دزفول: از تاریخچه تا جاذبه های گردشگری

ایران پر از سرزمین هایی ست که در آن تمدن باستانی پدران ما را به رخ میکشد. سرزمین هایی که علاوه بر گنجینه تاریخی از سخاوت طبیعت هم بهره مند بوده و پدیده های بسیار بکری در آن ها دیده میشود.
هرگوشه از ایران را که بنگریم زیبایی ها و شگفتی های بسیاری را می بینیم که هرکدام از جذابیت ویژه ای برخوردار هستند.
این بار با تیم گردشگری بیتوته همراه باشید تا شما را به سفری جذاب و مهیج به جنوب کشور و شهر زیبای "دزفول" ببریم.
 

بیشتر بخوانید: دریا در دل کویر، شهداد سرزمین عجایب ایران

معرفی شهر دزفول:

جاذبه های دیدنی دزفول آنقدر زیاد هستند که هر آدمی با هر سلیقه ای میتواند جایی برای دیدن در آن پیدا کند.
شهر دزفول در کنار رودخانه دز، در بخش های جلگه ای استان خوزستان در ارتفاع 140 متری از سطح دریا قرار دارد. دزفول در شمال شهر اهواز و در جنوب اندیمشک جای گرفته و با قدمت طولانی و جاذبه های گردشگری اش به شهرت بسیاری رسیده است.
از میان شهرهای خوزستان بزرگترین و دومین شهر دیدنی بعد از اهواز، دزفول است. شهرستان دزفول دارای چهار بخش "مرکزی"، "سردشت"، "چغامیش" و "شهیون" می باشد.
دزفول به دلیل اینکه بر سر شاهراه ارتباطی تهران - اهواز واقع شده است، اولین مرکز تجاری شمال خوزستان محسوب میشود. اقتصاد این شهر بیشتر بر پایه کشاورزی، دامداری و صنایع کارخانه ای استوار است.
همچنین به سبب وجود رودخانه های بسیاری در شهر دزفول، مقام نخست کشاورزی از جمله تولید سبزیجات و صیفی جات را در ایران دارد.
دزفول شهری با فرهنگ های متفاوت و اقوام مختلف از جمله لر، بختیاری، دزفولی و اقلیت های عرب، ترک و کرد، تشکیل شده است که بیشتر مردم آنجا به زبان فارسی با گویش محلی دزفولی صحبت میکنند.
 

تاریخچه شهر کهن دزفول:

دزفول از شهرهای دامنه رشته کوههای زاگرس است که پیشینه آن به دوران ساسانیان باز میگردد. اما ریشه های سکونت در آن مربوط به 5 هزار سال پیش است. نام قدیم دزفول، دژپل به معنای پلی که دارای دژ است، می باشد.

بهترین زمان برای سفر به شهر دزفول:

دزفول دارای آب و هوای گرم و نیمه مرطوب است و به همین سبب دارای تابستان های بسیار گرم و زمستان های معتدل است. این شهر به دلیل آب و هوای کوهستانی و جلگه ای طبیعت زیبا و جذابی دارد. پس با توجه به این آب و هوا، نیمه دوم سال زمان مناسبی برای سفر و بازدید از این شهر زیباست.
 

جاذبه های توریستی دزفول:

دزفول هم از جهت جاذبه های گردشگری طبیعی بسیار غنی ست و هم به سبب تاریخ کهنی که دارد از جاهای دیدنی و جاذبه های تاریخی متعددی برخوردار است.
در ادامه این مقاله شما را با برخی از جاذبه های طبیعی و تاریخی دزفول آشنا میکنیم، پس با ما همراه باشید.

 1. دریاچه شهیون:

از جمله زیباترین و دیدنی ترین مناطق شهر دزفول دریاچه شهیون است که پشت دوکوه تنگوان و شاداب واقع شده است. انبوهی از درختان کنار و بادام کوهی نیز در این منطقه وجود دارد که طبیعت چشم نوازی را به آن بخشیده است. در کنار این دریاچه زیبا میتوان به ورزش ها و تفریحاتی مثل اسکی، شنا، قایقرانی و ... پرداخت.
 

2. دره کول خرسان یا دره ارواح:

اگر اهل هیجان هستید و دوست دارید به مناطق عجیب و اسرارآمیز سفر کنید حتما سری به دره شگفت انگیز کول خرسان بزنید. با برداشتن هر قدم در دره ارواح جلوه های خارق العاده و متفاوتی جلوی چشمانتان نمایان می شود. این دره در ۲۵ کیلومتری شهرستان دزفول و در جاده این شهر به سمت شهیون نرسیده به بیشه بزان قرار دارد.
صخره های بلند سر به فلک کشیده و مسیرهای تنگ و باریک که گاهی فقط امکان عبور یک نفر از بین آنها وجود دارد، از ویژگی هایی ست که باعث اسرار آمیز شدن این منطقه شده است.
کول خرسان دارای آب دائمی، آبشار، آبچکان، بیشه زار و انواع روییدنی های خاص این منطقه می باشد.
 

3. آبشار شوی، عروس کوهستانی دزفول:

یکی دیگر از جاهای دیدنی شهر دزفول، آبشار دل انگیز شوی است. آبشار شوی مثل نگینی نه تنها در ایران بلکه در خاورمیانه می درخشد و به عنوان یکی از آثار ملی و طبیعی ایران به ثبت رسیده است.
آبشار شوی به آبشار نیاگارای ایران مشهور است چرا که با 85 متر ارتفاع بلندترین آبشار خاورمیانه است که تماشای آن برای دوستداران طبیعت جذاب و مهیج خواهد بود.
 

4. آسیاب های آبی دزفول:

آسیاب های آبی دزفول، سازه هایی آبی در بستر رودخانه دز است که به عنوان بند و آسیاب کاربرد داشته است. قدمت این آسیاب های آبی به دوره تاریخی صفویه و قاجاریه بازمیگردد.
در ساخت این سازه ها از مصالحی نظیر قلوه سنگ رودخانه ای، آجر با ملات ساروج استفاده شده است. بخش زیادی از این آسیاب ها به مرور زمان و به جهت فرسایش آب از بین رفته است و بازمانده آن در سه بخش از رود دز قرار گرفته است. بخش اول در بالادست در پارک ساحلی دز، بخش دوم در کنار پل جدید دزفول و بخش سوم در کنار پل تاریخی دزفول قرار دارند.
 

5. شهر تاریخی گندی شاپور یا جندی شاپور:

منطقه باستانی گُندی شاپور یا به تعبیری جندی شاپور، یکی از شهرهای دوران ساسانی بوده است که حاصل امپراتوری «شاپور یکم» است. به عقیده بسیاری از تاریخ‌شناسان و پژوهشگران، بازمانده این شهر در بین دزفول و شوشتر، در روستای شاه آباد واقع شده است.
در واقع به باور آن‌ها، طبق شواهد تاریخی، سازه‌های باستانی بازمانده در این منطقه به شهر گُندی شاپور تعلق دارد. این در حالی است که بسیاری از پژوهشگران این فرضیه را رد کرده و ارتباط گُندی شاپور و روستای شاه آباد را نادرست می‌‍‌دانند.
اما آن‌چه مهم است، تاریخچه شهر باستانی گُندی شاپور است. این شهر مرکز علم جهان در تاریخ  بوده است. شهری که اولین دانشگاه در آن تأسیس شد و به علم پزشکی اهمیت ویژه‌ای داد.
 

6. بقعه متبرکه صوفی احمد

صوفی احمد یکی از مناطق دیدنی طبیعی و زیبای شمال شهرستان دزفول می باشد که در بخش شهیون واقع شده است. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خودش، به صورت بکر و دست نخورده باقی مانده است. در میان این منطقه کوهستانی، بقعه متبرکه حضرت صوفی احمد که سفیر امام رضا علیه السلام بوده، قرار گرفته است. بدون تردید منطقه صوفی احمد یکی از بکر ترین و زیباترین مناطق کوهستانی دزفول است. همچنین مجاورت با رود دز فرصت شنا، قایق‌سواری و ماهیگیری را نیز در این منطقه ممکن کرده است.
 

7. خانه تاریخی سوزنگر، سازه‌ای آجری از دوران قاجار

دزفول شهر بناهای آجری است و در این منطقه از ایران، خانه‌ها و عمارت‌های قدیمی بسیاری خواهید دید که با ردیف‌های متوالی آجر بالا رفته‌اند و تزئیناتی چشمگیر دارند. نمونه‌ای از این بناها، خانه تاریخی سوزنگر است که از دوران حکومت قاجار به جامانده است. معمار این خانه یک اثر هنری کامل خلق کرده و با ظرافت خاصی آجرها را در اندازه‌های مختلف تراش داده تا حاصل کار، خانه‌ای متفاوت با دیگر بناهای آجری شود.
 

8. قنات قمش چوقابفون

دزفول از شهرهایی است که حفر قنات در آن قدمت بالایی دارد. «قمش» نام نوعی قنات در این شهر است که دزفولی‌ها به‌منظور هدایت آب رود به سمت شهر، این قنات‌ها را کنار دز حفر می‌کردند.
 قمش (قنات) به معنی کاریز و مجرای آب زیرزمینی است که قدمتی چندهزار ساله در دزفول دارد و در گذشته برای استفاده از آب رودخانه حفاری شده اند.
ماجراجویی در این قنات با سربطاقی سنگی و آجری‌اش و عطر خاک نمزده شروع می‌شود و با پشت سرگذاشتن تقریباً 70 پله، به سرزمینی نورانی و رنگارنگ می‌رسیم. در حال حاضر فقط 300 متر از این قنات برای بازدید آماده شده است.
 

9. آرامگاه یعقوب لیث صفاری

یکی دیگر از جاذبه های گردشگری دزفول آرامگاهیست که محوطه تاریخی جندی شاپور واقع شده است. مقبره این سردار ایرانی که موسس سلسله صفاریان هم بوده در ده کیلومتری شهر دزفول جای گرفته است.
گنبد مخروطی و دندانه‌دار این آرامگاه، شناسنامه این بنای باستانی شده است و یکی از جاذبه‌های مهم تاریخی در بین دیدنی های دزفول محسوب می‌شود یعقوب لیث صفاری را احیا کننده زبان پارسی هم نامیده اند. وی اولین شهریار ایرانی است که زبان پارسی را برای نخستین بار ۲۰۰ سال پس از ورود اسلام به ایران دوباره به‌عنوان زبان رسمی ایران اعلام کردو پاس نداشتن این زبان در میان درباریان او، با واکنش تند این پادشاه همراه بوده است. این پادشاه کسی بود که خلیفه عباسی را شکست داد و با زنده نگه داشتن زبان فارسی، تحولی مهم در میان مردم و درباریان به‌وجود آورد.
 

10. تپه های باستانی چغامیش

قدمت شهر باستانی چغامیش به حدود 50 قرن پیش از میلاد به دوران پیش از اختراع خط بازمی‌گردد. در چغامیش بود که برای اولین بار در ایران خط و کتابت ظهور کرد. تپه‌های ارزشمند و باستانی چغامیش گنجینه تمدن‌های زیادی از جمله ساسانیان، پارتیان، عیلامیان است که در حال حاضر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
 

11. دره توبیرون

دره توبیرون یکی دیگر از جاذبه های گردشگری دزفول است که دارای طبیعتی بسیار بکر و شگفت انگیز می باشد. این دره در بخش سردشت در شمال دزفول و قبل از رسیدن به تنگه سرا قرار گرفته است.
ارتفاع دیوارهای ترسناک این دره در برخی نقاط به بیش از صد متر هم می رسد. درون این دره شگفت انگیز که حاصل هزاران سال فرسایش آبی است، انبوهی از درختان انجیر وحشی، آبشار ها، آبچکان ها و دیگر گیاهان خودرو می باشد که زیبای آن را دو چندان کرده اند.
 

12. بافت قدیم دزفول

بافت قدیم دزفول، بافتی آجری است و در کنار رودخانه دز شکل گرفته و شامل ۲۸ محله قدیمی است. معماری خاص و تزئینات آجری بی نظیر در بافت قدیم دزفول ، این شهر را به شهر آجر معروف نموده است . بافتی که با معماری خاص خود ، هویت و روح معماری دزفول را در خود جای داده است.
از مهمترین دیدنی های بافت تاریخی دزفول می توان به خانه تاریخی تیزنو، خانه تاریخی سوزنگر، خانه تاریخی قلقچی، حمام کرناسیون، حمام شاه رکن الدین، خانه تاریخی سید صدر، خانه تاریخی گلچین، ساباط سیلانی، ساباط زرشناس و … اشاره نمود.
 

13. روستای لیوس

اگر به دزفول سفر کردید بازدید از روستای لیوس را از قلم نیندازید. این روستا از جمله روستاهای سنگی کشور است که هنوز با گذشت زمان بافت سنتی، معماری و آداب و رسوم گذشته خود را حفظ کرده است.
روستاى لیوس در ۷۳ کیلومترى شمال شهرستان دزفول در بخش سردشت واقع شده است. این روستا علاوه بر بافت زیباى تاریخى خانه ها ، داراى جاذبه هاى گردشگرى طبیعى و بکر شامل کوهستانها ،مراتع بسیار زیبا ، باغهاى میوه ، رود خانه، آبشار و… می باشد. این روستا داراى یک سبک خاص معمارى می باشد که از تمام بخشهاى موجود در یک ساختمان استفاده بهینه می گردد.
به طور مثال از ستونهاى ساختمان به عنوان انبار گندم استفاده شده است . چنار و چشمه جارى در کنار آن یکى از چشم اندازهاى زیباى این روستا می باشد. این روستا در فصول بهار و پاییز و زمستان به علت آب و هواى مناسب می تواند پذیراى گردشگران زیادى از سراسر جهان باشد.
 

14. کت های دزفول

کت‌های دزفول خنک کننده‌های دست‌ساز انسان‌های کهن هستند که به‌صورت حفره‌های غار مانند در کنار رودخانه دزفول حفر شده‌اند. این کت‌ها از جاهای دیدنی دزفول در روزهای گرم سال برای فرار از گرمای خوزستان در جوار رود جاری و زلال دز است
 

15. بقعه شاه رکن الدین

این بقعه در دل بافت قدیم شهر دزفول در نزدیکی خیابان طالقانی قرار گرفته است. صاحب این بقعه فرزند «بهاءالدین» معروف به «بابا رکن‌الدین‌ولی» یا «شاه‌رکن‌الدین» است که در قرن هشتم هجری عارف و زاهدی معروف بوده است.
آرامگاه شاه‌رکن‌الدین دارای گنبدی آبی است که با کاشی‌کاری‌های زیبایی تزیین شده است. دو گلدسته آجری مزین به کاشی‌کاری نیز در جلوی درب ورودی قرار دارند. مسجد و حمامی قدیمی، بعلاوه یک مدرسه علمیه قدیمی نیز در جوار این بقعه دیده می‌شوند. فضای سبز ناحیه اطراف آرامگاه آن را به نگین سبز بافت قدیم دزفول تبدیل کرده است.

منبع: بیتوته