تأثیر قوانین مالیاتی جدید بر کسب‌وکارهای کوچک

یکی از بخش‌های بسیار مهم در اقتصاد هر کشوری، کسب و کارهای کوچک هستند. این بیزنس‌ها در رشد اقتصادی، افزایش تولید ناخالص داخلی و اشتغال تاثیر مهمی دارند. از سوی دیگر مالیات هم به عنوان یکی از راه‌های کسب درآمد برای دولت‌ها محسوب می‌شود. در این بین قوانین مالیات مستقیم و غیرمستقیم هم بر روی عملکرد آن‌ها تاثیر می‌گذارد. مهم‌ترین مشکلی که از سوی مدیران این مشاغل عنوان شده است، پیچیدگی‌ها و عدم شفافیت مالیاتی است. از سوی دیگر این مشاغل توانایی استخدام مشاوران مالی و مشاوره مالیاتی متخصص را ندارند و نمی‌توانند با قوانین مالیات جدید دست و پنجه نرم کنند. این موضوع باعث افزایش هزینه‌های مالیاتی غیرمستقیم برای آن‌ها می‌شود. در ادامه قصد داریم به طور مفصل‌تری به این موضوع بپردازیم.

قوانین مالیاتی جدید چیست؟

به طور کلی قوانین مالیاتی به آن دسته از مقررات و دستورالعمل‌هایی گفته می‌شود که دولت برای جمع‌آوری منابع مالی از کسب و کارها، وضع می‌کند. نکته مهم دیگر در مورد این قوانین، تغییر مداوم آن‌هاست که نحوه پرداخت مالیات از سوی مشاغل را مشخص می‌کند.

هدف از ایجاد این قوانین و تغییر هر ساله‌ آن‌ها، ایجاد یک سیستم عادلانه برای جمع‌آوری مالیات و تأمین درآمد دولت است. به طوری که دولت‌ها برای اجرای برنامه‌ها و خدمات عمومی خود به این درآمد چشم دوخته‌اند. نرخ‌های مالیاتی، تسهیلات مالیاتی، معافیت‌ها و حتی نحوه محاسبه مالیات و تعهدات اعلامی از جمله قوانین مالیاتی هستند که هر سال تغییر می‌کنند.

برای مثال در سال 1402 مالیات غیرمستقیم ارزش افزوده 9 درصد بود و در سال 1403 به 10 درصد رسید.

واکنش کسب و کارهای جدید نسبت به قوانین مالیاتی جدید

از آنجا که مشاغل کوچک و متوسط در منابع مالی و استخدام نیروی انسانی کارآمدتر و مشاوران مالیاتی محدودیت بیشتری نسبت به کسب و کارهای بزرگ دارند، بنابراین هرگونه تغییر در قوانین مالیاتی به طور غیرمستقیم بر روی پایداری و بهره‌وری آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

در واقع این قوانین جدید به طور مستقیم روی درآمد و هزینه‌های آن‌ها تاثیر می‌گذارد. از سوی دیگر بر جریان نقدی و هزینه‌های عملیاتی نیز موثر هستند. برای مثال بسیاری از این بیزنس‌ها به منظور کاهش هزینه‌ها و تأمین منابع مالی خود به دنبال استفاده از تسهیلات مالیاتی هستند. اما تغییرات ناگهانی و پیچیدگی قوانین مالیاتی جدید سدّ راهشان می‌شود.

همان‌طور که در ابتدای مطلب هم اشاره کردیم، عدم شفافیت و پیچیدگی قوانین موضوع دیگری است که این مشاغل با آن روبرو می‌شوند. در واقع پیچیدگی‌های قوانین مالیاتی جدید افزایش هزینه‌های حسابداری، مشاوره‌ای و اداری را به دنبال دارد. به طوری که به شکل غیرمستقیم بر روی هزینه‌های مالیاتی این کسب و کارها تاثیر می‌گذارد.

مهم‌ترین چالش کسب و کارهای کوچک در برابر قوانین مالیاتی جدید

در مورد مشاغل نوپا که به دنبال رشد و توسعه هستند، این هزینه‌ها گاهی باعث مشکلات نقدینگی می‌شود. به طوری که مانعی برای رشد و توسعه آن‌ها خواهد بود. از سوی دیگر بسیاری از این مشاغل به دلیل محدودیت‌های مالی و نیروی انسانی قادر نیستند خود را سریع با تغییرات قوانین مالیاتی جدیدو استفاده از خدمات سامانه مودیان سازگار کنند. همین موضوع باعث بروز مشکل در پرداخت به موقع مالیات توسط این گروه از کسب و کارها می‌شود.

از سوی دیگر ناتوانی در پرداخت مالیات (به موقع) هم جریمه‌های مالیاتی و افزایش هزینه‌های غیرمستقیم را برای آن‌ها به دنبال دارد. با این توصیفات به راحتی می‌توان از تاثیرات منفی تصمیم‌گیری‌های دولت برای تغییر در قوانین مالیاتی صحبت کرد.

نکته‌ای که اغلب دولت‌ها و سیاست‌گذاران در حوزه مالیات نسبت به آن بی‌توجه هستند، وضع قوانین برای کسب و کارهای بزرگ است. در واقع این قوانین برای کسب و کارهای کوچک و متوسط طراحی نمی‌شوند. برای مثال تکمیل فرم اظهارنامه مالیاتی یکی از این قوانین است که دستور آن به طور کلی برای همه کسب و کارها صادر شده است.

اما کسب و کارهای کوچک ممکن است با این قوانین آشنایی کافی نداشته باشند و اظهارنامه را به موقع تکمیل نکرده و به سازمان امور مالیاتی تحویل ندهند. همین موضوع جریمه مالیاتی و سایر مشکلات قانونی را برایشان به دنبال دارد.

عدم اطلاع از نحوه و زمان بازپرداخت مالیات‌ها و پیچیدگی‌های گزارش‌دهی مالیاتی هم از دیگر مشکلاتی است که کسب و کارهای کوچک با آن روبرو هستند. تمامی تغییرات مالیاتی که در این حوزه‌ها صورت می‌گیرد، شرایط را برای مشاغل کوچک دشوار می‌کند.

تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم قوانین مالیاتی جدید بر مشاغل کوچک

قوانین مالیاتی به دو شکل بر روی این کسب و کارها تاثیر می‌گذارد:

• تاثیرات مستقیم: افزایش یا کاهش میزان مالیات می‌تواند بر روی هزینه‌های مالیاتی این مشاغل تاثیر مستقیم داشته باشد. به طوری که با افزایش نرخ مالیات بر درآمد مشاغل، میزان هزینه‌های عملیاتی آن‌ها نیز افزایش می‌یابد. به دنبال این امر میزان سودآوری مشاغل کوچک و نوپا نیز کاهش می‌یابد. 
• تاثیرات غیرمستقیم: تاخیر در بازپرداخت مالیات و حتی تغییراتی که در دوره‌های گزارش‌دهی اتفاق می‌افتد، جریمه‌های سنگین را به دنبال دارد. همین موضوع به شکل غیرمستقیم بر روی نقدینگی و توانایی مدیریت هزینه‌های کسب و کارهای کوچک تاثیر می‌گذارد.

راهکار کاهش تاثیر قوانین مالیاتی جدید بر کسب و کارهای کوچک

همانطور که اشاره کردیم اغلب در این مشاغل نیروی حسابداری توانمند و مطلع وجود ندارد که مدیران را از تغییرات جدید آگاه کند. به همین دلیل سیاست‌گذاران اقتصادی باید به فکر آسان‌تر کردن شفاف‌سازی قوانین مالیاتی باشند. به طوری که اطلاع‌ مدیران کسب و کارهای کوچک و متوسط از این تغییرات سریع انجام شود. این کار می‌تواند به کاهش هزینه‌های حسابداری، اداری و افزایش توان رقابتی این مشاغل کمک زیادی کند.

از دیگر راهکارهایی که دولت‌ها باید برای کاهش تاثیر قوانین مالیاتی جدید بر کسب و کارهای کوچک انجام دهند، ارائه مشوق‌های مالیاتی برای این مشاغل است. این کار می‌تواند به برداشتن فشارهای مالیاتی از روی دوش این کسب و کارها کمک کند. از سوی دیگر در افزایش توان مالی آن‌ها نیز موثر است.

جالب است بدانید در بسیاری از کشورها به منظور رشد کسب و کارهای بزرگ و ایجاد فضای عادلانه، برای این مشاغل تسهیلات مالی و معافیت‌های مالیاتی از سوی دولت‌ها در نظر گرفته می‌شود. به طوری که رشد و نوآوری و تشویق آن‌ها برای رقابت با کسب و کارهای بزرگ را به دنبال دارد.

اتخاذ سیاست‌های مالیاتی تشویق برای کسب و کارهای کوچک

دولت‌ها می‌توانند برای حمایت از این مشاغل، سیاست‌های مالیاتی تشویقی را در نظر بگیرند. از جمله این سیاست‌ها باید به تسهیلات مالی برای مشاغل نوپا، معافیت‌های مالیاتی برای بخش‌های خاص و کاهش نرخ‌های مالیاتی صرفاً برای کسب و کارهای کوچک اشاره کنیم.

برای مثال تعدادی زیادی از همین کسب و کارها با تولید محصولات صادراتی، به ورود ارز به کشور کمک زیادی می‌کنند. دولت‌ها باید با ارائه معافیت‌های مالیاتی به رشد و توسعه آن‌ها کمک زیادی کنند. این کار راه را برای افزایش صادرات در مشاغل کوچک باز می‌کند.

با توجه به اینکه مالیات یکی از راه‌های درآمد برای دولت‌هاست، اما گاهی تغییراتی که در قوانین آن ایجاد می‌شود، فقط برای کسب و کارهای بزرگ است. به طوری که مشاغل کوچک نادیده گرفته می‌شوند. تغییرات در قوانین مالیاتی موجب پیچیده‌تر شدن آن‌ها شده و کسب و کارهای کوچک را در اجرای وظایفشان دچار اشتباه می‌کند. از سوی دیگر افزایش نرخ‌های مالیات بر درآمد هم بر روی رشد و توسعه این مشاغل تاثیر دارد. به همین دلیل است که دولت‌ها باید برای حمایت از این کسب و کارها به فکر تنظیم مقررات دیگری باشند. به طوری که با حمایت‌های مالی و تشویقی‌های مالیاتی راه را برای توسعه و رشد این مشاغل باز کنند.