«لامبدا» پاییز به ایران می‌رسد

روزنامه ایران پنجشنبه چهارم شهریور از نگرانی متخصصان حوزه سلامت از ورود سویه جدید ویروس کرونا به ایران به ارایه گزارشی پرداخت و نوشت: آن هم در چنین وضعیتی که شیوع کرونا به‌شدت در حال افزایش است و تعداد جانباختگان ویروس دلتا تنها در یک ماه یعنی از اول مرداد تاکنون نزدیک به سه و نیم برابر افزایش پیدا کرده است و از ۲۱۰ فوتی در اول مرداد به ۷۰۹ نفر در روز دوم شهریور و با کاهشی مجدد به ۶۶۵ نفر در روز سوم شهریور رسید؛ آن هم در شرایطی که واکسیناسیون بسرعت در حال انجام است و در ۲۴ ساعت منتهی به روز گذشته با تزریق ۷۶۴۱۸۵ دوز واکسن کرونا در کشور، رکورد واکسیناسیون روزانه دوباره شکسته شد.

در عوض عادی انگاری‌ها ادامه دارد و عدد رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی زیر ۳۶ درصد برآورد می‌شود. با این همه آمار شیوع نشان می‌دهد در یک هفته گذشته شمار بیماران بدحال بستری در بخش‌های آی‌سی‌یو کاهشی نداشته است؛ آماری که در روزهای بعد مرگ‌ها را افزایش می‌دهد.

کارشناسان حوزه سلامت، وضعیت وخیمی را برای روزهای آینده پیش‌بینی کرده‌اند و دلیل آن قدرت بالای سرایت ویروس، اجرا نشدن کامل پروتکل‌های بهداشتی و ادامه روند سفر و عدم استفاده از ماسک و حضور در تجمعات است. در سومین روز شهریور به استناد آمار اعلام شده از سوی وزارت بهداشت؛ ۳۹هزار و ۹۸۳ بیمار جدید مبتلا به کرونا شناسایی شدند و در کنار این تعداد ابتلا، بیمارانی هم هستند که با شرایط سخت در پشت درهای آی‌سی‌یو منتظرند تا در روز بعد به آمار موارد فوتی اضافه شوند.


لامبدا غالب بر  واکسن‌ها
در حالی که همه استان‌های کشور گرفتار پیک پنجم کرونا هستند، این پیک هنوز هم مهار نشده است و بیمارستان‌ها پر از مریض‌های مبتلا به سویه دلتا است به‌تازگی خبرهایی هم درباره احتمال ورود واریانت جدید کرونا به نام لامبدا شنیده می‌شود. این واریانت به گفته ویروس‌شناس‌ها شدیدتر از دلتا است و می‌تواند بر اثرگذاری واکسن‌ها غلبه کند.

شناسایی موارد ابتلا به سویه لامبدا در ترکیه حالا زنگ خطر ورود این جهش را در ایران به صدا درآورده است. این سویه واکسن‌گریزی بیشتری دارد و ابتلای کودکان و نوجوانان به جهش لامبدا بیش از دیگر انواع جهش‌های کرونا گزارش شده است. گرچه که دبیر کمیته علمی کشوری کووید۱۹ به «ایران» می‌گوید هنوز هیچ مورد تأیید نشده‌ای از ورود واریانت لامبدا در ایران گزارش نشده است اما علیرضا ناجی رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی معتقد است با توجه به مشاهده چند مورد ابتلا به این واریانت در ترکیه، پاکستان و برخی از کشورهای همسایه احتمال ورود این واریانت لامبدا به ایران زیاد است. از طرفی نادر توکلی معاون درمان ستاد کرونای تهران هشدار داده است، در پیک پنجم اگر ورودی مرزها کنترل نشود، کرونای لامبدا به راحتی وارد کشور می‌شود.

این موضوع البته در میانه پیک پنجم و در حالی که وضعیت بیماری ناشی از ویروس دلتا در کشور بحرانی است به مهم‌ترین نگرانی متخصصان حوزه سلامت بدل شده است که طبق گزارش‌های ستاد مقابله با کرونا در تهران این واریانت در آستانه ورود به کشور است و آنطور که نادر توکلی اعلام کرده کرونای لامبدا به‌راحتی وارد کشور می‌شود، در نتیجه شرایط بحرانی‌تری خواهیم داشت. به گفته او این سویه جدید، مرگ‌ومیر زیادی را در بین دوره سنی ۱۰ تا ۲۰ ساله و در واقع بین نوجوانان خواهد داشت.


احتمال خیز جهش لامبدا در پاییز
رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی درباره ویژگی‌های واریانت لامبدا به «ایران» می‌گوید: واریانت لامبدا اولین‌بار در آگوست ۲۰۲۰ در کشور پرو شناسایی شد و در حال حاضر طبق آخرین آمار در ۴۲ کشور ژنوم ویروس سکانس و شناسایی شده است. مطمئناً تعداد کشورهایی که لامبدا را دارند بیشتر از این تعداد است. این رقم تنها مربوط به کشورهایی است که پایش ژنتیکی انجام می‌دهند.


علیرضا ناجی با بیان اینکه گسترش ویروس لامبدا یک هشدار است می‌افزاید: ویروس لامبدا در پرو کشتار زیادی در پی داشت البته این موضوع فقط مربوط به موضوع لامبدا نیست، پرو شرایط خاص خودش را دارد از جمله ضعف ساختارهای بهداشت و درمان، کمبود تخت و تست پی‌سی‌آر، ساختار بسیار ضعیف و عدم سرمایه‌گذاری و تراکم جمعیتی موجب شده این ویروس اکثریت جمعیت کرونا را در پرو تشکیل دهد و کشته‌های زیادی بر جای بگذارد.


وی می‌گوید: از ۴۲ کشوری که به‌طور رسمی اعلام شده ژنوم ویروس لامبدا را شناسایی کرده‌اند سه کشور ترکیه، قطر و هندوستان در همسایگی ما هستند و مطمئناً کشورهای همجوار دیگر لامبدا را خواهند داشت. در ایران نیز با توجه به رفت‌وآمد با این کشورها احتمال اینکه لامبدا وارد کشور ما شده باشد زیاد است.


به گفته ناجی از خصوصیات ویروس لامبدا این است که ویروس دچار ۷  موتاسیون نقطه‌ای شده است یعنی علاوه بر تغییر اسید آمینه همچنین حذف‌هایی در ناحیه اسپایک اتفاق افتاده است که برخی جهش‌ها هم اتصال ویروس را به سلول و رسپتور افزایش می‌دهند هم اینکه جهش‌های نقطه‌ای و حذف‌های ناحیه اسپایک در نواحی آنتی‌ژنیک است. به نظر می‌رسد این سویه از سیستم ایمنی هم گریز دارد. علاوه بر آن در ناحیه ژن پلیمر از ویروس حذف صورت گرفته که ممکن است در برخی روش‌هایی که بین سویه‌های آلفا و بتا فرق می‌گذاریم اشکالی به‌وجود بیاورد که البته اینها اصلاح شده و از نظر تشخیصی مشکلی نداریم.


رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید: «در هر صورت با توجه به این خصوصیات ویروسی، ما با یک سویه‌ای در ارتباط هستیم که هم گذردهی بالایی دارد و هم گریز از سیستم ایمنی‌اش بالا است. مطالعات اولیه در کشورهایی که با شیوع بالایی از لامبدا مواجه هستند؛ نشان می‌دهد ویروس لامبدا می‌تواند بیماری شدیدتری را به‌وجود بیاورد حتی در گروه‌های سنی جوان نیز لامبدا منجر به بیماری‌زایی شدیدتر می‌شود. همچنین در مطالعه‌ای که درباره گریز از سیستم ایمنی و واکسن روی دو واکسن فایزر و مدرنا انجام شده مشاهده کردند ۲.۳ و ۳.۳  برابر کاهش اثر بخشی روی سویه لامبدا دارند. با این حال سازمان بهداشت جهانی لامبدا را به عنوان واریانت غالب یعنی آلفا و بتا و گاما طبقه‌بندی نکرده است اما با توجه به موارد جدید شناسایی شده به‌نظر می‌رسد جهش لامبدا کاندیدای بسیار جدی‌ای است.»