اَبوبَکْرِبْنِ شَهابِ حَضْرَمی، فرزند عبدالرحمن بن محمد علوی حسینی (1262-1341ق/1846-1923م)، عالم جامع الاطراف و اصلاح‌طلب. شهاب که در عنوان آمده است، شهاب‌الدین اجمد جد هفتم اوست که خود به علی عریضی فرزند امام صادق(ع) نسب می‌برد (امین، 2/294؛ کتانی، 1/102). وی در یکی از قرای تریم در حضرموت به دنیا آمد و در حیدرآباد دکن درگذشت (آقابزرگ، 1/25؛ امین، همانجا). د...
اَبوبَکْرِبْنِ عَبْدُالْحَقِّ مَرینی، نک : بنی مرین. </p>
اَبوبَکْرِبْنِ عَیّاش، ابن سالم حنّاط کوفی (د 193ق/809م)، یکی از دو تن راوی قرائت کوفی عاصم و از اصحاب حدیث. در منابع حدود 14 نام برای او ذکر کرده‌اند. ولی بیشتر ابوبکر و گاه شعبه به عنوان نام او شناخته شده است (نک : خطیب، 14/372-375؛ یاقوت، 7/90-91). او را مولای بنی کاهل از قبیلۀ اسد دانسته‌اند (بخاری، 2/249). ابوبکر بین سالهای 94-97ق در کوفه زاده شد و در...
اَبوبَکْرِبْنِ مُحَمَّدِبْنِ عَمْرْو، نک : ابوبکر حزم. </p>
َبوبَکْرِ تایْبادیی، زین‌الدین علی (د 791ق/1389م)، عارف مشهور ایرانی. از تاریخ و محل تولد و نیز دربارۀ نخستین سالهای عمر و دوران جوانی او اطلاعی در دست نیست. جامی گوید که وی در علوم ظاهری شاگر مولانا نظام‌الدین هروی و در طریقت، اویسی مذهب بود، یعنی به هیچ سلسلۀ خاصی تعلق نداشت و تنها از نفحات روحانی شیخ احمد نامقی جامی (عارف سدۀ 5 و 6ق، معروف به شیخ جام) فیض...
َبوبَکْرِ حَصیری، عبداللـه بن یوسف سیستانی (د 424ق/1033م)، از ندیمان و مقربان سلطان لطان محمود غزنوی و پسرش مسعود. عمده‌ترین مأخذ دربارۀ زندگانی ابوبکر تاریخ ابوالفضل بیهقی مورخ معاصر وی است که در همسایگی ابوبکر می‌زیسته و خود را مدیون او و پسرش ابراهیم حصیری (ﻫ م) می دانسته است (ص 201، 211). اشارات بیهقی به ابوبکر، بیشتر مربوط به سالهای آخر عمر او و همزمان...
اَبوبَکْرِ خوارَزْمی، محمدبن عباس (323-383ق/935-993م)، شاعر، کاتب و ادیب. از آنجا که زادگاه خود و پدرش، خوارزم و مادرش از مردم طبرستان بود، خود را گاه «خوارزمی» و گاه «طبری» معرفی می کرده و دیگران نیز گاه او را با نسبتی مرکب از این دو لفظ، «طبرخزمی» و یا «طبرخزی» خوانده‌اند (ابوبکر، 47، 61، 81؛ ثعالبی، یتیمه، 4/204؛ سمعانی، 9/38؛ قس: ابن قیسرانی، 97). آگاهی...
اَبوبَکْرْ رَبیعِ بْنِ اَحْمَدِ اَخَوِیْنیِ بُخاری، نک : اخوینی بخاری. </p>
اَبوبَکْرِ رَقّی، محمدبن خلیل، پزشک معروف سدۀ 4ق/10م. از زندگی و تولد او، جز آنکه در رقّه (ظاهراً شهری واقع در سوریۀ کنونی) زاده شد، اطلاعی در دست نیست. وی را پزشکی دانشمند و آگاه به اصول و فروع طب و انواع معالجات شمرده‌اند (ابن ابی اصیبعه، 1/334). عبیداللـه بن جبرئیل (ابن بختیشوع) از می‌خواری او به هنگام تألیف و تفسیر کتب طبی سخن گفته و آورده است: من کسی را...
اَبوبَکْرِ زُبِیْدی، نک : زبیدی. </p>
َبوبَکْرِ سِجِسْتانی، محمد بن عزیر (د ح 330ق/942م)، مفسر، ادیب و مؤلف در زمینۀ غریب القرآن. برخی چون دارقطنی (د 385ق) و خطیب بغدادی او را محمد بن «عزیز» خوانده‌اند (نک : ابن نقطه، 7/7). اکثر قریب به اتفاق منابع در نام و نسب او به «محمدبن عزیر» بسنده کرده‌اند، ولی در مواردی محمد بن عزیر بن اعین (نک : ابن قاضی شهبه، 189)، محمدبن عمربن احمد (نک : پرچ، شم 52...
اَبوبَکْرِ صولیِ شَطْرَنْجی، نک : صولی. </p>
اَبوبَکْرِ طَمِسْتانی، از عرفای مشهور سدۀ 4ق (د پس از 340ق/951م). از تاریخ تولد و نام کامل او اطلاعی ندارم. فقط می‌دانیم که در طمستان (نک : حدودالعالم، 134: تمستان)، شهر کوچکی در چهار فرسخی فسا، به دنیا آمد. وی از شاگردان شبلی بود و نزد او احترام و منزلت خاصی داشت. در فارس با ابراهیم دباغ و سایر مشایخ آن دیار مصاحبت کرده و مورد تکریم آنان بوده است (سلمی، 47...
َبوبَکْرِ طوسیِ حِیْدَری، از صوفیان هند در سدۀ 7ق/13م. از اوایل زندگانی او اطلاعی در دست نیست. قدیم‌ترین مأخذ ما دربارۀ احوال او سیرالاولیاء است که در ضمن شرح احوال شیخ جمال‌الدین هانسوی به او هم اشاره‌ای شده است (میرخرد، 191-192). شیخ جمال‌الدین هانسوی ــ از بزرگانمشایخ چَشتیه ــ با شیخ ابوبکر طوسی دوستی داشت و به او لقب «باز سپید» داده بود (همو، 191؛ جمالی...
اَبوبَکْرِ طِهْرانی، دیوانی و مورخ دربار ترکمانان قراقویونلو و آق قویونلو در سدۀ 9ق/15م. به رغم شهرت او، از تاریخ تولد، آغاز زندگی و به‌ویژه دانش‌اندوزی وی چیزی نمی‌دانیم. آنچه از شرح احوالش به دست می‌آید، برگرفته از جای جای کتاب دیار بکریۀ اوست و عجالتاً مأخذ دیگری در دست نداریم تا بتوانیم کتاب دیار بکریه را با آن بسنجیم و نکات تاریک زندگانی او را روشن سازی...
اَبوبَکْرِ عَنْدی، ابوالعتیق فخرالدین ابوبکر بن احمدبن محمد عندی (عیدی) یمنی (د ح 580ق/1184م)، ادیب و صاحب دیوان انشای زُرَیعیان یمن. در نام و نسبت وی آشفتگی بسیار است. برخی نام او را احمد و کنیه‌اش را ابوبکر گمان کرده‌اند و نیز نسبت او را عبدی، عیدی، عیذی و عندی گفته‌اند. در این باب، بررسیهای معلمی در حاشیۀ الاکمال (6/323-331؛ قس: جَنَدی، 2/196؛ شامی، 24؛ ز...
َبوبَکْرِ فَرّاء، محمدبن احمدبن حمدون فرّاء (د 370ق/980م)، عارف و صوفی. وی از بزرگان مشایخ نیشابور بود و در آن شهر به پوستین‌دوزی و پوستین فروشی اشتغال داشت و به همین جهت به فراء (از فَرْو: پوستین) شهرت یافته بود (انصاری، 453؛ جامی، 191). او صحبت بزرگانی چون ابوبکر شبلی، ابومحمد مرتعش، ابوعلی ثقفی، عبداللـه مُنازل و ابوبکر بن طاهر ابهری را درک کرده بود (سلمی...
اَبوبَکْرِ کَلاباذی، نک : کلاباذی. </p>
اَبوبَکْرِ کَلاباذی، نک : کلاباذی. </p>
اَبوبَکْرِ مُحَمَّدِبْنِ مُظَفَّرْ، نک : آل محتاج. </p>
اَبوبَکْرِ مُحَمَّدِ کَرَجی، نک : کرجی. </p>
اَبوبَکْرِ نَجّاد، نک : نجاد. </p>
اَبوبَکْرِ واسِطی، نک : واسطی. </p>
اَبوبَکْرِ وَرّاق، محمدبن عمر حکیم تِرْمِذی بلخی، عارف بزرگ ایرانی سدۀ 3ق. زادگاهش ترمذ بود، اما در بلخ زندگی می‌کرد (سلمی، 216؛ انصاری، 261-262؛ عطار، 2/87) و ابوعیسی محمد ابن عیسی ترمذی (د 279ق)، صاحب مسند از صحاح سته، خواهرزادۀ او بوده است (انصاری، 262؛ جامی، 123). ابوبکر وراق با احمد خِضرویه مجالست داشته و صحبت او و پیران دیگری چون محمدبن ابراهیم زاهد و...
َبوبَکْره، نُفَیع بن مسروح (د 52ق/672م)، صحابی و یکی از موالی پیامبر(ص٩. مادر نفیع سمیه نام داشت که به روایت ابن قتیبه (ص 288) اهل زَندوَرْد (نزدیک واسط) بود. کسری پادشاه ایران او را به ابوالخیر ملک یمن بخشید. چون ملک بیمار شد و حارث بن کَلدۀ ثقفی، طبیب عرب، او را درمان کرد، سمیه را به حارث بن کَلدۀ ثقفی، طبیب عرب، او را درمان کرد، سمیه را به حارث بخشید، اما...
