می‌دانستید پرورش دادن گیاه بونسای، یک مهارت باستانی چینی است؟

این هنر از حدود 700 سال بعد از میلاد مسیح در بین ژاپنی‌ها هم محبوب شد و تا به امروز ادامه دارد.
اگر کلمه ژاپنی بونسای را کلمه به کلمه ترجمه کنیم، به ترکیب (رشد کننده در گلدان) می‌رسیم. به همین خاطر بونسای یک نماد مینیاتوری کوچک از طبیعت دانسته می‌شود که در گلدان رشد می‌کند. اگر کمی به دنبال چالش در نگهداری از گیاهان هستید، گیاه بونسای را انتخاب کنید!
نگهداری از بونسای، در مقایسه با نگهداری از یک گیاه گلدانی بسیار متفاوت است. یکی از دلایل اصلی این موضوع، این است که این گیاه در گلدان‌های کوچک کاشته می‌شود، به همین علت ذخیره کمی برای دریافت و حفظ آب و مواد مغذی دارد.
دلیل دیگر به گیاهان انتخابی مربوط می‌شود، یک گیاه گرمسیری به نور و رطوبت بالایی نیاز دارد و اگر بخواهید به عنوان بونسای از آن نگهداری کنید، باید تلاش کنید تا شرایط داخلی خانه را به خوبی برای آن فراهم کنید. کاری که به کمی همت نیاز دارد.
اما با نگهداری صحیح و مناسب، بونسای شما برای سالها سالم، زیبا و مینیاتوری باقی خواهد ماند. بخصوص که این گیاه در طی زمان، ظاهری شلوغ‌تر و زیباتر پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید:

معرفی گیاه بامبو چتری (UmbrellaBamboo-Fargesia Bamboo)

با اسکینانتوس (گیاه رژ لب) بیشتر آشنا شوید

رشد گیاه
گیاه بونسای به آرامی و حدودا سالی فقط چند سانتی متر رشد می‌کند.
نور
بونسای در گلدان های کوچک و در محیط پرنور رشد می‌کند. با این اوصاف، جایی مثل طاقچه های کنار پنجره برای آن مناسب است. بن سای باید از گرمای مستقیم دور نگه داشته شود.
پیشنهاد میکنیم مطلب روش نگهداری از بونسای را را نیز مطالعه کنید.
آبیاری
هرگز نباید نسبت به آبیاری بونسای بی‌تفاوت باشید. زمانی که خاک شروع به خشک شدن کرد، آن را آبیاری کنید؛ هرگز اجازه ندهید خاک بونسای کاملا خشک شود.
اگر بونسای شما در معرض دریافت نور کامل و زیاد خورشید است، ممکن است لازم شود آن را هر روز آبیاری کنید. این مقدار می‌تواند بسته به اندازه گلدان، نوع خاک و نوع درخت بونسای شما متفاوت باشد.
میزان آب مورد نیاز هر درخت را بدانید و میزان کلی آبیاری را با توجه به آن تنظیم کنید. استفاده از رطوبت سنج هم برای تشخیص نیاز درخت ایده خوبی است. آبیاری بونسای باید توسط شلنگی با درجه تنطیم و یا یک آب پاش مناسب صورت بگیرد؛ به طوری که آب با ملایمت به خاک اضافه شود و جریان آن به خاک آسیبی نرساند. تا زمانی که آبهای اضافی از حفرات زه کشی زیر گلدان خارج شوند، آبیاری را ادامه دهید.
بارش باران نیز یکی از ایده‌آل‌ترین اتفاق‌ها برای آبیاری بونسای است.
در فصول گرم مثل تابستان هر روز و در فصول سردتر هر 4-3 روز به آن آب بدهید. اگر ممکن است آبیاری منظم را فراموش کنید از روش غرق کردن استفاده کنید: یک ظرف را پر از آب کنید، بن سای را به مدت 10 دقیقه در آن غوطه ور کنید و سپس آن را خارج کنید.
رطوبت
در طول ماه‌های سرد که بونسای را کاملا به داخل خانه منتقل می‌کنید، بهتر است برای تامین رطوبت مورد نیاز آن ، از تکنیک سینی پر از آب استفاده کنید. یک سینی کم عمق انتخاب کرده، داخل آن سنگریزه بریزید و در نهایت بر روی آنها آب بریزید.
سپس گلدان را بر روی سنگریزه‌ها قرار دهید. دقت کنید که گلدان تماس مستقیمی با آب موجود در سینی نداشته باشد. این روش رطوبت مورد نیاز هوای اطراف گیاه را فراهم کرده و مانع از دست رفتن رطوبت گیاه در اثر مجاورت با دستگاه‌های گرمایشی می‌شود.
کوددهی
اگر می‌خواهید بونسای شما سالم و زیبا بماند، حتما باید به آن کود بدهید. می‌دانید که بونسای در مقدار کمی از خاک رشد می‌کند، به همین دلیل ضروری است تا با کود دادن به آن کمبود عناصر معدنی خاک را جبران کنید. هر نوع کود مایع همه منظوره برای بونسای مناسب است.
این نوع کودها در تمام فروشگاه‌های گل و گیاه یافت می‌شوند.
توصیه ما این است که از نصف قدرت توصیه شده کود برای این گیاه استفاده کنید. کوددهی باید حداقل ماهی یکبار صورت بگیرد، البته بجز در ماه‌های زمستان.
بونسای از روش محلول پاشی نیز لذت می‌برد. در این روش کوددهی، باید یک کود مایع محلول در آب را به صورت مستقیم به برگهای گیاه اسپری کنید. محلول پاشی باید یک ماه در میان صورت بگیرد.
هرس کردن و شکل دادن به درخت بونسای
هرس کردن بونسای را همیشه در اندازه مینیاتوری نگه می‌دارد.
برگها و آثار رشد جدید را از نزدیک‌ترین نقطه امن به ساقه ببرید.
هرگز نباید تمام برگهای جدید را از گیاه جدا کنید، بلکه تعداد کمی از آنها باید باقی بمانند، چون برای حفظ و تقویت سلامت گیاه ضروری هستند.
درخت‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری مانند بونسای، باید مرتبا در طول سال هرس شوند. چون میزان رشد هر درختی متفاوت است، باید رشد آنها را منحصرا زیر نظر بگیرید و طبق آن برنامه‌ای مناسب برای هرس کردن بخشهای جدید گیاه تدوین کنید.
دو نوع هرس وجود دارد:
هرس تعمیری و هرس ساختاری.
هرس تعمیری درخت را برای رشد جدید تقویت می کند.
هرس ساختاری تکنیک پیشرفته تر است که باید زمانی انجام شود که درخت خواب باشد. این فرآیند شامل حذف شاخه های اولیه ساختاری درخت است و نیازمند مهارت های حرفه ای برای اطمینان از بازیابی درخت است.
آفات و بیماری ها
بن سای، یک درخت است که در اندازه کوچک نگهداری می‌شود. بنابراین اگر بن سای شما دچار آفات یا بیماری‌ها شد، برای درمان او باید مانند سایر درختها عمل کنید. اگر هر گونه آفاتی را بر سطح بن سای مشاهده کردید، نوع خاص درخت را در سایت ما جست و جو کنید و روش خاص مقابله با آفات آن را بخوانید. یک راه حل کلی، اسپری کردن مخلوط آب و صابون به بخشهای مختلف گیاه است.
سمی بودن
در آخرین بخش از شناخت بونسای باید دقت کنید گه گیاه بونسای اگر خورده شود سمی است. بنابراین بونسای خود را در محلی قرار دهید که خارج از دسترس کودکان باشد.
بهار، تابستان و پاییز
اگر دمای هوا در شب به زیر 4 درجه سانتی گراد نمی‌رسد، بهتر است بونسای را در خارج از خانه (مانند بالکن، پاسیو، تراس و یا حیاط) قرار دهید. در این حالت، بونسای باید در نقطه‌ای واقع شود که نور کامل خورشید به آن بتابد. نور صبح و سایه بعدازظهر بهترین حالت برای بونسای است.
اگر می‌خواهید زیبایی بونسای بیشتر جلوه کند، آن را بر روی میز، قفسه و یا گلدانهای آویزی قرار دهید.
زمانی که دمای هوا در شب به زیر 4 درجه رسید، باید بونسای را به داخل خانه منتقل کنید.
مکان ایده‌آل برای قرار دادن بونسای در داخل خانه، کنار یک پنجره نورگیر جنوبی است. پنجره‌های شرقی و غربی انتخابهای بعدی هستند.
یک پنجره شمالی هم بد نیست، اما در این صورت برای جبران میزان کم نور، از لامپهای مخصوص نیز استفاده کنید.
دریافت 4 الی 6 ساعت نور خورشید در روز برای بونسای ایده‌آل است. اگر می‌توانید بیشتر از این برای آن نور فراهم کنید، چه بهتر!

تعویض گلدان بونسای چه موقع و به چه صورتی انجام می‌شود؟

تعویض گلدان برای فضادهی به ریشه اهمیت فراوانی خواهد داشت. این گیاه هر ۲ الی ۳ سال یکبار، به تعویض گلدان نیاز دارد.
ابتدای بهار زمان مناسبی برای تعویض گلدان این گیاه می‌باشد.
برای عوض کردن گلدان مراحل زیر را انجام دهید:
    ابتدا بونسای را به همراه خاک آن به آرامی از گلدان بیرون بیاورید.
    سپس خاک‌های اضافه را جدا کرده و دور بریزید اما حواستان باشد که کمی خاک اطراف ریشه باقی بماند
    بهتر است کف گلدان جدید سوراخ داشته باشد ولی روی سوراخ را با سنگ‌های کوچک بپوشانید تا آب مورد نیاز گیاه هنگام آبیاری خاک، از گلدان خارج نشود.
    در این مرحله گیاه را درون گلدان قرار دهید و خاک اصلی را بریزید.
    هنگام تعویض گلدان هرس ریشه را فراموش نکنید؛ زیرا تعویض گلدان بیشتر بخاطر فضادهی به ریشه انجام می‌شود.
تکثیر گیاه بونسای مشکل است و انجام آن برای افراد مبتدی توصیه نمی‌شود.
این گیاه را به ۲ روش کشت بذر و قلمه زدن ساقه تکثیر می‌کنند.

روش های تکثیر گیاه بونسای

روش اول: تکثیر بونسای جیسینگ از طریق بذر

۱) ابتدا بذرهای گل بونسای را روی خاک پخش کنید و سپس مقداری خاک روی آن بپاشید تا عمل پوشش‌دهی را انجام دهد.
۲) سپس با استفاده از آب‌پاش روی خاک را خیس کنید و با استفاده از نایلون پلاستیکی شفاف روی گلدان را بپوشانید تا رطوبت مورد نیاز برای رشد و ریشه‌دهی بذرها فراهم شود.
۳) هر روز نیز ۲ الی ۳ ساعت نایلون را بردارید تا خاک دچار مشکلات قارچی نشود.

روش دوم: تکثیر بونسای جیسینگ از طریق قلمه زدن
۱) ابتدا یکی از ساقه‌های سالم و قوی گیاه را انتخاب نموده و آن را به وسیله قیچی باغبانی یا چاقوی تیز (که قبلا ضد عفونی کرده‌اید) از گیاه جدا نمایید.
۲) ۱ تا ۲ برگِ انتهاییِ قلمه ساقه را جدا کنید.
۳) سپس قلمه انتخابی را درون یک گلدان کوچک با خاک مرغوب حاوی پیت بگذارید (این خاک باید مرطوب باشد).
۴) این قلمه را درون یک کیسه پلاستیکی شفاف که دارای چند سوراخ (جهت تهویه هوا) می‌باشد، قرار دهید.
۵) درب پلاستیک را محکم ببندید (این پلاستیک به شکل فضای گلخانه‌ای برای گیاه شما عمل کرده و باعث حفظ رطوبت گیاهتان خواهد شد).
پلاستیک نیز باید نور کافی را به شکل مستقیم داشته باشد.
۶) عد از گذشت ۴ تا ۶ هفته، درب پلاستیک را باز کرده و گیاه را از آن بیرون آورید.
قلمه‌ی گذاشته شده درون خاک، باید دارای چند ریشه شده باشد.
در این مرحله آبیاری را شروع کرده و به تدریج نور گیاه را افزایش دهید.

منابع: گلستان ـ کافه گلدون