چالش‌های روانی آموزش مجازی دانش آموزان

ایسنا: فرنگیس شریفی باستان با بیان اینکه  پاندمی کووید ۱۹ افراد را ناگزیر به استفاده از سیستم آموزش مجازی و آنلاین کرد، افزود: پیش از ورود یک سیستم آموزشی جدید باید بسترهای مورد نیاز آن فراهم شود تا تمام دانش آموزان بتوانند از این سیستم به خوبی بهره ببرند. اما متاسفانه سرعت شیوع این بیماری فرصت کافی برای ایجاد این بسترها را از بین برد. همچنین در این مسیر سطح اقتصاد خانواده در جهت فراهم کردن ابزار آموزشی، سطح تحصیلات والدین در جهت انتقال مطالب لازم به فرزندان و سطح فرهنگی و اجتماعی خانواده در جهت درک دانش آموزان بسیار اهمیت دارد.

این روانشناس با بیان اینکه بر حسب سن دانش آموز چالش‌های او با آموزش آنلاین نیز متفاوت می‌شود، ادامه داد: برای مثال آموزش دانش آموزان کلاس اولی و به طور کلی دانش آموزان مقطع ابتدایی به عینیات و محسوسات وابسته است. یادگیری این دانش آموزان ماهیت اکتشافی دارد و به همین دلیل معلمان معمولا با افزایش مشارکت دسته جمعی دانش آموزان و تعاملات آن‌ها مباحث را به این دانش آموزان آموزش می‌دهند که در حال حاضر بستر چنین آموزش‌هایی در محیط مجازی وجود ندارد.

به گفته وی، آموزش فیزیکی به دلیل اینکه در چارچوب و محیطی خاص و با اهداف خاص آموزشی انجام می‌شد، در تقویت تعاملات اجتماعی دانش آموزان، جرئت‌مندی آن‌ها، انگیزه‌مندی آن‌ها و به طور کلی آموزش آن‌ها تاثیرات مثبتی داشت. همچنین به دلیل وجود ساعت معین برای استراحت، زنگ تفریح، ورزش و ساعات تربیتی نظم و انضباط به دانش آموز آموزش داده می‌شد، اما تمامی این موارد در سیستم آموزشی آنلاین حذف شده است.

شریفی باستان ادامه داد: در آموزش آنلاین، دانش آموز صرفا از ابعاد دیداری و شنیداری آموزش استفاده می‌کند و تعامل گروهی و مشارکت و همکاری با همکلاسی‌ها حذف شده است. از سوی دیگر یکنواختی پروسه کلاسی منجر به خستگی زودرس و کلافگی دانش آموز می‌شود.

وی افزود: همچنین نظم و انضباط مدرسه در آموزش آنلاین وجود ندارد، چراکه دانش آموز در فضای منزل که فضای استراحت است کلاس درس را تجربه می‌کند و قطعا به دلیل عدم تشابه با کلاس درس صدماتی را به دانش آموز وارد می‌کند.

این روانشناس معتقد است که با وجود زمانبندی کلاسی در آموزش آنلاین، اما به دلیل عدم رفت و آمد فیزیکی، ضرورت حضور در کلاس کمتر احساس می‌شود، به طوری که حتی دانش آموز می‌تواند در شرایط منفعلانه در کلاس حضور داشته باشد، مانند اینکه به کار دیگری مشغول باشد و صرفا تدریس معلم به‌طور آنلاین پخش شود.

شریفی باستان ادامه داد: عدم حضور فیزیکی معلم منجر به کاهش تمرکز دانش آموزان می‌شود چراکه یکی از راه‌های جذب تمرکز، مشاهده فیزیکی معلم است.همچنین یادگیری دانش آموزان تحت الشعاع قرار می‌گیرد و در نهایت به دلیل آموختن ناقص مطالب درسی، دانش آموزان دچار استرس و اضطرابِ چگونگی گذراندن امتحانات می‌شوند.

این روانشناس گفت: برخی از دانش آموزان عادت دارند هنگام آموزش مجازی یکی از والدین را کنار خود داشته باشند و از راهنمایی‌های او استفاده کنند، اگرچه قرار نیست این همراهی همیشگی باشد اما والدین در صورت توان می‌توانند چند جلسه این کار را انجام دهند و به تدریج این همراهی را کاهش و به صفر برسانند چراکه اینگونه دانش آموز متوجه می‌شود خودش به تنهایی می‌تواند کارهایش را انجام دهد.

وی اختلال در اتصال به اینترنت و نرم افزارهای آموزشی، کاهش روحیه اکتشافی در دانش آموزان برای کسب اطلاعات، درگیری بیشتر در فضای مجازی، افزایش و وابستگی به اینترنت، خواب شب دیر هنگام و دیر از خواب بیدار شدن در صبح‌ را از دیگر چالش‌های دانش آموزان در این ایام دانست و از والدین خواست تا با توجه به از بین رفتن برنامه ریزی دانش آموزان، سعی کنند برای جلوگیری از این مشکلات نظمی را در خانه برای دانش آموز ایجاد کنند.

شریفی باستان در ادامه به بیان توصیه‌هایی به والدین پرداخت و گفت: والدین باید فضای خانه را به صورت فضای کلاسی شبیه سازی کنند، به گونه‌ای که یک فضای مشخصی هرچند کوچک برای آموزش دانش آموز اختصاص پیدا کند. از سوی دیگر با همکاری خود دانش آموز زمان هایی را برای آموزش، استراحت، در جمع خانواده بودن و... در نظر بگیرند تا دانش آموز از این سردرگمی خارج شود.

وی معتقد است که والدین باید در هنگام آموزش مجازیِ دانش آموز، سکوت را رعایت کنند و از ایجاد سر و صدا، مشاجره، ورود بدون اجازه و رفت و آمد به اتاق دانش آموز پرهیز کنند و یا آن‌ها را به حداقل برسانند تا در نهایت، آرامش ذهنی مورد نیاز برای آموزش دانش آموز ایجاد شود.

این روانشناس در انتها با تاکید بر افزایش مسئولیت والدین در این ایام اظهار کرد: گاها برخی دانش آموزان از بیان اینکه مطالب درسی را به خوبی متوجه نشده‌اند، خجالت می‌کشند، در این موقعیت‌ها این والدین هستند که باید به این نکات توجه کنند و در جریان مسائل دانش آموز و رفع آن‌ها باشند و با مدیریت فضای خانه، مدیریت استفاده دانش آموز از فضای مجازی و... حواس پرتی دانش آموزان را کاهش دهند.