نکاتی که باید در خم کاری میلگرد به آن توجه کرد

اَشکال و ابعاد گوناگونی از میلگرد در ساختمان‌سازی به کار می‌روند، یا بهتر است بگوییم، میلگردهای فولادی براساس نقشی که در ساخت سازه دارند، به شکل‌ها و حالت‌های متفاوتی در می‌آیند. بدیهی است که برای تبدیل میلگرد به مدل‌های خاص، باید آن را خم کنیم. فرایند خم‌کردن میلگرد آنقدرها هم که ما تصور می‌کنیم، ساده نیست. هدف اصلی این مقاله، بررسی فرآیند خم‌کاری میلگرد و بیان نکاتی است که در زمان خم‌کاری حتما باید رعایت شوند.

میلگرد و خم‌کاری میلگرد دقیقا چیست؟

میلگرد یک مقطع فولادی است که طولی بسیار بیشتر از قطر دارد؛ به بیان دیگر، میلگرد یک میله فلزی است که با دو شکل آجدار و بدون آج در بازار فلز موجود است. میلگرد در حالت معمول خود، یک میله صاف و بدون هیچ خمش یا تابش است اما با توجه به کاربرد و استفاده آن، در برخی موارد باید میلگرد را خم کنیم یا به شکل‌های متفاوتی دربیاوریم.
دنیای مقاطع فولادی را بدون وجود میلگرد نمی‌توان متصور شد؛ اهمیت این محصول در سازه‌های فولادی و صنایع مختلف به اندازه‌ای است که بدون وجود آن هیچ پروژه‌ای را به اتمام نمی‌توان رساند. حجم استفاده از میلگرد در سازه‌های فولادی بالاست و عوامل مختلفی در قیمت میلگرد تاثیرگذار هستند.
پس خم‌کاری میلگرد یعنی:
فرآیندِ استاندارد و اصولیِ خم‌کردن میلگرد و ساخت انواع محصول‌های ثانوی از آن.

میلگرد به چه شکل‌هایی تبدیل می‌شود؟

مهم‌ترین عامل در خم‌کاری، تولید محصولی است که نیاز ما را برطرف کند. محصولاتی که در ادامه معرفی می‌کنیم، پرکاربردترین مدل‌های میلگرد هستند که با انواع خم‌کاری تولید می‌شوند.
•    میلگرد راستا:
این محصول با اِعمال دو خمش در دو سر میلگرد صاف تولید می‌شود و کاربرد اصلی آن، افزایش مقاومت کششی بتن و در نهایت، افزایش استحکام ساختمان است.
•    خاموت:
برای تولید خاموت، خم‌کاری زیادی بر میلگرد انجام می‌شود، تا جایی‌که نهایتا میلگرد به شکل مستطیل درمی‌آید. این محصول فولادی استفاده‌های متعددی دارد؛ مهم‌ترین استفاده آن، افزایش مقاومت برشی و جلوگری از ایجاد و پیشروی ترک است.
•    سنجاقک:
سنجاقک با ایجاد دو خمش در یک میلگرد با ابعاد خاص، تولید می‌شود. سنجاقک به خاموت در افزایش سطوح مقاومت برشی کمک شایانی می‌کند.
•    خرک:
با ایجاد چهار خم‌کاری و رعایت برخی از نکات و استانداردها، خرک تولید می‌شود. خرک استفاده بسیار زیادی در کف و فوندانسیون سازه دارد.
•    رکابی:
رکابی نیز با انجام چندین خم‌کاری ساخته می‌شود و کاربرد اصلی آن، نگه‌داری و مرتب‌کردن آرماتورهای عمودی و افقی است.
•    میلگرد ادکا:
این میلگرد با چندین خم‌کاری تخصصی تولید می‌شود و کابردش، مانند خاموت و سنجاقک، افزایش مقاومت برشی ساختمان است.

میلگرد با چه روش‌هایی خم‌کاری می‌شود؟

برخی از صنعت‌گران،  تصور می‌کنند که خم‌کاری میلگرد بصورت دستی و بدون تجهیزات نیز امکان‌پذیر است. باید بگوییم که خم‌کاری میلگرد بصورت دستی هم انجام می‌شود، اما انجام چنین عملی پیشنهاد نمی‌شود؛ چرا که این روزها، دستگاه و تکنولوژی‌های بسیاری برای خم‌کاری میلگرد تولید شده‌اند و هدف همه این دستگاه‌ها "خم‌کاری استاندارد و اصولی" است.
متاسفانه در خم‌کاری دستی میلگرد، بسیاری از نکات ایمنی آن رعایت نمی‌شود و ممکن است در پایان فرایند خم‌کاری، آسیب‌های جدی‌ به میلگرد وارد شود. مهم‌ترین روش‌های خم‌کاری میلگرد، موارد زیر هستند:
•    خم‌کاری دستی:
چنانکه در در بخش قبلی بیان کردیم، خم‌کاری بصورت دستی چندان استاندارد و ایمن نخواهد بود اما بهرحال، زمانی‌که تعداد میلگردها کم باشد و دستگاه‌های مجهز هم موجود نباشد، بصورت دستی میلگرد را خم می‌کنند. برای خم‌کاری بصورت دستی باید حتما ابزاری مانند آچار خم‌کاری میلگرد، میز خم‌کاری میلگرد و صفحه خم‌کاری میلگرد در اختیار داشته باشید. ناگفته نماند که شما به یک اپراتور یا کارگر متخصص هم نیازمند هستید.
•    خم‌کاری پیشرفته:
در خم‌کاری بصورت پیشرفته، همیشه یک استاندارد خاص برای خم‌کاری وجود دارد. یعنی تولیدکننده میلگرد، بر مبنای یکی از استانداردهای خم‌کاری میلگرد، کار خود را پیش می‌برد. از روش‌های خم‌کاری هیدرولیک یا خم‌کاری با روش برقی، برای انجام یک خم‌کاری پیشرفته استفاده می‌شود. جالب است بدانید که برخی از دستگاه‌های خم‌کاری قابلیت حمل و نقل دارند و معمولا به همراه یک اپراتور بر سر سازه‌ها یا ساختمان‌های بزرگ برده می‌شوند. از روش‌های خم‌کاری پیشرفته معمولا برای خم‌کاری انبوه و دقیق استفاده می‌شود

در خم‌کاری میلگرد باید به چه نکاتی توجه کنیم؟

حالا که چند خطی درباره خم‌کاری میلگرد و روش‌های خم کاری آن صحبت کردیم، وقت آن رسیده است که به بررسی نکته‌های ایمنی و فنی‌ای بپردازیم که در هنگام خم‌کاری یا قبل و بعد از آن باید رعایت شود. توصیه می‌کنیم که به چشم یک توصیه‌نامه به نکته‌های زیر توجه کنید و سعی‌تان بر این باشد که همه این موارد را بصورت دقیق و پیگیرانه لحاظ کنید.

نکته اول: اول ایمنی، سپس کار

خم‌کردن میلگرد بصورت دستی یا با روش‌های هیدرولیک، نیازمند دقت‌نظر و تمرکز است. همانطور که به خوبی می‌دانید، در قسمت‌هایی از فرایند خم‌کاری، باید از قیچی‌ها یا آچارهای خاصی استفاده کنید؛ ممکن است با یک اشتباه، قطعات سنگینی بر روی زمین بیفتند. پس در انجام این فرایند، حتما از دستکش، کلاه ایمنی و کفش ایمنی ضدضربه استفاده کنید.
همچنین فراموش نکنید که لباس‌های با آستین بلند، بسیار خطرناک هستند؛ یا از لباس‌های آستین‌کوتاه استفاده کنید، یا آستین لباس‌های خود را با دقت ببندید. همچنین در هنگام حمل و نقل و جابجایی میلگرد، مراقب برخوردهای ناگهانی سر و ته میلگرد با افراد دیگر یا دیوارها باشید.

نکته دوم: بررسی استاندارد خم‌کاری

پیش از آنکه فرایند خم‌کاری را آغاز کنید، باید اطلاعات و ابعاد دقیقی از مقاطعی که باید خم شوند و مسائل این چنینی در دست داشته باشید. فرمول‌ها و معادلات زیادی در میان مهندسان ساختمانی دست به دست می‌شوند که برای محاسبه ابعاد و سایزها برای یک خم‌کاری اصولی، به کار می‌روند. جدول زیر، اطلاعات مفیدی برای خم‌کاری میلگرد در قطرهای متفاوت به شما ارائه می‌دهد:

 نکته سوم: فراهم کردن انواع ابزار مورد نیاز

در  روش دستی خم‌کاری میلگرد، ابزارها و وسایل متعددی مورد نیاز هستند؛ به عنوان مثال، آچار F یا صفحه خم‌کن میلگرد از جمله وسایل پرکاربرد هستند. همچنین در برخی مواقع، نیاز است که انواع نقشه‌های ساختمانی یا نقشه‌های مربوط به فوندانسیون را در دست داشته باشید که فرایند خم‌کاری میلگرد با دقت بیشتری پیش برود و کار بهتر انجام شود.

نکته چهارم: سرعت در خم‌کاری

سرعت در خم‌کاری میلگرد عاملی مهم و تاثیرگذار است. متخصصان این عرصه معتقد هستند که براساس دمای محیط و نوع فولاد به کار رفته در میلگرد، باید سرعت خم‌کاری یا سرعت چرخش فلکه‌ها را تنظیم کنیم. همچنین در خم‌کاری میلگردهای اصلاح‌شده سرد، سرعت باید بصورت آمازیشی و تجربی مشخص شود.

نکته پنجم: پدا کردن دستگاه خم و برش مخصوص

در بازار آهن‌آلات و ابزارهای مربوط به این زمینه، دستگاه‌های متفاوتی برای خم‌کاری میلگرد وجود دارد. قسمتی از این دستگاه‌ها برای گرم‌کردن میلگرد، قسمتی دیگر برای برش دادن آن و قسمتی هم برای خم‌کاری استفاده می‌شوند. بهتر است که براساس نیاز و میلگرد مصرفی خود، چند مدل دستگاه را تست کنید و در نهایت، یک محصول متناسب با کاربرد خود پیدا کنید.
دستگاه‌های زیر، از معروف‌ترین دستگاه‌های مربوط به میلگرد هستند:
•    دستگاه خاموت‌زن یا خم آرماتور.
•    دستگاه برش آرماتور تا قطر 45 میلی‌متر.
•    دستگاه برش و خم‌کاری میلگرد آجدار.

نکات تکمیلی در خم‌کاری میلگرد

علاوه بر مسائلی که در قسمت‌های قبلی گفتیم، موارد زیر هم نکات مهمی در فرآیند خم‌کاری را هدف قرار داده‌اند:
•    خم‌کاری میلگرد حتما باید بصورت روش سرد انجام شود، مگر اینکه با مشورت یا پیشنهاد یک متخصص، روش دیگری جایگزین شود.
•    برای خم‌کاری میلگرد به کمک شبکه‌ها، حتما باید از شبکه متناسب با قطر میلگرد استفاده کنید؛ در غیر اینصورت به میلگرد آسیب وارد می‌شود و عملیات خم‌کاری هم ناقص انجام می‌شود.
•    خم‌کاری میلگرد در دمای کمتر از 5 درجه سانتی‌گراد توصیه نمی‌شود.
•    از باز کردن میلگرد خم‌کاری‌شده خودداری کنید. معمولا برخی از تکنسین‌ها برای شکل‌دهی مجدد به میلگرد، آن را باز می‌کنند، این روش غیرمجاز است و به میلگرد آسیب می‌زند.

سخن پایانی

خم‌کاری میلگرد همیشه با دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی همراه بوده است؛ اپراتورهای دستگاه خم‌کاری، علاوه بر بررسی نکات بسیار زیاد و رعایت اصول فنی، باید کار با دستگاه را بصورت کامل یاد بگیرند. در این مقاله، ما تلاش کردیم تا در قدم اول، میلگرد و فرایند خم‌کاری آن را توضیح دهیم، سپس به نکات مهم و کلیدی برای بهبود فرایند خم‌کاری پرداختیم. همچنین جدولی را برای بررسی انواع قطر میلگرد و نکات خم‌کاری مخصوص هر نوع، معرفی کردیم.
منبع : https://esfahanahan.com   |  تجارت فردا