت عملکرد در این نرم افزار مد نظر قرار گرفته شده است.اکنون این نرم افزار قابل نصب روی گوشی‌های مختلف است.
پانسمان هایی از جنس آویشن شیرازی
یکی دیگر از محصولاتی که توسط تیم‌های استارت آپی در آستانه تولید قرار دارد، پانسمانهایی حاوی نانوذرات آویشن شیرازی است.
امین محمدی پورفرد دکتری بیوتکنولوژی گیاهی و مدیر پروژه پانسمان‌های هیدروپلیمری با استفاده از نانوذرات آویشن شیرازی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: ما توانستیم پانسمان‌های هیدروپلیمری و آنتی باکتریالی با استفاده از نانو ذرات اسانس اویشن شیرازی فرموله کنیم که برای ترمیم زخم‌ها به هیچ داروی دیگری نیاز ندارد و به تنهایی تمام عوامل مؤثر در ترمیم زخم را دارد.
وی با بیان اینکه پانسمان‌های اختراع شده در درمان زخمهای مختلفی از جمله سوختگی‌های درجه یک و دو، زخمهای ناشی از شکستگیهای باز، زخمهای دیابتی، پیوند پوست، زخم بستر، آفتاب سوختگی، زخمهای ناشی از سالک و سایر زخمهای با ترشحات کم و متوسط قابل کاربرد است، بیان کرد: این نوع پانسمان را طوری طراحی کرده‌ایم که نسبت به پانسمان‌های هیدروپلیمری متداول و موجود در بازار، در مدت زمان کوتاه‌تری زخم را بهبود می بخشد.
مدیر پروژه با بیان اینکه این پانسمان‌ها از قیمت پایینی نسبت به نمونه‌های هیدروپلیمری برخوردارند، خاطر نشان کرد: معمولاً پانسمان‌های هیدروپلیمری پیش از استفاده نیاز به آماده سازی دارند ولی پانسمان‌های طراحی شده در این پروژه، علاوه بر اینکه کاملاً آماده مصرف هستند و هیچ نیازی به آماده سازی ندارند، به دلیل دارا بودن رطوبت، به زخم نمی‌چسبند و این عامل، مشکلات ناشی از تعویض پانسمان‌ها در برخی زخمهای دارای ترشح را کاهش می‌دهد.
به گفته این محقق، نانوذرات آویشن به عنوان ماده آنتی باکتریال در این پانسمان به کار گرفته شده که از عفونت‌های ثانویه جلوگیری کرده و عفونت‌های اولیه را نیز به خوبی کنترل می‌کند و میزان آن را به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد، علاوه بر این نانو ذرات گیاهی، رادیکال‌های آزاد اکسیژنی که در فرایند ایجاد زخم توسط سلول‌های بدن یا عوامل بیماریزا در سطح زخم تولید می‌شود را به شدت کاهش می‌دهند که این فرایند ترمیم زخم را سرعت می بخشد.
به گفته محمدی پورفرد، در این پانسمان انواع گیاهان دارویی و پلیمرهای طبیعی استفاده شده که همه اینها روی فاکتورهای محرک رشد سلولی اثر گذارند و زمان التیام زخم را کاهش می‌دهند.
وی تاکید کرد: ما در صورت جذب سرمایه گذار می‌توانیم در یک بازه ۴-۶ ماهه، خطوط تولید را راه اندازی کرده و پانسمان‌های هیدروپلیمری با فناوری نانو را به تولید انبوه برسانیم تا درصدی از نیاز کشور به این پانسمان‌ها برطرف شود.
پروبیوتیک های بومی ضامن امنیت غذایی
یک تیم استارت آپی دیگر نیز توانسته محصولی پروبیوتیک ارائه کند که منجر به افزایش سطح ایمنی مردم و کاهش عوارض ناشی از فاجعه مقاومت آنتی بیوتیکی در کشور می‌شود.
دکتر بهزاد علاالدینی دکتری صنایع غذایی و مدیر عامل شرکت استارت آپی ارائه دهنده این محصول در خصوص تولیدات بومی در زمینه ماده اولیه پروبیوتیک در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در کشور ما محصولاتی همچون لبنیات از پروبیوتیک به تولید می‌رسد که ماده اولیه آن وارداتی بوده و در کشور به تولید نمی‌رسد.
وی با بیان اینکه استفاده از ماده پروبیوتیک وارداتی هزینه بالایی دارد، بیان کرد: ضمن اینکه لازم است چنین موادی در داخل تولید شود؛ با تولید پروبیوتیک های بومی موضوع امنیت غذایی و بیوتروریسم مطرح است که ممکن است برخی کشورها به وسیله بیوتکنولوژی جامعه‌ای را مورد هدف قرار بدهند از این رو ما ژن‌های باکتری‌های خودمان را حفظ می‌کنیم و بانک اطلاعات باکتری‌های بومی را توسعه داده‌ایم.
علاالدینی با تاکید بر اینکه در همین راستا چندین سال است که فعالیت می‌کنیم و موفق شدیم ماده اولیه پروبیوتیک را از شیر مادر بومی سازی کنیم، بیان کرد: پروبیوتیک های بومی با سیستم گوارشی ایرانی‌ها سازگاری دارد و به این وسیله می‌توان مشکلات گوارشی را برطرف کرد.
باکتری‌های بومی با سیستم گوارش ایرانی‌ها سازگاری دارند
مدیر عامل شرکت استارت آپی با اشاره به ویژگی‌های این پروبیوتیک های بومی گفت: این پروبیوتیک ها مدت ماندگاری بالایی دارند؛ منشا مدفوعی ندارد، وارداتی نیست، قیمت پایینی دارد، قدرت زنده مانی باکتری‌های بومی بالاست و باعث حفظ سلامتی شده و از همه مهم‌تر با سیستم گوارشی ایرانی‌ها سازگاری دارد.
از آنجا که یکی از مولفه‌های مهم و تأثیر گذار در ارتقای سلامت یک کشور موضوع آموزش است، بسیاری از استارت آپها نیز در این زمینه فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.
در رویداد جذب سرمایه در حوزه سلامت صندوق نوآوری و شکوفایی یکی از تازه‌ترین محصولات، توسط تیمی استارت آپی ارائه شده که به گفته آنها ۱۷ ماه روی آن کار کرده‌اند.
نسرین مهران‌مهر، «هم‌بنیانگذار» این تیم استارت آپی به مهر گفت: آموزش در حوزه سلامت نیاز به تحولاتی داشت که بتوانیم روش‌های قدیمی و مرسوم را تغییر بدهیم تا کارایی بالاتری داشته باشند از این رو روش‌های نوینی را در این پلتفرم در قالب یک تیم استارت آپی ارائه کردیم تا آموزش در حوزه سلامت را در کشور توسعه دهیم.
این محقق گفت: با توجه به زیر ساختهای نسبتاً جامعی که در حوزه آموزش مجازی وجود دارد توانسته‌ایم اعتماد بسیاری از مراکز و دانشگاه‌های علوم پزشکی را در این حوزه کسب کنیم و به ارائه خدمات بپردازیم. در همین راستا توانسته‌ایم با مراکزی مانند مرکز آموزش‌های آزاد دانشگاه علوم پزشکی تهران (سماد)، موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران (نیماد)، مرکز کارآزمایی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران، کمیته اخلاق وزارت بهداشت همکاری داشته باشیم. در آینده اپلیکیشن خود را هم ارائه خواهیم کرد.
مهران مهر افزود: اکنون بیش از ۴ هزار عضو فعال از اعضای جامعه پزشکی و سلامت کشور داریم و طی این مدت، بیش از ۲۰ هزار ساعت آموزش مجازی برای متخصصین بر روی وب سایت قرار گرفته است. اخیراً موفق به عضویت در پارک فناوری پردیس و اخذ مجوز فناوری در حوزه آموزش و پژوهش سلامت از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شده‌ایم و توانسته‌ایم به عنوان واحد فناور، عضو مرکز رشد فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران شویم.
ایجاد پل ارتباطی بین متخصصان طب سنتی و مردم
موضوع توجه به رویکرد آموزه‌های باستانی یک تیم استارت آپی را بر این داشته که نرم افزاری مرتبط با طب سنتی طراحی کند که مبتنی بر آموزه‌های طبی سنتی ایرانی است.
این اپلیکشین پل ارتباطی میان پزشکان متخصص طب سنتی ایرانی- طب سوزنی با مردم است. ایجاد بستری مناسب جهت آموزش و آشنایی مردم عادی با مفاهیم مورد تایید طب سنتی ایرانی و پرهیز از افراط و تفریط و ادعای واهی استفاده از ظرفیت‌های طب ایرانی از اهداف ورود استارت آپها به حوزه تولید اپلیکیشن در این زمینه است.
همچنین امکان دستیابی و وقت گیری آنلاین به پزشکان متخصص و پزشکان دوره دیده مورد تایید وزارت بهداشت و مشاوره آنلاین با این پزشکان توسط این اپلیکیشن انجام می‌شود.
این محصول زمینه دستیابی آنلاین به محصولات سالم و داروهای طب سنتی مورد تایید وزارت بهداشت را نیز فراهم می‌کند و بیماران را به پزشکان متخصص در نزدیک ترین موقعیت مکانی ارجاع می‌دهد.
طراحی پلتفرم جدید برای ارائه خدمات پزشکی
طراحی یک پلتفرم برای ارائه خدمات در حوزه سلامت از دیگر اقدامات فعالان این عرصه بوده است. این پلتفرم در راستای ارائه خدمات پزشکی و نوبت دهی آنلاین فعالیت می‌کند. روش کار این پلتفرم اینگونه است که کاربر درخواست خود را بعد از انتخاب زمان و مکان مدنظر خود، ثبت می‌کند و این درخواست به مراکز انجام دهنده خدمات بالینی در منزل که دارای مجوز از وزارت بهداشت هستند ارسال می‌شود.
سپس درخواست توسط مرکز انتخابی به نزدیک ترین پزشک یا پرستار زیرمجوعه آن مرکز ارسال می‌شود تا نسبت به اعزام پزشک یا پرستار به محل اقدامات لازم صورت گیرد. خدمات این پلتفرم در خصوص ارائه خدمات بالینی، پزشکی و پرستاری در منزل، شامل خدمات درمانی، مراقبتی و بهداشتی در منزل است.
ویژگی این پلتفرم اینگونه است که دسترسی به تمام خدمات بالینی در مکان مورد نظر کاربر فراهم می‌شود و امکان زمانبندی دوره‌ای خدمات در آن وجود دارد؛ در این پلتفرم امکان مقایسه هزینه خدمات در مراکز مختلف، انجام خدمات بر اساس نسخه پزشک و پوشش تمام خدمات بالینی و نیازهای پزشکی بیماران در نظر گرفته شده است.
اخذ تأییدیه ها تسهیل می‌شود
دکتر اسماعیل قادری فر، رئیس مرکز فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به خبرنگار مهر با تاکید بر اینکه این معاونت از کسب و کارهای حوزه سلامت و فرافعالین استارت آپی و دانش بنیانی این حوزه حمایت می‌کند، بیان کرد: برای این منظور با تعاملاتی که با وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو داریم، مسیر ویژه و سهل الوصولی برای استارت آپها و شرکتهای دانش بنیان برای اخذ تاییدیه های لازم فراهم آورده‌ایم.
وی تاکید کرد: پیشنهاد می‌کنیم محققان به این حوزه ورود پیدا کنند تا در زیر چتر حمایتی مناسب معاونت و شتابدهنده ها قرار بگیرند و حداکثر بهره را ببرند.
