اسلام دین رحمت

دین اسلام دین رحمت است و «ما ارسلناك الا رحمه للعالمین»(۱)، دین استقامت است، «فاستقم كما امرت» (۲)، دین وحدت و یگانگی و همبستگی است «واعتصموا بحبل الله جمیعاً ولاتفرقوا» (۳) دین عدالت است «اعدلوا هو اقرب للتقوی» (۴)، دین كار و كوشش است «لیس للانسان الا ما سعی» (۵) دین انسان سازی است، جامعه بشری را به سوی كمال سوق می دهد و از ظلمات به نور می كشاند دین آزادی است «اذا دعاكم لمایحییكم». (۶) قدر اسلام را بدانید و شكر كنید. ▪ انسان وقتی به كمال انسانی می رسد كه مربی صحیح داشته باشد و تحت تربیت قرار گیرد، اگر خودرو عمل بیاید حكم گیاه های هرزه را دارد، انسان موجود عجیبی است، عصاره همه موجودات است، اگر تربیت شود و به كمال انسانی برسد عالی ترین موجودات است و اگر خودرو عمل بیاید پست ترین موجودات است. «ان هم الا كالانعام بل هم اضل سبیلا» (۷) ▪ انسان اگر در خود فرو رود و اسیر خواسته های نفسانی شود پست ترین موجودات است. به صورت انسان، به سیرت حیوان، بلكه شیطان است و اگر خود را فراموش كرد، و از خود هجرت نمود، و به خدا پیوست، انسان بما هو انسان است. ▪ انسان در دنیا باید به مردم نفع و خیر برساند و در خدمت مردم و خدمتگزار مردم باشد، مثلاً مردم از علم عالم منتفع شوند، ثروتمند از مالش، كارگر از كارش، زارع از زراعتش، و هكذا و اگر انسان نفع و فایده به مردم نرساند در خسران و زیان است. ▪ وظیفه هركسی این است كه از زحمات و خدمات و مجاهدات دیگران تقدیر و تشكر كند. ▪ انسان باید از كودكی تحت تربیت باشد و تا آخر عمر هم باید تربیت شود، تربیت در درجه اول، مخصوص خداوند است «لولا المربی لما عرفت ربی» (۸) ▪ انسان باید كوه صفت باشد نه كاه صفت. ▪ انسان می تواند كه غضب و شهوت خود را در اطاعت قوه عاقله قرار دهد و مطیع عقل و شرع گرداند، یعنی ملاحظه كند آن چه كه دلخواه اوست مرضی و پسندخدا و پیغمبر هست یا نه، حلال است یا نه، غرض از سلوك و ریاضت نیز همین است. یگانه سبب انحراف انسان از راه حق و دچار شدن به صفات رذیله و اعمال شنیعه همانا نسیان خدا و روز جزا خواهد بود. قال تعالی: «ان الذین یضلون عن سبیل الله لهم عذاب شدید بما نسوا یوم الحساب» (۹) خداشناسی فطری بشر است اگر هیچ پیغمبری نیامده بود، بشر بالفطره متوجه خالق خود بود، انبیاء آمدند برای این كه فطرتی كه در نهاد بشر است آشكار و هویدا سازند و این است معنی هدایت تكوینی حدیث نبوی (ص) فرمود: «كل مولود یولد علی الفطره » (۱۰) یعنی فطرت خداشناسی و توحید. ▪ روح باقی است، نه روح بی جسم، بلكه روح با جسم و قالب مثالی، كه جوهر همین بدن عنصری است و آن هم دارای حواس و قوایی است به وجه الطف، و علوم و معارف از نفس جدایی ندارند، و در عالم برزخ برای نفس ناطقه ترقیاتی هست چنان كه از اخبار ظاهر می شود. ▪ فكر صحیح آن است كه علت حقیقی هر امری را بشناسد، و به نتیجه هر امری توجه كند، زیرا هر چیزی سببی دارد و نتیجه و ثمری، عمل خوب نتیجه خوب و سودمند دارد، عمل بد نتیجه بد دارد، انسان هرچه را انجام دهد نتیجه اش را می بیند، حربن یزید ریاحی خوب فكر كرد، اما عمرسعد كه دنیا را ترجیح داد بر آخرت، گفت: «دنیا نقد است، آخرت نسیه است آیا فرمانروایی ری را از دست بدهم؟» این فكر بدی بود كه او را بیچاره كرد. «تفكر ساعه خیر من عباده سبعین سنه » یك ساعت فكر بهتر از عبادت هفتاد سال است، زیرا به وسیله فكر انسان عوض می شود. ▪ عنایت یعنی توجهی كه مقرون به لطف و مرحمت و علم و حكمت بوده باشد، مقتضای حكمت بالغه و عنایت الهیه و لطف بی نهایت او به خلق آن است كه هر موجودی را به نهایت كمال لایق به حال و شأنش برساند و او را به راه خیر و سعادت هدایت فرماید، و آن چه مورد احتیاج او است كه در رسیدن به كمال مقدر، به آن محتاج و نیازمند است، برای او آماده و فراهم نماید، و او را به آن ها راهنمایی كند، چه احتیاجات ظاهری و چه باطنی و چه جسمی و چه روحی. ▪ بدان كه چنانچه خلقت اشیاء مترتب بر جود ذاتی خداوند است، رساندن آن ها به غایات خود نیز، جود دیگری است.