دلیل اختلالات اخیر اینترنت در کشور چیست؟

در ماه‌های گذشته، کاربران فضای مجازی نسبت‌به کندی سرعت اینترنت در ساعات مختلف شبانه‌روز اعتراض داشتند و درباره این نارضایتی بارها از سوی کاربران و کسب و کارها در شبکه‌های اجتماعی بحث و اظهارنظر شده است. حتی عده‌ای از کاربران و رسانه‌ها این افت کیفیت را به اجرای طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی و خدمات پایه کاربردی ارتباط دادند و کاهش دستوری پهنای باند را دلیل اختلال اینترنت بیان کردند.

با وجود این، عیسی زارع‌پور -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- چندی پیش درباره مشکلات اینترنت در هفته‌های اخیر توضیح داد: مشکل کلان‌تر ما این است که در چند سال گذشته سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه ارتباطات به چند دلیل صورت نگرفته است. یکی‌ از دلایل مشکلات تحریمی و افزایش هزینه‌ها بوده که اپراتورها نتوانستند سرمایه‌گذاری لازم را انجام دهند که حالا بعد از تحریم‌ها، خیلی از محصولات موردنیاز صنعت مخابرات کشور بومی‌سازی شده و این امید هست که ما بحث توسعه را به‌سرعت در کشور دنبال کنیم.

وی ادامه داد: بحث بعدی هم بحث کرونا بود که این صنعت را غافل‌گیر کرد و نیازمندی‌های مردم به ترافیک چند برابر گذشته شده و شبکه برای این اندازه ظرفیت طراحی نشده بود. الان ما در شرایطی هستیم که باید به سرعت هم افزایش ظرفیت در لایه دسترسی داشته باشیم، توسط اپراتورها، هسته شبکه و ترافیک بین‌الملل. البته ما در هسته شبکه مشکلی نداریم و درحالی که کل ترافیک کشور پنج ترابایت است، ما تا ۲۰ ترابایت ظرفیت داریم. در ترافیک بین‌الملل هم دارد کار انجام می‌شود، اما به دلیل بازگشایی مدارس افزایش تقاضا داشتیم و همکاران به دنبال این هستند که متناسب با افزایش تقاضا، ظرفیت را افزایش دهند.

این اظهارات در حالی مطرح شد که در این مدت، اخباری مبنی‌بر وجود مشکل در کمبود پهنای باند اینترنت کشور مطرح شد و مدیران برخی اپراتورهای اینترنتی اینطور عنوان کردند که مشکل از زیرساخت‌های خدماتی آن ها نبوده بلکه پهنای باندی که از شرکت ارتباطات زیرساخت دریافت می‌کنند، کاهش یافته و با افت کیفیت مواجه بوده است و در شرایطی که با افزایش مصرف اینترنت در کشور، نیاز است که ماهانه به میزان پهنای باند کشور افزوده شود، به‌دلیل مشکل خرید پهنای باند بین‌الملل و اشباع ظرفیت پهنای باند اینترنت کشور، مشکلات اینترنتی در زمان پیک مصرف، نمود بیشتری یافته است.

بر این اساس، ابوالفضل روحانی - معاون فناوری مرکز ملی فضای مجازی، در خصوص اخبار منتشره مبنی بر مخالفت این مرکز با افزایش پهنای باند در کشور گفت: پهنای باند اینترنت در کشور نه کاهش داشته و نه منعی برای توسعه آن وجود دارد. مسئله اینجاست که بدلیل بی‌توجهی چند سال گذشته به توسعه زیرساخت‌های ارتباطی ثابت و عقب‌ماندگی جدی کشور در این بخش، هر میزان از توسعه پهنای باند اینترنت پس از مدتی پاسخگوی نیازهای کشور نخواهد بود.

وی در پاسخ به چرایی اختلالات اخیر در کشور گفت: تنظیم‌گری وزارت ارتباطات در سال‌های اخیر به نحوی بوده که مزیت رقابتی توسعه ارتباطات ثابت در کشور از بین رفته و عمده توسعه کشور بر مبنای ارتباطات سیار بوده است. در چنین شرایطی خواه ناخواه افزایش تقاضا برای دسترسی به محتوا یا خدمات داخلی و خارجی موجب اختلال و کاهش کیفیت دسترسی خواهد شد. مخصوصا اینکه در دو سال گذشته با فراگیری بیماری کرونا، میزان استفاده از خدمات پرترافیک مثل VODها و آموزش آنلاین به شدت افزایش یافته است. این مسئله کمبودها و توسعه نیافتگی‌ها در زیرساخت ارتباطی کشور را بطور ملموس و بصورت عمومی هویدا کرده است.

طبق اعلام روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی، او در پاسخ بر چرایی عدم ورود مرکز ملی فضای مجازی به این شکل از توسعه در شبکه ارتباطی کشور توضیح داد: ما از سال ۱۳۹۶ توسعه زیرساخت ارتباطی ثابت و تغییر معماری شبکه ارتباطی کشور را بعنوان اولین نیازمندی و مهمترین مطالبه از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پیگیری می‌کردیم ولی همراهی مناسبی در این خصوص صورت نمی‌گرفت. البته خوشحالیم که جناب آقای دکتر زارع پور، وزیر ارتباطات دولت سیزدهم، توجه و توسعه به ارتباطات ثابت در کشور را بعنوان یکی از اولویت‌های کاری خود قرار داده‌اند. ارائه دهندگان خدمات ارتباطی کشور هم باید با ایشان همراهی کنند چون همه از توسعه ارتباطات ثابت منتفع می‌شوند. امیدواریم که با یک همکاری ملی، هرچه سریعتر این عقب‌ماندگی جبران شود.