توافق ایران و آژانس مانع از فروپاشی کامل برجام شد

رضا ذبیحی درباره آخرین نتایج به دست آمده از دور هفتم مذاکرات وین که از هشتم آذر شروع شد، اظهار کرد: توافق به موقع و مناسب ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در روز 23 آذر و در خلال برگزاری مذاکرات وین ، کمک شایانی به ادامه این مذاکرات کرد و از فشارها علیه تیم مذاکره کننده ایرانی کاست.

این استاد دانشگاه ادامه داد: کشورهای اروپایی به همراه آمریکا قصد داشتند برای انعقاد توافق در مذاکرات وین ضرب الاجل تعیین کرده و برگزاری جلسه فوق العاده آژانس انرژی اتمی  را درخواست کنند اما توافق ایران و آژانس حداقل برای مدتی این فشارها را کاهش داده و مدیریت کرد.

وی ادامه داد: این توافق باعث شد به برخی نگرانی های مطرح شده توسط کشورهای غربی در خصوص عدم امکان راستی آزمایی برنامه هسته ایران به ویژه در خصوص سایت تسا کرج پاسخ داده شود و همین امر زمینه ای فراهم کرد تا مذاکرات با آرامش بیشتری پیگیری شود.  

این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: البته مهم است که بدانیم فشارهای کشورهای غربی علیه ایران و تیم مذاکره کننده ایرانی برای مدت حداکثر چند هفته ای کنترل شده است و این کشورها به بهانه های دیگر دوباره تلاش خواهند کرد که ایران را برای احیای هر چه سریع تر برجام متقاعد کنند.

ذبیحی افزود: در حال حاضر غرب دو نگرانی عمده را مطرح می کند و مدعی است که اگر به این دو نگرانی پاسخ داده نشود، برجام تبدیل به پوسته ای بی ارزش می شود. نگرانی اول در ارتباط با عدم امکان راستی آزمایی به دلیل کاهش تعهدات ایران است که انعقاد تفاهم اخیر میان ایران و آژانس تا حد قابل توجهی در مرحله کنونی به این نگرانی پاسخ داد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: نگرانی دوم مرتبط با ادعای رسیدن ایران به نقطه گریز هسته ای است و ادعاهایی است که پیرامون ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران مطرح می شود. اگر چه این ادعاها بارها توسط ایران رد شده است، اما غرب به دلیل افزایش میزان و درصد غنی سازی توسط ایران، فعال شدن سانتریفیوژهای جدید و نیز افزایش ذخایر غنی شده ایران آنها را مطرح می کند.

ذبیحی افزود: این ادعاهای غرب در حالی مطرح می شود که منطبق با بندهای خود برجام از جمله موارد مندرج در پاراگرف سی و ششم متن برجام، در صورت تخطی سایر اعضا از مفاد برجام، توافق مذکور به ایران اجازه انجام دادن اقدامات جبرانی را می دهد و تمامی اقدامات جبرانی ایران نیز پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام صورت گرفته است.   

این پژوهشگر روابط بین الملل خاطر نشان کرد: در عین حال بهانه های مذکور برای غرب کافی است تا بار دیگر سعی کند از طرق مختلف تیم مذاکره کننده ایرانی را تحت فشار قرار دهد و لذا پیش از اینکه موضوع دوباره به نقطه بحرانی خود نزدیک شود، لازم است نهایت تلاش انجام شود تا مذاکرات با حفظ منافع ملی کشور به نقطه مطلوب خود برسد.

وی تصریح کرد: پس از اینکه تیم مذاکره کننده ایرانی پیش نویس جدید مدنظر خود را مطرح کرد، غربی ها برخورد منتقدانه ای با آن داشتند. اما پس از آن، نوع مواجهه ایران با برخورد غربی ها عاقلانه بود، چرا که رئیس تیم مذاکره کننده ایران ضمن تاکید بر رویکردی منعطف عنوان کرد که ایران حاضر است در مورد تک تک موارد مورد اختلاف با پیش نویس وین 6 بحث و مذاکره کند.

ذبیحی افزود: آنچه این فضای حیاتی را فراهم کرد تا مذاکرات در خصوص بررسی اختلافات میان پیش نویس وین 6 با پیش نویس جدید ایران ادامه یابد، توافقی بود که میان ایران و آژانس منعقد شد و باعث شد کشورهای طرف مذاکره کننده با ایران بار دیگر رویکرد صبورانه و معقولانه تری را در پیش بگیرند.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: به هرحال غرب باید این توجه را داشته باشد که کشور ناقض برجام آمریکا بوده است و لذا منطقی آن است که با رویکرد صبورانه تری با موضوع برخورد نماید تا سایر دغدغه های باقی مانده نیز برطرف شود و برجام به نقطه عقلانی و منطقی خود برگردد.

ذبیحی در پایان تصریح کرد: در نهایت انتظار این است که طرفین با تداوم رویکرد منطقی و منعطف زمینه احیای برجام را طی هفته های آتی فراهم آورند، چون با توجه به مجموعه منافع متقابلی که احیای برجام برای همه شرکای فعلی و سابق آن خواهد داشت، همچنان امید قابل توجهی برای حصول توافق در مدت باقی مانده وجود دارد.