پایتخت گرفتار در سرخی آلودگی هوا و زردی کرونا

هوای سرد زمستانی این روزهای تهران، غبار آلود از دود و تیره رنگ است که برای رهایی از آن، امیدی به باد و باران نیست و شاخص کیفیت هوا در بسیاری از ایستگاه‌های تهران آلوده برای گروه های حساس و در بعضی از ایستگاه ها از مرز ۱۷۰ وضعیت قرمز نیز گذشت و هوا را برای همه گروه های جامعه آلوده نشان می دهد.

این در حالی است که مسوولان استانی و ستاد کرونا از هم افزایی آلودگی هوا در تشدید ابتلا به بیماری کرونا سخن گفته اند.

در همین حال روز گذشته /یکشنبه/ محسن هاشمی رییس شورای اسلامی شهر تهران در نشست این شورا با اشاره به استمرا آلودگی هوای پایتخت گفت: باید کارهای ویژه‌تری برای رفع این معضل صورت گیرد که متاسفانه تاکنون این مهم محقق نشده‌است.

تهران در روزها و هفته های اخیر به دلایل مختلف دچار افزایش آلاینده های هوا شده است و حتی موضوع تعطیلی پایتخت نیز برای تصمیم گیری به هیات دولت ارسال شد.

در این زمینه تاکنون چندین بار بحث استفاده از مازوت در نیروگاه های برق تهران مطرح شده است اما مسئولان این موضوع را به شدت تکذیب و عوامل دیگری همچون وارونگی هوا، ترافیک و انتقال آلودگی دیگر شهرها به پایتخت را به عنوان دلایل این موضوع ارایه کرده اند.

بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، از ابتدای امسال ۱۵ روز هوای پاک، ۱۸۲ روز هوای قابل قبول یا همان سالم و ۹۰ روز هوای ناسالم برای گروه های حساس و ۱۰ روز ناسالم برای همه گروه ها در تهران به ثبت رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳ درصد افزایش روزهای ناسالم برای همه اقشار و ۳۰ درصد برای گروه های حساس را نشان می دهد.

اندازه‌گیری پیوسته کیفیت هوای تهران توسط ۲۱ ایستگاه سنجش شهرداری تهران و ۱۴ ایستگاه سنجش سازمان حفاظت محیط زیست در سطح شهرانجام می شود ضمن اینکه تهرانی ها می‌توانند نتایج این اندازه‌گیری‌ها را به طور آنلاین از طریق گوشی تلفن همراه خود مشاهده کنند.

هشدار مسئولان و کارشناسان از آلودگی هوای تهران

هشدارهای کارشناسان بهداشتی و محیط زیستی از تردد نکردن مردم به خصوص بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار، کودکان و سالمندان در این هوای آلوده که برخی منبع آن را از مازوت و برخی دیگر از خودروهای فرسوده و ترافیک در سطح شهر می دانند.

بر اساس گفته حسین شهیدزاده مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران و طبق گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۸، خسارات ناشی از آلودگی هوا در تهران سالانه دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار برآورد شده بود، یعنی روزانه ۷ میلیون دلار و از سوی دیگر، تعداد فوتی‌های منتسب به آلودگی هوا در ایران سالانه ۱۲ هزار نفر برآورد می‌شود که ۴ هزار نفر از این تعداد مربوط به تهران است و به عبارتی، به طور متوسط در پا یتخت به دلیل آلودگی هوا روزی ۱۱ مرگ زودرس اتفاق می‌افتد.

آلودگی هوایی که نه تنها طاقت شهروندان تهرانی را طاق،  بلکه در شرایط کرونایی استرس آنها را زیاد کرده است.

منابع ثابت و متحرک آلودگی هوا

آلودگی هوای تهران از عوامل مختلفی از جمله منابع ثابت و متحرک نشات می گیرد که بر اساس انتشار سیاهه سال ۹۶ شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، سهم آلودگی منابع ثابت مانند صنایع آلاینده در آلودگی هوای پایتخت ۳۹.۲ درصد و بقیه از منابع متحرک از جمله خودروها گزارش شده است.

سهم منابع ثابت از جمله سهم آلایندگی صنایع ۱۷.۸ درصد، پایشگاه ۴.۴ درصد، نیروگاه ۱۲.۱ درصد، پایانه های اتوبوس ۲.۳ درصد، خانگی و تجاری ۲.۳ درصد، راه آهن و فرودگاه ۰.۴ درصد است.

مازوت نیز ترکیبی از نفت خام و حاصل تقطیر جزء به جزء آن به هنگام پالایش است که برای تامین سوخت نیروگاه های برقی به کار می رود. البته تا زمانی که سوخت گاز تامین شود از این ماده به هیچ عنوان استفاده نمی شود.

در فصل زمستان به خاطر اولویت قرار گرفتن گاز در بخش خانگی و اداری، گاز نیروگاه ها و سایر بخش ها به گفته برخی از کارشناسان گاه قطع می شود از این رو نیروگاه ها برای تامین سوخت خودسرانه از مازوت استفاده می‌کنند.

البته مسئولان شهری از جمله محیط زیست استان تهران، استفاده از سوخت مازوت را در نیروگاه های تهران به شدت تکذیب می کنند.

در این باره محمد رستگاری معاون نظارت و پایش محیط زیست استان تهران تاکید کرده است که« هنوز در تهران نیروگاه‌ها و صنایع مازوت نسوزانده‌اند» ولی مسئولان و کارشناسان دیگر استفاده از سوخت مازوت را تایید می کنند.

به گونه ای که زهرا نژاد بهرام  عضو هیات رییسه شورای اسلامی شهر تهران در دویست و پنجاه و هفتمین جلسه شورا و در تذکری نسبت به افزایش آلودگی هوا، انتقاد و گفته بود: بر اساس اظهارات معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان محیط زیست کشور «چون ظرفیت پالایشگاه‌ها از مازوت پر شده و به واسطه تحریم های بین المللی کسی خریدارشان نیست، مجبور هستیم به این موضوع تن بدهیم که این مازوت‌ها را در شهرها بسوزانند».

سید آرش حسینی میلانی رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران نیز در همان جلسه در تذکری درخصوص منابع آلایندگی منابع ثابت در اطراف تهران به اداره‌کل صنعت، تجارت و معدن و شرکت پخش فرآورده‌های نفتی استان تهران اظهار داشت: با توجه به احتمال استفاده از گازوئیل آلوده یا مازوت، به متولیان این امر، تذکر می‌دهم مراقبت و پایش لازم را جهت تحول سوخت پاک انجام دهند.

تذکر ها به این جا ختم نشد و رییس شورای اسلامی شهر تهران نیز در دویست و شصت و یکمین جلسه شورا گفت: لازم است که در مورد تشدید آلودگی هوای تهران تذکری به مسئولان ذیربط داده شود.
وی افزود: براساس بررسی های بعمل آمده توسط کمیسیون تخصصی محیط زیست شورای شهر تهران، استفاده از سوختهای پرگوگرد در صنایع، نیروگاهها و فعالیت برخی مشاغل آلاینده تاثیرات جدی در تشدید آلودگی هوای تهران در هفته های اخیر داشته که غلظت دی اکسید گوگرد طی هفته گذشته در هوای تهران دو برابر شده است.

مازوت را در نیروگاه‌ها می‌سوزانند

در این باره اسماعیل کهرم کارشناس و فعال محیط زیستی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: صحبت های مسئولان در خصوص سوخت مازوت در نیروگاه ها، ضد و نقیض است در این باره وزیر نفت چندی پیش گفته است که از روی ناچار و به اجبار محبور به مصرف مازوت در نیروگاه ها هستیم در حالی که مسئولان محیط زیست اعلام می کنند هیچگونه مازوتی در نیروگاه ها به مصرف نمی رسد.

این کارشناس، ادامه داد: در فصل سرما، مصرف گاز ادارات و منازل مسکونی در اولویت است و به خاطر شدت مصرف، گازی برای تامین سوخت نیروگاه ها باقی نمی ماند از این رو مجبور به مصرف مازوت می شوند.

وی با تاکید بر اینکه سوخت مازوت، سرطان زاست گفت: مازوت مانند چسب بر روی ریه انسان می چسبد و اگر کرونا نیز به آن اضافه شود شاهد شرایط بدتری خواهیم بود.

آلودگی هوای تهران نیازمند راهکارهایی در کوتاه مدت و طرحی جامع بلند مدت است تا سلامت شهروندان و بهبود کیفیت هوا را تضمین کند.