موسسه آمریکایی «اینترپرایز» برای اولین بار در همایشی، راهبرد انقلاب مخملی در ایران را مطرح ساخت. در بهار ۱۳۸۴ برخی از سناتورهای آمریکایی از طرحی با عنوان «دمکراسی برای ایران» در راستای «انقلاب آرام در ایران» پرده برداشتند. تصویب بودجه برای کمک به دمکراسی در ایران در لایحه بودجه سال ۲۰۰۴ اولین اقدام آشکار واشنگتن در این پروژه بود.انقلاب های مخملی یا رنگی نامی است که به طور گروهی به دسته ای از تحرکات مربوط به هم اطلاق شده است که در بسیاری از کشورهای بلوک شوروی سابق به وقوع پیوسته است .
وجه مشترک تمام این انقلاب ها ، مبارزات منفی هستند که عمدتا بر ضد حکومت هایی که خود را متعصب و دیکتاتوری نشان داده اند ، به کار گرفته می شوند. در تمام انقلاب ها ، یک رنگ یا گل خاص به عنوان نماد مورد استفاده قرار گرفته است . اکنون به خوبی ثابت شده است که سازمان های ها) نقش بسیار مهمی در این انقلاب ها بازی کرده اند. در NGO غیردولتی ( تمام حالات ، اکثریت شرکت کنندگان را جوانان و سازمان های دانش آموزی در کنار سایر شهروندان تشکیل می داده اند. تاکنون این حرکات مخالف در صربستان (سقوط رییس جمهور میلوسویچ در سال ۱۳۷۹ )، گرجستان (عزل رییس جمهور ادوارد شوارد نادزه در انقلاب «رز» ۱۳۸۲ )، اکراین (انقلاب نارنجی سال ۱۳۸۳ و سقوط ویکتور یانوکویچ ) و قرقیزستان (فرار رییس جمهور عسکر آقایف در انقلاب لاله در سال ۱۳۸۴ ) در برکناری حکومت های بازمانده از شوروی با موفقیت روبه رو شده است .
در تمام موارد الگوی اتفاقات ، کم و بیش مشابه بوده است. در تمام این موارد، به دنبال برگزاری انتخابات بحث برانگیز ، مخالفت های گسترده خیابانی منجر به عزل یا سقوط یا فرار رهبرانی شدند که از سوی مخالفین دیکتاتور شناخته شده بودند.
با در نظر گرفتن سرعت تحولات و تغییرات در جمهوریهای مستقل مشترک المنافع و بویژه در منطقه مهم آسیای مرکزی و قفقاز و اهمیت مضاعف این منطقه برای ایران بخصوص از نقطه نظر منافع ملی و با در نظر گرفتن اشتراکات و پیوستگی‌های فراوان تاریخی، فرهنگی و دینی با این کشورها، نگارنده در مقاله حاضر تلاش نموده است گامی هر چند کوچک در جهت اطلاع‌رسانی از فعالیتهای سازمانها و مؤسسات بین‌المللی و غیردولتی خارجی و نقش آفرینی آنها در تحولات سیاسی و اجتماعی جمهوریهای مشترک المنافع برداشته و ضرورت بررسی و شناخت هر چه بیشتر فعالیتهای آنها توسط دست‌اندرکاران ذیربط بویژه مراکز تصمیم‌گیری و مطالعاتی و تحقیقاتی داخل کشور و نیز نمایندگی‌های سیاسی و فرهنگی ج.ا. ایران در خارج از کشور در جهت آسیب‌شناسی بهتر فعالیتهای کشورمان در این منطقه را تبیین نماید.
● ژئوپلتیک انقلاب‌های رنگین
انقلاب های رنگین در محدوده ای اتفاق افتاده اند که در قلمرو شوروی سابق قرار دارند. در دوره جنگ سرد ، شوروی در محاصره دولت های دوست آمریکا قرار داشت . پس از فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد ، آمریکا از یک سو و روسیه و چین از دیگر سو ، برای سلطه نظامی ، سیاسی و اقتصادی در عرصه های شوروی سابق که اکنون در حلقه دوم و یا حلقه بیرونی قلمرو روسیه واقع اند ، با یکدیگر در ستیز قرار گرفتند. این قلمرو درصورت سقوط در اثر انقلاب های رنگین در اختیار غرب قرار می گیرد و به شدت به غرب وابسته می شوند. بنابراین از نظر استراتژیک و نظامی دارای اهمیت بسیارند. آسیای مرکزی و قفقاز قلمروهای ژئوپلتیک حساس هستند که بین روسیه از یک طرف و چین ، پاکستان ، افغانستان و ایران و ترکیه از سوی دیگر فاصله انداخته اند. بنابراین ایالت متحده با حضور در عرصه آسیای مرکزی ، دریای خزر و قفقاز ، می تواند ارتباط با قفقاز در جنوب ، اوکراین و روسیه را با اروپا و غرب و قرقیزستان روسیه را با جنوب محدود ساخته و ارتباط آن را قطع کند. با این دیدگاه در وهله اول انقلاب نارنجی می تواند به استراتژی مهار از سوی آمریکا بدل شود ، از قدرت نفوذ روسیه در منطقه بکاهد و بر قدرت و نفوذ آمریکا در این مناطق بیافزاید . واقعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ این امکان را داد که ایالت متحده بتواند وارد عرصه های پیرامونی روسیه در آسیای مرکزی و قفقاز شود. به این ترتیب حضور آمریکا به نگرانی های روسیه و چین افزوده است و تقویت پیمان شانگهای و پیگیری مسایل آن با جدیت تمام از سوی چین و روسیه و پذیرفته شدن مغولستان ، پاکستان ، ایران و هند به عنوان اعضای ناظر ، نشان از شکل گیری روندی جدید در امنیت منطقه است که بی ارتباط با گسترش ناتو ، طرح خاورمیانه بزرگ و علایق استراتژیک غرب نیست .
استروپ تالبوت معاون سابق وزارت خارجه آمریکا، سیاست راهبردی حضور واشنگتن در این منطقه را در نکات زیر خلاصه کرده است.
۱) گسترش دموکراسی
۲) خلق اقتصاد بازار در منطقه
۳) تثبیت امنیت و صلح در منطقه
۴) تلاش برای ادغام این منطقه در جامعه جهانی
۵) دور ساختن این منطقه از دایره نفوذ روسیه و جلوگیری از تبدیل شدن مسکو به قطب بزرگ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی قطبی آمریکا به تنهایی دراین منطقه حضور پیدا نکرده است و با ائتلاف منطقه‌ای متشکل از کشورهای همسو و همگرا در تلاش است با حضور ایران و روسیه که به لحاظ سنتی و تاریخی در این منطقه حضور دارند، در ابعاد مختلف مقابله کند.
▪ صربستان :
مخالفت‌های انجام گرفته در بلگراد بر ضد رییس جمهور اسلو بودان میلوسویچ اولین مورد موفقیت آمیز از این نوع مخالفت نیروی مردمی بود. از آنجا که انقلاب صربستان مخالفین هیچ رنگی را به عنوان نمادشان انتخاب نکردند، این مورد در ادبیات انقلاب‌های رنگی، از دست رفته است.
▪ گرجستان:
برجسته‌ترین نقطه شروع برای دسته‌ای از این تغییرات با انقلاب «رز» گرجستان، شروع شد.
به دنبال انتخابات بحث برانگیز مجلس در سال ۲۰۰۳، مخالفت‌های خیابانی گسترده موجب سقوط ادواردشواردنادزه شد میخاییل ساکاشویلی در انتخابات مارس ۲۰۰۴ به قدرت رسید. اکثر شرکت کنندگان در مخالفت‌ها از سازمان جوانان کمارا ـ این واژه معنای «کافی است» می‌دهد ـ گرد آمده بودند NGOهای بسیار دیگری نیز فعالیت داشتند.
▪ اوکراین:
انقلاب نارنجی اکراین مجموعه‌ای از مخالفت‌ها و وقایع سیاسی بود که به عنوان نتیجه دور دوم انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۴، در این کشور صورت گرفت. این وقایع منجر به باطل شدن نتیجه انتخابات و تکرار آن شد. در دور جدید انتخابات، ویکتور یوشچنکو، رهبر مخالفین به عنوان رییس جمهور معرفی شد و ویکتور یانوکویچ را شکست داد. رنگ نارنجی بدین جهت از سوی مخالفین انتخاب شد که این رنگ در مبارزه انتخاباتی، نامزد مخالفین ویکتور یوشچنکو، رنگ غالب بود. نماد مخالفین نوار یا پرچمی با شعار «بله! یوشچنکو!» به رنگ نارنجی بود. در اینجا، انقلاب با شعار «Pora» (حالا وقتش است) حرکت می‌کرد.
▪ قرقیزستان:
انقلاب لاله در جمهوری قرقیزستان، نسبتا با خشونت همراه بود. همچنین پراکنده‌تر از انقلاب‌های پیشین بود. در مراحل اولیه مخالفت‌ها، این انقلاب در رسانه‌ها با نام‌های «صورتی»، «لیمویی»، «ابریشمی»، «نرگس»، «سنبل» یا «لاله» گزارش می‌شد.
مخالفت‌ها در پی انتخابات مجلس بحث برانگیز سال ۲۰۰۵، به وجود آمدند. مخالفین در نواحی مختلف، رنگ‌های متفاوتی رابرای تظاهرات انتخاب کردند که عمده آنها صورتی و زرد بودند. تمامی این تحرکات از سوی سازمان مقاومت جوانان موسوم به «کل کل»، حمایت می‌شد. برخی از NGOهای فعال در زمینه‌های موضوعات مربوط به زنان، دموکراسی و حقوق بشر نیز به این حرکت کمک می‌کردند. دو روزنامه «MSN» و «جمهوریت» نیز همپای رادیو «آزادی» به انقلاب کمک می‌کردند. به دنبال انقلاب، رییس جمهور آقایف از کشور فرار کرد.
مدتی بعد استعفای خودرا در حضور هیات نمایندگی مجلس قرقیزستان، در مسکو امضا کرد.
▪ ازبکستان:
وقایع ازبکستان به طور کلی جهت متفاوتی را دنبال کرد. وقایع در دوازدهم و سیزدهم ماه می سال ۲۰۰۵ در یکی از شهرهای اندیجان با حمله دوازده مرد مسلح به پاسگاه پلیس، پادگان نظامی زندان و آزادی صدها نفر از زندانیان ( از جمله بیست و سه تاجر محلی که حکومت مدعی بود عضو یک گروه مذهبی به نام «اکرمیه» هستند، شروع شد. تلاش‌های بعدی به منظور تصرف ساختمان‌های حکومتی و ستاد فرماندهی سرویس امنیت ملی، صورت گرفت. روز بعد جمعیت زیادی در میدان مرکزی جمع شدند که با نیروهای امنیتی مستقر در آنجا درگیری شدند. دولت ازبکستان مدعی است که ۱۸۷ نفر کشته شدند. همچنین تاکید کرده است که اکثر این افراد تروریست‌ها و نیروهای امنیتی دولتی بوده‌اند. بسیاری از حکومت‌ها غربی و سازمانهای بین‌المللی نظیر سازمان ملل برای رسیدگی مستقل به این وقایع درخواست کرده‌اند. دولت ازبکستان تمام درخواست‌ها را رد کرده است. تاکنون، برآوردهایی از سوی سازمانها و پژوهشگران مستقل صورت گرفته است. شیرین آکلیز، محقق برجسته در زمینه آسیای مرکزی در گزارش خود از این واقعه نتیجه گرفته است که برآورد حکومت از ۱۸۷ نفر کشته این حادثه، برآوردی معقول بوده است. در هر حال گزارش‌های دیگر صورت گرفته توسط OSCE تعداد کشته شدگان حادثه را ۱۳ می‌را سیصد تا پانصد نفر برآورد میکند.
نحوه فعالیت و شکل گیری سازمان های غیر دولتی ونقش آنها در انقلاب های مخملی
نوع خاصی از «ان. جی. او»ها پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفتند; اما عملا از سال ۱۹۸۰ در پی ظهور نولیبرالیسم در غرب و تلاش بانک جهانی و کشورهای بزرگ برای توسعه نظم نوین جهانی، به کلیه کشورهای جهان گسترش یافتند. تحقیقات نشان می‌دهد که این سازمانها ساخته و پرداخته شرکتهای چندملیتی بوده، از سوی بازوان ملی و حقوقی و بین‌المللی آنان مانند سازمان ملل، بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول، سازمان تجارت جهانی و... پشتیبانی مالی و سیاسی می‌شوند و وظیفه مییابند.
«ان. جی. او»های وابسته به غرب آن دسته از سازمانهای غیر دولتی هستند که به طور خزنده، همانند شبکهای ویرانگر، تار و پود جوامع گوناگون در گوشه و کنار جهان را در هم میتنند. هیچ گوشهای از کانونهای زیست و کار مردم نیست که به نوعی از این هجوم ایمن مانده باشد. از آنجا که ماهیت و اهداف «ان. جی. او»ها برای بسیاری چندان شناخته نیست و از آنجا که پوشش و اشکالی مردمی، خیرخواهانه و معمولی به خود گرفتهاند، چندان حساسیت و واکنشی نسبتبه آنها نشان داده نمیشود. منظور از «ان. جی. او»ها، آن گروه از سازمانهاییاند که در سطح جهانی با نام ویژه NGO شناخته شده‌اند، نه الزاما سازمانها و تشکیلات مستقل.
در سطح جهانی، سیاستمداران بازار آزاد سرمایه )لیبرال)، در نخستین سالهای ۱۹۸۰ با بازنگری کارکرد مناسبات حاکم و نیز روانشناسی تودههای مردم، از سویی به نارضایتی جوامع بهشدت قطبیشده و شدتیابی تضادهای اجتماعی پیبردند و از سوی دیگر به نیازها و برونرفتهایی برای تداوم فرمانروایی خود در شکل نولیبرال آن به اندیشه نشستند. سیاستمداران نظام سرمایهسالار، بهویژه بخش نولیبرال بورژوازی جهان، برای کاهش تنشهای اجتماعی و نیز بازگذاردن دست دولتها، به گسترش سلسله سازمان‌هایی به موازات دولت و از پایین دست زدند. با رشد نولیبرالیسم و اقتصاد بازار آزاد در ابتدای سال ۱۹۸۰، بانک جهانی و کشورهای بزرگ، بودجه «ان. جی. او»ها را که تاریخچه بنیاد آنها به پس از جنگ دوم جهانی میرسید، افزایش دادند. بنا به بررسیهای موجود، در حالی که شمار این سازمانها با بیش از چهار میلیارد دلار بودجه در سراسر جهان به هزاران هزار میرسید، در سال ۱۹۹۰ به نام «سازمانهای غیردولتی «ان. جی. او» نامگذاری شدند.
نقطه پایداری و مشترک بین «ان. جی. او»ها و بانک جهانی در این گونه فعالیت‌ها، مخالفت مشترک آنان نسبت به تمرکز دولتی یا دولتگرایی (استاتیسم(می‌باشد تا به اهداف نهایی و سود بنگاههای مالی جهانی و فرمانروایی آنان پاسخ گویند.
با این همه، علیرغم نام و ادعاهای رایج، در واقع این گونه سازمانهای غیر دولتی چندان هم غیردولتی نیستند. بودجه آنان از سوی ارگانهایی که سرانجام به نوعی با شرکتهای چندملیتی پیوند دارند، با کنترل و مراقبت دولتها تامین می‌شود. برخی از آنها به شکلی با عوامل دولتی محلی یا دیگر دولتها در خارج پیوند دارند.
پافشاری سازمانهای غیردولتی، برای بیاثرسازی خواستها و حرکت‌های حقطلبانه مردم بر پروژههاست ; نه بر سازمانیابی مستقل. «ان. جی. او»ها، کارگران و دیگر تولیدکنندگان را به گونه کناری برای تولید متشکل می‌کنند. آنها با وامگیری برخی واژهها از ادبیات و زبان مترقی، از جمله «خودگردانی»، «برابری جنسیت» و..، این مفاهیم و پیام آنها را کند و خنثی میسازند و سبب می‌شوند که بهجای پاسخ به معانی و اهداف این مفاهیم دارای بار چالشگرانه و اجتماعی، کاربردی واژگونه از آن بسازند تا مبادا سازمانیابی و نگاه و سمتگیری حرکتستمکشان به حوزههای اجتماعی فراتر رود.
● نگاهی به موسسات و ان جی او های فعال در براندازی
▪ بنیاد کمک ملی به دموکراسی (NED)
مرکز تئوریزه کردن عقاید افراطی نئومحافظه کاران است و در دوره اول ریاست جمهوری رونالد ریگان و توسط کنگره ایالات متحده آمریکا تأسیس شده و هدف آن واگذاری برخی وظایف سیا به بخش خصوصی و بری نمودن واشنگتن از اتهام مداخله جویی در امور دیگر کشورها می‌باشد. این مؤسسه خود را تشکیلاتی توصیف میکند که غیرانتفاعی، غیردولتی، دوحزبی و ارائه کننده کمکهای مختلف است و وظیفه آن تلاش برای تحکیم دموکراسی در اقصی نقاط جهان است. تأسیس مؤسسه کمک ملی به دموکراسی (NED)در حقیقت با هدف تقویت تاثیرگذاری سیاسی ایالات متحده در نقاط مختلف جهان صورت گرفت. چرا که با وجود قانون ممنوعیت سیا از ورود به مباحث دموکراتیک که در سال ۱۹۷۷ به دستور جیمی کارتر به NED صورت گرفت نقش برون مرزی آمریکا تضعیف شده بود و وابستگان آن پیوسته با اتهاماتی روبرو بوده‌اند که حاکی از پشتیبانی آنها از نامزدهایی مخالفت و پیشبرد حرکت‌های خرابکارانه در کشورهایی است که دولتهای‌شان با وجود آنکه از طریق دموکراتیک انتخاب شده‌اند تهدیدی برای منافع ایالات متحده بحساب می‌آیند. بنا به گفته رسانه‌های انگلیسی و دیگر منابع، سازمان NED وابسته به دولت آمریکا و بنیاد کارنگی به همراه سازمان USAID وابسته به وزارت امور خارجه همگی در تغییر حکومت در اوکراین دست داشتند. شایان ذکر است که ویکتور یوشچنکو از مدتها پیش یعنی از نوامبر سال ۲۰۰۱ در میهمانی‌های شام دولت بوش شرکت می‌نمود که هزینه آن از سوی بنیاد کمک ملی به دموکراسی (NED) تأمین شده و این بنیاد نیز منابع مالی خود را از کنگره دریافت میکند. صاحبنظران معتقدند که اعتراض عمومی و آشکار به نتایج باطل شده انتخاباتی که در اوکراین برگزار شد و در نتیجه آن ویکتور یانوکوویچ کاندیدای مورد حمایت روسیه روی کار آمد حداقل تا حدی حاصل سناریویی بود که مؤسسه کمک مالی به دموکراسی دست اندرکاران طراحی و نوشتن آن بود. چنانکه آسوشیتدپرس نیز گزارش داد که دولت بوش درسالهای اخیر بیشتر از ۶۵ میلیون دلار صرف حمایت از کاندیدای مخالف در اوکراین کرده است. ردپای مؤسسه کمک مالی برای دموکراسی را در مسائل ملی همچون ونزوئلا و هائیتی نیز می‌توان دید. در عین حال روزنامه انگلیسی گاردین نیز در این خصوص می‌نویسد: مؤسسه بین‌المللی جمهوری‌خواهان (IRI) و مؤسسه دموکراتیک ملی برای امور بین‌الملل (NDI) در دامن زدن به مبارزات انتخاباتی به نفع ویکتور یوشچنکو کاندیدای مخالفی که محبوب غرب است دخالت داشته‌اند. وزارت خارجه و نیز رسانه‌های آمریکایی در واکنش به شکست یوشچنکو در انتخابات بلافاصله تقلب در انتخابات را محکوم کردند.
▪ مؤسسه دموکراتیک ملی برای امور بین‌المللی (NDI)
رهبری مؤسسه دموکراتیک ملی برای امور بین‌المللی را مادلین آلبرایت، وزیر امور خارجه سابق آمریکا برعهده دارد. این مسئولیت در زمان ریاست جمهوری کارتر به آلبرایت سپرده شد و همچنان در اختیار اوست. هدایت مؤسسه بین‌المللی جمهوری‌خواهان هم در دست سناتور جان مک کین است.
هر دو مؤسسه ادعای بی طرفی دارند اما ارتباطات بسیار نزدیک آنها با احزاب آمریکایی هم نامشان (جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها) کاملاً روشن است. آوازه ستیزه‌جویی‌های این مؤسسات عالمگیر است. در سراسر دنیا بسته به اینکه از چه گروه‌هایی پرسش شود از آنها با عناوینی نظیر کمک کننده، مداخله‌گر، توطئه‌گر محض و ... یاد می‌شود. در برخی از نقاط دنیا اقدامات این سازمانها مورد تمجید حامیان دموکراسی قرار گرفته است. با این حال در بسیاری از جمهوریهای جهان سومی نام این مؤسسات با طرحهای پنهانی روی کار آمدن دولتهای متمایل به آمریکا گره خورده است. این مؤسسات وسازمان‌ها در جمهوریهای شوروی سابق بویژه در ایام انتخابات (مورد اخیر در عراق) کوشش می‌کنند به احزاب سیاسی که در انتخابات این کشورها مشارکت دارند کمک نمایندNDI در برخی از جمهوری‌ها از جمله آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، اوکراین، روسیه (دارای شعباتی در پرترزبورگ، کراسنودار، یاروسلاول، چلیابینسک، ساراتوف، سامارا، استراخان، کالینینگراد و نیژنی نووگراد) و قرقیزستان دفاتر نمایندگی دارد. سازمان‌هایی که واشنگتن منابع مالی آنها را تأمین می‌نماید به شدت در تلاش هستند تا از رقبای سیاسی فعال در انتخابات پشتیبانی نمایند. بعضاً در پاسخ به انتقادهای مطرح شده در خصوص نقش آنها در انتخابات، مدعی می‌شوند که مشارکت‌شان چیزی جز همکاری‌های خیرخواهانه نیست.
▪ مؤسسه "ابتکار دموکراسی و حقوق بشر اروپا" (inter news)
هدف اصلی این مؤسسه که در سال ۱۹۹۴ تأسیس شده کمک به توسعه و پیشبرد دموکراسی و حقوق بشر و پیشگیری از بروز مناقشات در سه کشور قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان از طریق حمایت و پشتیبانی مالی از طرحها و برنامه‌هایی می‌باشد که در راستای تأمین و حصول اهداف مذکور می‌باشند. دفتر اصلی نمایندگی در قزاقستان بوده و فعالیت‌ها و برنامه‌های آن در جمهوریهای قرقزیستان و تاجیکستان با هدایت و برنامه‌ریزی دفتر قزاقستان انجام می‌گیرد. نمایندگی internews در قرقیزستان با همکاری و مشارکت مؤسسه ابتکار دموکراسی و حقوق بشر اروپا برنامه‌ای را با مطبوعات و رسانه‌های گروهی قرقیزستان در چارچوب نیل به هدف توسعه و دفاع از حقوق روزنامه‌نگاران، حمایت از اصلاحات در امر تدوین قوانین مربوط به مطبوعات و رسانه‌های گروهی، بکار گرفتن تلاشها و مساعی جهت حل مسائل و مشکلات در این زمینه و بطور کلی تقویت دموکراسی در جمهوری قرقیزستان به اجرا در می‌آورد.
▪ اوراسیانت (EURASIANET)
اوراسیانت مطالب و گزارش‌های خبری و تحلیلی از حوادث و رویدادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و وضعیت محیط زیست کشورهای اوراسیای مرکزی و قفقاز و نیز روسیه، خاورمیانه و کشورهای آسیای جنوب غربی چاپ و منتشر می‌نماید. دفتر مرکزی eurasianet در نیویورک بوده و با همکاری و مشارکت مؤسسه "جامعه باز" (open socity)در چارچوب طرح و برنامه‌ای تحت عنوان "اورسیای مرکزی" در منطقه فعالیت می‌نماید. هدف طرح مذکور ارائه اخبار و اطلاعات مربوط به مسئولین و دست اندرکاران ذیربط و نیز تلاش در جهت افزایش توجه افکار و محافل اجتماعی به منطقه می‌باشد. نمایندگی internews در قرقیزستان موافقت‌نامه‌ای را با eurasianet مبنی بر راه‌اندازی یک مرکز ویژه برای روزنامه‌نگاران و عکاسان قرقیزستان بمنظور چاپ مطالب و مقالات آن در سایت eurasianet منعقد نموده است.
بر اساس اظهارات رئیس نمایندگی اینترنیوز شبکه مذکور همه ساله حدود دویست هزار دلار کمکهای فنی و مالی در اختیار تاجیکستان قرار می‌دهد و برای خبرنگاران و کارمندان فنی رادیو و تلویزیون نیز طرحهای آموزشی برگزار می‌نماید. رئیس نمایندگی موسسه مذکور در توضیح دلایل مخالفت دولت تاجیکستان با فعالیتهای آن می‌گوید: "تصوری خیلی ساده لوحانه و نادرست وجود دارد که این سرمایه آمریکایی است و تنها به کمک این گونه سازمانهای غیردولتی است که در جمهوریهای شوروی سابق انقلاب رخ می‌دهد".
بدنبال تعطیلی نمایندگی اینتر نیوز و خانه آزادی - از سازمانهای غیر دولتی و خارجی فعال در جمهوریهای آسیای مرکزی و قفقاز- در ازبکستان و بلاروس، اخیرا اخبار جسته گریخته‌ای مبنی بر اعمال محدودیتهای قانونی از طرف برخی از دولتهای منطقه برای فعالیت سازمانها و موسسات خارجی گزارش شده است.
▪ مرکز بین‌المللی روزنامه نگاران (icfj)
Icfj. مرکز بین‌المللی روزنامه نگاری بوده و مقر اصلی آن در واشنگتن می‌باشد. بعنوان یک مؤسسه تجاری فعالیت دارد و هدف آن حمایت از روزنامه‌نگاران می‌باشد. مؤسسه مذکور در سال ۱۹۹۴ با هدف ارائه و تبادل تجربیات، دانش و اطلاعات مطبوعات و رسانه‌های گروهی آمریکا با روزنامه‌نگاران سایر کشورها می‌باشد. icfj در ابتدای سال ۲۰۰۲ میلادی با همکاری internews سمینارهایی را در آسیای مرکزی برای مطبوعات برگزار نمود. مرکز بین‌المللی روزنامه‌نگاری (icfj) در فعالیت ها و برنامه‌های مربوط به مطبوعات و رسانه‌های گروهی (مکتوب) در کشورهای آسیای مرکزی همکاری و شریک فعال internews بشمار می‌رود. سازمان Project Harmony فعالیت های بنیادی و زیرساختی آمریکائیان در منطقه و بویژه قفقاز جنوبی با بهره‌گیری از فناوری ها و روش های مدرن هر روز شکل و جلوه‌ای جدید می‌یابد. بگارگیری و استفاده از طرح های مختلف همچون بحث‌های آزاد اینترنتی online را از جمله این موارد می‌توان برشمرد. هماهنگ کننده و برگزارکننده این برنامه‌ها سازمان آمریکایی Project Harmony می‌باشد. این سازمان در سال ۱۹۸۵ تأسیس شده و ۱۷ نماینده در کشورهای آذربایجان، اوکراین، ارمنستان، روسیه و گرجستان دارد. در یکی از بحث های آزاد اینترنتی online که در اواخر سال ۸۲ در منطقه قفقاز جنوبی و با عنوان "انقلاب مخملی و دموکراسی در قفقاز" برگزار گردید بیش از ۱۰۰ دانشجوی آذری، ارمنی و گرجی در آن شرکت نمودند. این بحث آزاد را کنت لوگون معاون وقت آژانس آسیای مرکزی و قفقاز بخش اروپای شرقی وزارت امور خارجه آمریکا اداره می‌نمود.
خانه آزادی (Freedom House) سازمانی بغایت محافظه‌کار است و به کلی از سوی آمریکا تامین مالی می‌شود. این کمک‌ها از سوی آژانس کمک آمریکا برای توسعه بین المللی (US-AID-Agency for International Development) سرازیر می‌شود. این آژانس می کوشد تا با کمک های اقتصادی، توسعه‌ای و نوع دوستانه در سرتاسر دنیا، حمایت از اهداف سیاست خارجی ایالات متحده را فراهم سازد.
