آیا مساله میانجیگری میان واشنگتن و تهران است؟

سفر وزیرخارجه کشورمان در ادامه تلاش های تهران برای بهبود روابط با کشورهای منطقه صورت گرفته است. به نظر می رسد که تهران اقدامات عملی را برای پیشبرد اهداف خود اغاز کرده است. قطر و عمان دو کشوری که نقش متحدان عربی ما را داشته و از رابطه خوبی با تهران برخوردارند. در این سفرها مسائل مربوط به روابط دوجانبه مورد توجه قرار گرفته است. اما از آنجایی که دولت سیزدهم عزم خود را برای بهبود روابط با کشورهای خاورمیانه جزم کرده، به نظر می رسد که نیم نگاهی به این موضوع هم در برنامه امیرعبداللهیان وجود داشته است. در خبرآنلاین با صباح زنگنه کارشناس مسائل خاورمیانه در مورد این سفرها به گفتگو نشسته ایم:

پیام سفر به عمان و قطر از سوی امیرعبداللهیان چیست؟ آیا موضوع باز میانجیگری های مشهوری است که عمانی ها انجام میدهند؟

اساس این رفت و امدها رایزنی های دوجانبه و بررسی مسائل منطقه است. تحولاتی که اتفاق افتاده و در حال اتفاق افتادن است و ضرورت مطلع شدن کشورهای دوست در منطقه از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران و شناخت دیدگاه های آنها هم علت های دیگر این دیدارهاست. البته روابط ایران با عمان و قطر روابط حسنه ای است و حتما نیازمند توسعه بیشتری در زمینه های گوناگون دارد. به خصوص در مسائل اقتصادی. با عمان روابط به طور سنتی حسنه بوده و هست ولی در بحث اقتصادی تسهیلاتی دو کشور برای اتباع همدیگر قائل خواهند شد که کمک به ثبات روابط می کند. در مورد قطر هم روابط منطقه را از بحران های گسترده و عمیقی عبور داده است.با توجه به اینکه ایران و قطر اشتراک منافع اقتصادی و در حوزه انرژی با یکدیگر دارند و در حوزه گاز میدان های مشترک داریم، ضرورت دارد که در تنظیم بازار هم دیدگاه‌ها به لحاظ سیاسی هماهنگ باشد تا منافع دو کشور گسترش پیدا کند. البته روابط منطقه ای حتما در این سفر مورد توجه بوده تابتوان راهیافت ها و پیشنهادها و ابتکارات برای ایجاد یک نظم امنیتی منطقه ای را پیگیری کرد تا بتواند منافع کشورهای منطقه را تامین کند.مساله بحران هایی مثل یمن و تحولات سوریه و عراق هم هست که میتواند مورد بحث ایران با این دو کشور باشد.

بحث میانجیگری بین ایران و امریکا از سوی عمان با توجه به مطلبی که مقام رهبری بیان داشتند و گفتند که ایران از مذاکره فرار نمی کند بلکه مهم این است که منافع کشورتامین شود و تسلیم خواسته های یک طرفه نباشیم، فضا برای بحث های اینده ارزیابی احتمالات و راه های مختلف باز می کند.

دولت سیزدهم از ابتدا هدف خود را بهبودروابط منطقه ای قرار داده است. ایا وزارت خارجه به دنبال پیگیری سیاست نزدیکی به کشورهای خاورمیانه است؟

با توجه به سیاست های اعلامی دولت سیزدهم، اولیت به توسعه روابط منطقه ای داده شده. این موضوع البته شامل همه کشورهای منطقه خواهد بود. اما کشورهایی که نزدیک ترند راحت تر می توانند دیدگاه های خود را با ایران مطرح کنند و راه رسیدن به یک توافق منطقه ای را اسان تر خواهند کرد.

با توجه به اینکه عربستان در وین حاضر شده و ایران هم مخالفتی ابراز نکرده است. باتوجه به این مساله چه پیشبینی در مورد اینده روابط ایران با خاورمیانه دارید؟

منطقه ناگزیر است به تحولات منطقه ای و جهانی گوش بدهد و درست تحلیل کند. این تحولات منافع کل کشورهای منطقه را بدون استثنا تحت تاثیر قرار می دهد و سرعت این تحولات هم بسیار بالاست. قدرت های بزرگ هم چندان به منافع کشورهای خاورمیانه توجه ندارند و اولویت برای آنها حفظ منافع غرب در منطقه است. بنابراین کشورها باید به فکر حفظ منافع خودباشند و راه هایی برای عبور از تضادها و سنگ اندازی ها بیابند و بتوانند این همکاری ها را توسعه بدهند. این بحث و نزدیک شدن دو کشور ساده نیست و ممکن است زمان ببرد. اما ظاهرا هم در مورد روابط با امریکا تحولاتی در حال انجام است. کشورهای منطقه باید نسبت به تحولاتی که غرب در صدد ایجاد آن در خاورمیانه است اگاه باشند و قبل از اینکه سرشان بی کلاه بماند بتوانند زمینه های عدم افتادن در چاله های تحولات جدید را پیدا کنند. این وضعیت به جز با احترام متقابل  و پذیرش و نفوذ طبیعی کشورها در مناطق پیرامونی خود امکان پذیر نیست. کشورها باید فهم خود را نسبت به تهدید ها و خطرهایی که در سر راه منطقه است یکسان کنند و راه دیگری هم وجود ندارد.

علاوه بر مساله ای که در مورد عربستان و امارات وجود دارد، ما انتخابات عراق و تحولات این کشور را هم شاهد هستیم. با توجه به این وضعیت رابطه با بغداد به کدام سو می رود؟

ایران اراده مردم عراق را محترم می گذارد و هر چه مردم تصمیم بگیرند و به اجماع برسند مورد حمایت ایران است. تهران هم باید کمک کند تا عراق از این مراحل حساسو خطرناک عبور کند. حضور و دخالت کشورهای عربی و غربی دیده می شود که بعید نیست باعث تنش در این روابط حسنه شود. عراق باید خود را از نفوذ مخرب برخی کشورها حفظ کند و در این مسیر اگر ایران هم بتواند کمکی کند دریغ نخواهد کرد.