مردم سریال‌های رمضان ۹۹ را چطور دیدند؟

ساز ناسازگاری مردم با سریال‌ها از همان روزهای اول کوک شد. «سرباز» هادی مقدم‌دوست اولین سریالی بود که دقایقی پس از افطار مهمان خانه روزه‌داران کرونا زده شد. «سرباز» آن‌قدر کند و حوصله سر بر پیش رفت که بیشتر به رمان‌های طولانی و کلیشه‌ای شبیه بود که داستان یک رابطه  احساسی دو نفره را بارها و بارها مرور کرده و کش می‌دهند. این روند در قسمت‌های بعدی هم ادامه داشت و در همان هفته نخست «سرباز» میدان را برای رقبایش خالی گذاشت.
یکی از بدشانسی‌هایی هم که گریبان‌گیر «سرباز» شد این بود که سریال «متهم گریخت» رضا عطاران که ۱۵ سال از نخستین پخش آن می‌گذرد، با فاصله حدودا نیم ساعت قبل از «سرباز» از شبکه‌ای دیگر پخش شد و به نظر می‌رسید در حالی که تقریبا بیشتر مردم، اغلب صحنه‌ها و دیالوگ‌های «متهم گریخت» را از حفظ شده‌اند، اما باز هم مخاطب این سریال از «سرباز» بیشتر است!
«بچه مهندس ۳» ساخته علی غفاری با پیشینه‌ی نسبتا خوبی که در دو فصل قبل کسب کرده بود، مخاطبان خودش را به همراه داشت اما تغییر محتوا و خط داستانی سریال به وضوح حس می‌شد.


«زیر خاکی» جلیل سامان تنها برگ برنده تلویزیون در شب‌های ماه مبارک رمضان بود. جلیل سامان پیش از این تجربه ساخت سریال‌هایی با محتوای سیاسی ـ انقلابی همچون «پروانه» را در کارنامه داشت و این بار او سریالی با محتوای سیاسی ـ انقلابی با ژانر طنز برای شبکه یک سیما ساخت. هرچند که «زیرخاکی» به هیچ وجه اقبال سریال‌های طنز سال‌های گذشته تلویزیون را نداشت اما شاید در کنار رقبایی ضعیف بیشتر از بقیه به چشم آمد.


طنز اپیزودیک «پدر پسری» هم که آنتن شبکه ۵ سیما را اشغال کرده بود، آن‌طور که بایسته و شایسته یک طنز اپیزودیک است دیده نشد.


«مثل ماه»، «دعوت»، «عقیق»، «زندگی پس از زندگی» و ... دیگر برنامه‌های تولیدی صداوسیما برای ماه رمضان بودند.


هرچند که آمارها و نظرسنجی‌های صورت گرفته تقریبا تکلیف همه برنامه را تاکنون روشن کرده است، اما خبرنگار ایسنا با تعدادی از مخاطبان در شهرهای مختلف کشور گفت‌وگویی داشته و نظرشان را درباره عملکرد تلویزیون در ماه رمضان جویا شده است.


این گفت‌وگوها را در زیر می‌خوانید:


یک دختر دانشجو از استان البرز درباره سریال‌های در حال پخش تلویزیون در ماه رمضان می‌گوید:  سریال‌های ماه رمضان خیلی جذاب نبودند و تقریبا هر سال سریال‌ها بی‌معنی‌تر و معمولی‌تر می‌شوند. در سریال‌های جدید می‌توان خیلی زود آخر داستان را حدس زد؛ به همین دلیل حس هیجان یا کنجکاوی از مخاطب گرفته می‌شود. از میان سریال‌های ماه رمضان به نظر من فقط کمی سریال‌های «زیرخاکی» و «پدر پسری» خوب بودند؛ آن هم به این‌ خاطر که طنز بودند.


او درباره برنامه‌های گفت‌وگو محور دم افطار نیز عنوان می‌کند: درباره‌ی برنامه‌های ماه رمضان‌ هم باید بگویم برنامه «دعوت» که از شبکه یک سیما پخش می‌شود خیلی زیباست. می‌توانم به جرأت بگویم واقعا به اندازه‌ی برنامه «ماه عسل» قوی است و داستان‌های جالبی روایت می‌شود. «دعوت» واقعا در ساعات دم افطار مخاطب را سرگرم‌ می‌کند.


یک معلم از خراسان جنوبی در پاسخ به این سوال که تولیدات مناسبتی تلویزیون برای ماه رمضان را چگونه ارزیابی می‌کند؟ می‌گوید: سریال «بچه مهندس ۳» به نظرم سریال خوبی است و به یکی از مسائل مهم کشور می پردازد. اما در این سریال دلیل مهاجرت نخبگان، فقط عشق و رفاقت عنوان شده و به دلایل مهم‌تر که عمده‌اش مشکلات اقتصادی است، نپرداخته است. باید روی این مسائل بیشتر تاکید می‌کرد. به صورت کلی سال‌های گذشته که هر شبکه سریالی با ژانری خاص داشت مثلا کانال سه طنز و کانال دو موضوعات معنوی و مناسب ماه رمضان را پوشش می‌داد، خیلی بهتر بود.


دختر نوجوان کرجی معتقد است که برنامه‌ها و سریال‌های ماه رمضان امسال مانند سال‌های گذشته جذاب نبودند. او می‌گوید: سریال «بچه مهندس» را می‌بینیم که خوب است. در واقع نسبت به بقیه بهتر است اما در کل سریال‌های امسال زیاد جذاب نبودند. ‌از میان برنامه‌های دم افطار هم «دعوت» را می‌بینیم که بد نیست ولی زیاد هم جالب نیست و به «ماه عسل» نمی رسد.


یک دختر جوان از جیرفت با بیان اینکه فقط سریال «بچه مهندس» را آن هم به واسطه شناخت از فصل‌های گذشته دنبال می‌کند، می‌گوید: «بچه مهندس» سریال خوبی است و من از آن راضی هستم، فقط زمان پخشش مناسب نیست. بقیه سریال‌ها و برنامه‌ها را ندیده‌ام.


یک دانشجوی تهرانی سریال «سرباز» را بسیار خسته‌کننده و ملال‌آور توصیف کرده و در مقابل درباره سریال «زیرخاکی» می‌گوید: «زیرخاکی» را دیدم خیلی خوب بود. بسیار خنده‌دار و سرگرم‌کننده بود. بازی هنرپیشه‌ها در این سریال عالی بود.


در این میان کارمند جوانی می‌گوید: من ترجیح می‌دهم سریال «متهم گریخت» و «میوه ممنوعه» که چندین سال پیش پخش شده‌اند و تکراری هستند را از شبکه آی‌فیلم دنبال کنم تا اینکه بیننده سریال‌های جدید تلویزیون باشم. سریال «سرباز» را فقط چند روز اول دنبال کردم. قصه‌اش اصلا جذاب و سرگرم‌کننده نبود برای همین بقیه قسمت‌ها را دنبال نکردم. سریال «زیرخاکی» را گاهی نگاه می‌کنم از هیچی بهتر است و سریال «بچه مهندس» هم به نظرم نسبت به دو فصل گذشته ضعیف شده است.


او درباره برنامه‌های تلویزیونی نیز می‌گوید: فقط برنامه «دعوت» را گاهی با خانواده تماشا می‌کنیم. موضوعاتش نسبتا جذاب، سرگرم‌کننده و آموزنده هستند.


یک پسر جوان که سرباز و دانش‌آموخته رشته علوم ارتباطات اجتماعی است، با انتقاد از سریال «سرباز» می‌گوید: وقتی پای تلویزیون می‌نشینم و نظاره‌گر سریال «سرباز» هستم، احساس می‌کنم که این فیلم از چند جهت کاملا غیرواقعی و مصنوعی تهیه و تولید شده است. اغلب جوانان ایران به دلیل اجباری بودن خدمت، لباس سربازی را به تن کرده‌اند و آگاهند که در شرایط خدمت و به طور ویژه دوران آموزشی چه جو دشوار و سختی حاکم است.

هنگامی که با هم‌خدمتی‌هایم به نقد و بررسی این فیلم می‌پردازیم اغلب از عبارت‌هایی برای توصیف آن استفاده می‌کنند که مفهومش این می‌شود: «ما مجبور نیستیم که وقت خود را با نگاه کردن به چنین سریالی که هم به سربازان و هم به قشر تحصیلکرده جامعه دروغ می‌گوید تلف کنیم.» و بیشترشان برنامه‌های جایگزین از قبیل گوش کردن به اخبار یا شبکه‌های دیگر و ماهواره را پیشنهاد می‌کنند.


یک شهروند قمی با بیان اینکه برنامه‌های دم افطار همگی شبیه برنامه «ماه عسل» هستند و هیچکدام‌ را نمی‌بیند درباره سریال‌ها می‌گوید: «بچه مهندس» را می‌بینم و به نظرم موضوعش خوب است. «زیر خاکی» را هم گاهی دنبال می‌کنم اما «سرباز» خیلی خسته‌کننده است و دیگر دنبالش نمی‌کنم.


یک مخاطب دیگر از گلستان می‌گوید: زیاد تلویزیون تماشا نمی‌کنم اما از میان سریال‌های رمضانی «زیرخاکی» به نظرم خوب است و بازیگران خوبی هم دارد. «سرباز» هم بازیگران خوبی دارد که خوب هم‌بازی می‌کنند اما داستان و ماجرای جذابی ندارد.


یک خانم خانه‌دار تهرانی هم معتقد است: به طور کلی برنامه‌های امسال نسبت به سال گذشته از جهاتی کمی بهتر بودند اما انتظار می‌رود خیلی بهتر از این باشند. او می‌گوید: من فقط از سریال «بچه مهندس» خوشم آمد. بدآموزی سریال «سرباز» زیاد است و زن و شوهر داستان دائم در حال مشاجره و قهر هستند. برنامه سحر «ماه من» را خیلی دوست داشتم و دنبال کردم.