شایع ترین علل درد مقعد و درمان خانگی تیر کشیدن مقعد

درد مقعد شایع است و علل احتمالی زیادی مثل هموروئید، مدفوع نهفته، بیماری التهابی روده و پروکتیت (التهاب پوشش راست روده) دارد که اکثر موارد جدی نیستند و قابل درمان می باشد.

 رکتوم آخرین قسمت روده بزرگ است که به مقعد ختم می شود. با این حال، به دلیل مجاورت این دو ناحیه، شرایطی که به تنهایی مقعد را تحت تاثیر قرار می‌دهند، اغلب به عنوان علت درد مقعدی نیز مطرح می‌شوند.

خوشبختانه، بسیاری از بیماری هایی که باعث درد مقعد می شود را می توان در خانه درمان کرد. با این حال، تشخیص علت درد مقعدی در زنان و مردان اهمیت بالایی دارد ، زیرا ممکن است نیاز به درمان فوری‌تر باشد.
در این مطلب به بررسی علل درد مقعد، علائم و نحوه درمان آن می پردازیم.

علت درد داخل مقعدی

درد رکتوم ممکن است به دلیل وجود مشکل در راست روده یا مقعد شما باشد.

 هموروئید، شایع ترین علت درد مقعد

هموروئید وریدهای متورم رکتوم هستند که بیش از نیمی از بزرگسالان آمریکایی بالای 50 سال را تحت تأثیر قرار می دهند
هموروئید در افراد زیر شایع تر است:

• کسانی که باردار هستند
• افراد مسن تر
• افرادی که برای مدت طولانی می نشینند
• افرادی که در حین اجابت مزاج فشار می آورند

بواسیر اغلب باعث:

• خون قرمز روشن پس از اجابت مزاج
• خارش در اطراف ناحیه مقعد
• ناراحتی در هنگام اجابت مزاج یا هنگام نشستن
• گاهی اوقات یک لخته خون در داخل هموروئید تشکیل می شود که می تواند باعث درد ناگهانی و شدید مقعد شود.

شقاق مقعد

شقاق مقعدی یک پارگی کوچک در پوست در دهانه مقعد است که معمولاً در اثر کشیدگی و کشیدگی مجرای مقعد هنگام دفع مدفوع بزرگ یا سفت ایجاد می شود.

هنگامی که شقاق مقعد ایجاد می شود، اسفنکتر داخلی مقعد (ماهیچه ای که دهانه مقعد را کنترل می کند) ممکن است دچار اسپاسم شود. در این صورت ممکن است دفع مدفوع سخت تر شود.

درد شقاق مقعد:

با هر حرکت روده اتفاق می افتد
اغلب درد شدید، تیز، و/یا "پارگی" حس میشود
ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت پس از مدفوع درد ضربان دار باشد
اگر شقاق مقعدی دارید، ممکن است هنگام پاک کردن، مقدار کمی خون قرمز روشن را در مدفوع یا روی دستمال توالت مشاهده کنید.

مدفوع نهفته

نهفتگی مدفوع زمانی اتفاق می افتد که مدفوع سفت و خشک در رکتوم قرار می گیرد و خارج نمی شود. این موضوع باعث درد و علائم دیگری مانند:

نشت مدفوع و نفخ  می شود.

نهفتگی مدفوع در اثر یبوست مزمن اغلب در افراد مسن ایجاد می شود. ممکن است تمایلی به اجابت مزاج نداشته باشند. مصرف محدود مایعات، رژیم غذایی کم فیبر، و سبک زندگی بدون تحرک نیز می تواند باعث این عارضه شود.

سندرم لواتور آنی یا اسپاسم عضلات لگن

افراد مبتلا به سندرم لواتور آنی (ماهیچه بالابرنده مقعد یا عضلهٔ لواتور آنی (انگلیسی: Levator ani ) درد مزمن مقعدی را به دلیل اسپاسم عضلات کف لگن (لواتور) تجربه می کنند. این دوره‌های درد مانند فشار در بالای راست روده ممکن است 30 دقیقه یا بیشتر طول بکشد.

این سندرم بیشتر در زنان  بین 30 تا 60 ساله دیده می شود.

علت این سندروم ناشناخته است اما برخی تحقیقات نشان می دهد که ممکن است محرک های خاصی داشته باشد:

• حرکات روده
• زایمان
• ارتباط جنسی
• نشستن برای مدت طولانی
• فشار

Proctalgia Fugax

Proctalgia fugax نیز یک بیماری شبیه به سندرم لواتور آنی است که می تواند باعث اسپاسم در عضلات کف لگن شود. ماهیچه های راست روده یا اسفنکتر مقعد نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.

اسپاسم در رکتوم به طور ناگهانی ایجاد می شود. درد ممکن است مانند گرفتگی باشد یا احساس "جویدن" ایجاد کند.

درد مربوط به حرکات روده نیست. به طور متوسط، حملات حدود 15 دقیقه طول می کشد و ممکن است توسط استرس یا اضطراب تحریک شوند.

Proctalgia fugax ممکن است در هر سنی در مردان یا زنان رخ دهد.

فیستول مقعدی

فیستول مقعدی یک اتصال غیر طبیعی بین کانال مقعد و پوست ایجاد می کند.

اکثر بیماران مبتلا به فیستول، آبسه پری مقعدی (مجموعه ای از چرک که در کانال مقعد ایجاد می شود) را هم تجربه کرده اند.

علائم فیستول مقعدی  شامل موارد زیر است:

• تورم مقعد
• تب و لرز
• تخلیه چرک در نزدیکی دهانه مقعد
• درد
• تحریک پوست در اطراف مقعد

هماتوم پری آنال Perianal Hematoma

هماتوم پری آنال، تجمع خون است که در اطراف مقعد ایجاد می شود. ناشی از ضربه یا آسیبی است که باعث می‌شود رگ‌های ناحیه مقعد شما به‌طور ناگهانی باز شوند.

نمونه هایی از انواع آسیب هایی که ممکن است باعث این عارضه شوند عبارتند از:

• سرفه های شدید
• بلند کردن وزنه های سنگین
• زور زدن در حین اجابت مزاج

هماتوم پری آنال بسیار دردناک است و گاهی با هموروئید خارجی اشتباه می شود.

بیماری التهابی روده

بیماری التهابی روده (IBD) یک اصطلاح کلی برای دو اختلال است: بیماری کرون و کولیت اولسراتیو.

هر دو باعث التهاب مزمن می شوند که منجر به درد و زخم در دستگاه گوارش و درد مقعد می شود.

بیماری کرون بر دستگاه گوارش شما تأثیر می گذارد و می تواند در هر جایی بین دهان و مقعد شما رخ دهد.

علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اسهال
• درد کرامپی شکم
• درد رکتوم
• خستگی
• تب
• کاهش وزن

کولیت اولسراتیو تقریباً همیشه رکتوم و پایین کولون را درگیر می کند. گاهی ممکن است کل روده بزرگ را تحت تأثیر قرار دهد. علائم شامل موارد زیر است:

• خون ریزی
• اسهال
• گرفتگی شکم درد
• درد داخل مقعدی

پروکتیت

پروکتیت، التهاب پوشش مخاطی راست روده است که با علائم زیر همراه است:

• درد مقعد
• احساس پری رکتوم
• حرکات خونی روده
• اسهال
• گرفتگی شکم
• دفع مخاط

برخی از علل احتمالی پروکتیت عبارتند از:

• بیماری التهابی روده
• عفونت های مقاربتی (STIs) که از طریق رابطه مقعدی منتقل می شوند، از جمله سوزاک، کلامیدیا، سیفلیس و HIV13
• تروما (به عنوان مثال، اگر جسمی وارد مقعد شود)
• پرتودرمانی سرطان
• بیماری های ناشی از غذا، از جمله سالمونلا و شیگلا
• آنتی بیوتیک ها، که می توانند باکتری های مفید در راست روده را از بین ببرند و به باکتری های مضر اجازه رشد دهند.

رابطه جنسی مقعدی

رابطه جنسی مقعدی می‌تواند باعث درد مقعد شود، که معمولاً ناشی از شقاق مقعدی است

زنان مبتلا به آندومتریوز ( بیماری که در آن بافت رحم در خارج از رحم و اغلب روی روده رشد می کند) درد مقعدی را در حین رابطه جنسی واژینال یا مقعدی تجریه می کنند.

علائم رایج درد مقعد

بسته به علت، درد مقعدی می‌تواند فشاری، گزنده، تیز و غیره باشد. 

• به طور کلی، درد مقعد اغلب همراه با:
• خون ریزی
• اسهال یا یبوست
• تحریک، خارش یا تورم پوست اطراف مقعد
• تنسموس (احساس نیاز به دفع مدفوع حتی با وجود خالی بودن روده)

چه زمانی برای درد مقعدی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت داشتن علائم و نشانه های زیر  فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• درد مقعدی که شدید باشد یا بدتر شود
• درد مقعدی همراه با تب، لرز یا ترشح مقعدی
• درد مقعدی که با مشکل در اجابت مزاج همراه است
• خونریزی قابل توجه مقعدی، به خصوص اگر احساس سرگیجه یا سبکی سر داشته باشید
• درد مقعدی که مکرر یا ثابت است و با درمان های خانگی بهتر نمی شود
• درد رکتوم همراه با تغییر در عادات روده یا خونریزی خفیف
• کاهش وزن ناخواسته
• خستگی غیرمعمول

درمان درد مقعدی در خانه

درمان درد مقعدی به علت اصلی آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد می توانید درد مقعدی خود را در خانه درمان کنید. در مواقع دیگر، ممکن است به دارو نیاز باشد.
درمان خانگی درد مقعدی
حمام سیتز، تغییر رژیم غذایی، و/یا تنقیه ممکن است برای کمک به برخی موارد درد مقعدی کافی باشد.

حمام سیتز

حمام سیتز یا نشستن در لگن آب گرم دو یا سه بار در روز به مدت 15 دقیقه می تواند در تسکین درد مقعدی ناشی از هموروئید و شقاق موثر باشد.
حمام سیتز حمامی است که با آب گرم پر شده است و باعث بهبود جریان خون و شل کردن عضلات اطراف مقعد شما می شود.

یک وان سیتز مخصوص که روی توالت قرار می گیرد در اکثر داروخانه ها هم موجود است.

رژیم غذایی غنی از فیبر

درد مقعدی ممکن است با یک رژیم غذایی غنی از فیبر بهبود یابد، فیبر می تواند به نرم شدن مدفوع کمک کند و حرکات روده را کمتر دردناک کند.

یک رژیم غذایی با فیبر بالا می تواند به مدیریت سندرم زخم رکتوم منفرد کمک کند. همچنین می تواند از نهفتگی مکرر مدفوع جلوگیری کند

20 تا 35 گرم فیبر در روز را هدف قرار دهید. غلات کامل، لوبیا و انواع توت ها از منابع فیبر هستند.

تنقیه یا انما

برای درد مقعدی همراه با یبوست یا مشکل در اجابت مزاج، می توانید یک کیت تنقیه بدون نسخه خریداری کنید.

این کیت شامل کیسه یا بطری کوچکی است که با مخلوط آب و نمک یا روغن معدنی پر شده است و به نازلی که وارد مقعد می کنید وصل می شود.

وقتی ظرف را فشار می دهید، مایع به سمت راست روده رفته و مدفوع را آزاد می کند.

نرم کننده یا ملین مدفوع

نرم کننده های مدفوع به نرم شدن مدفوع سفت و کاهش یبوست کمک می کنند.به ویژه در بیمارانی که دارای علائم زیر هستند:

• نهفتگی مدفوع
• شقاق مقعد
• سندرم زخم رکتوم منفرد

توجه داشته باشید که نرم کننده های مدفوع و ملین های محرک معمولا برای استفاده طولانی مدت توصیه نمی شوند.

آنتی بیوتیک ها / ضد ویروس ها

اگر درد مقعدی مربوط به باکتری باشد، ممکن است آنتی بیوتیک دریافت کنید. سوزاک و کلامیدیا نمونه هایی از علل باکتریایی درد مقعد هستند.

اگر ویروسی مانند تبخال یا HIV دارید، ممکن است داروهای ضد ویروسی دریافت کنید.

جراحی برای درمان درد مقعد

 تزریق بوتاکس ممکن است به شل شدن اسفنکتر مقعد و عضلات بالابرنده آن کمک کند.

برای برخی از هموروئیدها که باعث درد مقعد می شود، می توان از بستن نوار لاستیکی استفاده کرد. در این روش، یک نوار لاستیکی جریان خون بواسیر را قطع می کند و باعث کوچک شدن آن می شود.

جراحی اغلب برای درد مقعد ناشی از موارد زیر استفاده می شود:

• فیستول مقعدی
• سرطان مقعد/رکتال
•  هموروئید
• سندرم زخم رکتوم منفرد همراه با افتادگی رکتوم

آیا سرطان مقعد دردناک است؟

سرطان مقعد می‌تواند باعث درد و احساس پری در اطراف مقعد شود. اگرچه اولین علامت این نوع سرطان معمولاً خونریزی از مقعد است.

جمع بندی

علل بالقوه زیادی برای درد مقعدی وجود دارد که شامل هموروئید، شقاق مقعد، التهاب ناشی از IBD، عفونت و تروما می‌شود. سرطان نیز یک علت بالقوه است، اما بسیار کمتر شایع است.

درد مقعد اغلب به راحتی قابل تشخیص و مدیریت است. درمان‌های خانگی ممکن است تنها چیزی باشد که لازم است، اما حتماً توصیه‌های پزشک خود را دنبال کنید.