مبتلایان به ایدز، در قرنطینه همیشگی

اول دسامبر روز جهانی ایدز است. ابتلا به بیماری ایدز تنها مشکل افرادی نیست که گرفتار ویروس اچ‌آی‌وی شده‌اند با اینکه سال‌ها از مطرح‌شدن این بیماری می‌گذرد، هنوز نگاه‌های نادرستی به این افراد می‌شود، نگاه‌های سردی که آن‌ها را هر روز از جامعه دور‌تر می‌کند، شغل‌شان را از دست می‌دهند و برای تامین نیاز‌های اولیه‌شان با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شوند، این درحالی است که دود این نگاه اشتباه سرانجام به چشم جامعه می‌رود، زیرا کنترل بیماری را دشوار کرده و زمینه را برای شیوع بیشتر ویروس اچ‌آی‌وی فراهم می‌کند.
در ادامه با تعدادی از افراد مبتلا به این ویروس گپ زده‌ایم، افرادی که دل پری از رفتار نادرست برخی شهروندان داشته و از نبود امکانات بهداشتی مخصوص گلایه دارند. نکته دیگر اینکه برخلاف باور عموم آن‌ها برخلاف بیماری‌شان مانند افراد عادی دربرابر کرونا مقاومت می‌کنند. در ۶ ماهه اول امسال انتقال ویروس اچ‌آی‌وی از طریق اعتیاد، ۲۳ درصد و از طریق رابطه جنسی حدود ۵۰ درصد برآورد شده است. با این حال کارشناسان تاکید می‌کنند در روزگاری که شیوع کرونا شرایط را برای زندگی دشوار کرده است، نباید از رنج افراد مبتلا به بیماری ایدز غافل شد، چراکه برخی رفتار‌های نادرست سبب‌شده آن‌ها پیش از شیوع کرونا نیز طعم تلخ قرنطینه را بچشند.
درددل کسانی که به ویروس اچ‌آی‌وی مبتلا شده‌اند، زیاد است. فرقی ندارد که آن‌ها به چه دلیلی به ویروس مبتلا شده‌اند؛ از راه رفتار‌های پرخطر، از راه سرنگ آلوده و اعتیاد یا تزریق خون آلوده. مهم این است که ویروسی در بدن آنهاست که می‌توانند با وجود آن مانند شهروندان عادی به زندگی خود ادامه بدهند.
همه مردم، اما به آن‌ها این طور نگاه نمی‌کنند. دغدغه بسیاری از کسانی که به بیماری ایدز مبتلا شده‌اند، همین است. خانم نادری، یکی از کسانی است که از برخورد جامعه با افراد دچار این ویروس ناراحت است و می‌گوید که قربانی اچ‌آی‌وی است و ویروس از همسر مبتلایش به او سرایت کرده است. اتفاقی که بعد از رخ‌دادن باعث جدایی او از همسرش شده است. خانم نادری می‌گوید: «تحمل فشار روحی و روانی ناشی از این بیماری برای خانم‌ها خیلی زیاد است.»
آن‌طور که او می‌گوید فاصله‌گرفتن افراد جامعه با آن‌ها هم به فشار‌های روحی و روانی این بیماران اضافه می‌کند. بسیاری از خانم‌ها خود قربانی هستند و به خاطر ناآگاهی نمی‌دانند که بیمار شده‌اند و بعد از این که متوجه می‌شوند، ترجیح می‌دهند، تنها زندگی کنند و مشکلات از همین جا شروع می‌شود.
فشار روحی ناشی از ابتلا به ویروس و مشکلات مالی حتی سبب می‌شود تعداد اندکی از مبتلایان تن‌فروشی کنند؛ اتفاقی که به نظر کارشناسان خیلی هم خطرناک است و باعث می‌شود افراد بیشتری در جامعه به این بیماری مبتلا شوند. این درحالی است که با حمایت سازمان‌ها و ارگان‌ها می‌شود، مانع این اتفاق تلخ شد.

شغلی که خاطره شد
‌برای محمد هم که گرفتار ویروس اچ‌آی‌وی شده مشکلات مالی و اشتغال اهمیت زیادی دارد. او می‌گوید: «من تا چند وقت پیش در یک کارگاه کار می‌کردم، اما بعد از این که رئیسم متوجه شد به ویروس اچ‌آی‌وی مبتلا هستم، مرا اخراج کرد.» نکته اینجاست که محمد تمام پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کرد، اما مدیر او نتوانست با این موضوع کنار بیاید. حالا محمد مانده و خانواده‌ای که باید هزینه‌های زندگی آن را تامین کند و شغل ثابتی که وجود ندارد.

رفتار غیردوستانه
برای افرادی که به این ویروس مبتلا شده‌اند، مراکز مخصوصی وجود دارد که با مراجعه به آنجا، دارو می‌گیرند، مشاوره می‌شوند و حتی تست می‌دهند؛ البته در این مراکز از خدمات بهداشتی و درمانی نیز استفاده می‌کنند، اما کسانی که به ویروس اچ‌آی‌وی دچار هستند، هنوز با مشکلات بهداشتی زیادی مواجه‌اند. آمنه یکی از این افراد است. او از این که مراکز بهداشت و درمان به او رایگان خدمات می‌دهند، خوشحال است، اما وی از این که این مراکز در محلی نزدیک به مراکز دیگر قرار دارد و ممکن است دوستان، آشنایان یا اعضای خانواده‌اش او را ببینند که به این مراکز رفت و آمد دارد، ناراحت است، آمنه می‌گوید: «بهتر است که مراکزی که برای بیماران مبتلا به ایدز ایجاد می‌شود در محلی ساخته شود که رفت و آمد به آنجا سبب جلب توجه نشود.»
این، اما تنها ناراحتی آمنه نیست، او از برخورد نامناسب برخی اعضای کادر درمان نیز در عذاب است و از این‌که در زمان وضع حمل فرزندش با او مانند افراد خطاکار رفتار شده، ناراحت است. آن‌طور که او می‌گوید کادر درمان باید بهتر از سایر افراد جامعه بدانند که این ویروس با تماس معمولی منتقل نمی‌شود. آمنه می‌افزاید: در زمان وضع حمل برخورد نامناسبی با من شد. حال این‌که فرزند من سالم به دنیا آمد.
‌این شخص مبتلا به ایدز ادامه می‌دهد او هم می‌تواند مانند افراد دیگر جامعه زندگی کند. آن‌طور که او می‌گوید حتی مدتی پیش به کرونا مبتلا شده است، اما توانسته این بیماری را نیز شکست دهد.

سازمان‌های مردم نهاد خاموش
برای سینا نیز که چند سال است به ویروس اچ‌آی‌وی دچار شده هنوز نکات نگران‌کننده‌ای وجود دارد. او هم نحوه ارائه خدمات پزشکی و بهداشتی را مهم می‌داند و می‌گوید که در کشور، دو تا سه مرکز دندانپزشکی و آزمایشگاه وجود دارد و همه کسانی که به ویروس مبتلا هستند، از همه جای کشور، می‌توانند به این مراکز مراجعه کنند.
وقت گرفتن از یک مرکز دندانپزشکی مخصوص مبتلایان به اچ‌آی‌وی، اما زمانبر است و حتی گاهی تا یک‌سال طول می‌کشد. او به ما می‌گوید: «به خاطر همین است که بسیاری از افراد گرفتار بیماری ایدز دندان‌های خرابی دارند یا بیماری‌های دیگرشان به‌موقع درمان نمی‌شود.»
آن‌طور که سینا توضیح می‌دهد بسیاری از مبتلایان به ایدز با توجه به این مشکلات می‌خواهند از خدمات دیگر مراکز درمانی نیز استفاده کنند، اما آن‌طور که باید از آن‌ها حمایت نمی‌شود.
او از انفعال بسیاری از سازمان‌های مردم‌نهاد که با هدف کمک به مبتلایان به اچ‌آی‌وی ایجاد شده‌اند، می‌گوید و ادامه می‌دهد: تا حدود هفت سال پیش این سازمان‌های مردم‌نهاد کمک حال خوبی برای بیماران بودند و در حل مشکلاتی مانند درمان، آزمایش و حتی اشتغال برای آن‌ها تلاش می‌کردند، اما این روز‌ها تعداد انگشت‌شماری از سازمان‌های مردم‌نهاد از مبتلایان به بیماری ایدز حمایت می‌کنند.

کرونا حریف آن‌ها نیست
اولین سؤالی که این روز‌ها در مورد افراد مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی بیشتر مطرح می‌شود، احتمال بیشتر ابتلای آن‌ها به ویروس کروناست. اما افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی که به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند، معتقدند که مشکل جدی آن‌ها را تهدید نمی‌کند. نکته‌ای که پروین افسر کازرونی، رئیس اداره کنترل و پیشگیری از ایدز و بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت و درمان هم آن را تایید می‌کند. هرچند که وزارت بهداشت و درمان هنوز آمار دقیقی از تعداد ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا در افراد مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی ندارد و این آمار در حال تهیه است، اما کازرونی می‌گوید: «تعداد ابتلا یا شدت ابتلا به کرونا در افراد مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی با افراد عادی تفاوت چندانی ندارد.»
او می‌گوید که بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور، بلافاصله پروتکل‌هایی را تنظیم کردند و دستورالعمل‌های لازم برای ارائه خدمات به افراد مبتلا به ویروس را ارائه داده‌اند؛ دستورالعمل‌هایی مانند این که افراد برای مشاوره و دارو با فاصله بیشتری به مراکز، مراجعه کنند، دارو برای زمان طولانی‌تری در اختیار داشته باشند و کارشناسان به صورت مجازی و تلفنی با آن‌ها در ارتباط باشند.
بر اساس این پروتکل‌ها، نکات مهم پیشگیری از کرونا به افراد مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی آموزش داده شد و واکسن آنفلوآنزا نیز در اختیار آن‌ها قرار گرفت. کازرونی معتقد است که این اقدامات باعث شده است که میزان ابتلا به کرونا و شدت بیماری در افرادی که با اچ‌آی‌وی زندگی می‌کنند، تفاوت چندانی با بقیه افراد جامعه نداشته باشد.

بیماریابی ادامه دارد
مساله دیگری که این روز‌ها ذهن‌های زیادی را درگیر کرده این است که با توجه به شرایطی که کرونا در جامعه ایجاد کرده است، شناسایی افراد مبتلا به بیماری ایدز چگونه دنبال می‌شود؟ کازرونی می‌گوید که سیستم بیماریابی همچنان کار خود را انجام می‌دهد. هرچند که در ابتدای سال، تامین کیت‌های تشخیصی ویروس، به دلیل تحریم و شیوع کرونا، با تاخیر انجام شد، ولی در حال حاضر کیت‌ها تهیه و توزیع شده است و برنامه‌ریزی‌های متنوعی انجام گرفته تا مراکز و تیم‌های سیار با وجود محدودیت‌هایی که ویروس کرونا ایجاد کرده است، به کار خودشان ادامه دهند.

خطر برچسب‌زدن
هرچند در مراکز ارائه خدمات تشخیص، مراقبت و درمان افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی با رعایت رازداری و محرمانگی خدمات مشاوره، آزمایش و درمان ارائه می‌شود. به دلیل وجود دغدغه طرد شدن از جامعه، مدرسه و محل کار هنوز بسیاری از افرادی که احتمال می‌دهند در معرض ابتلا به ویروس قرار گرفته‌اند به این مراکز مراجعه نمی‌کنند.
طبق گفته‌ی کازرونی، از زمان ورود ویروس به بدن، تا مدت چند سال فرد بدون علامت است و این ویروس هم به‌تدریج به سیستم ایمنی بدن آسیب وارد می‌کند. اما اگر ابتلا به ویروس زود تشخیص داده شود و فرد تحت درمان قرار بگیرد، تاثیرات ویروس بر بدن کاهش پیدا می‌کند و فرد مبتلا می‌تواند به‌راحتی به زندگی خود ادامه دهد.
او می‌گوید در صورتی که دارو‌ها به‌موقع مصرف شود بیماری مهار خواهد شد و افراد مبتلا می‌توانند مانند افراد عادی زندگی کنند. اما ترس غیرمنطقی برخی افراد و برچسب‌زنی به مبتلایان سبب می‌شود آن‌ها به مراکز وزارت بهداشت کمتر مراجعه کنند.

آخرین آمار مبتلایان به ایدز در ایران

برآورد می‌شود حدود ۶۰ هزار نفر در ایران به ویروس اچ‌آی‌وی مبتلاباشند. در این بین حدود ۲۲ هزار و ۴۰۰ نفر از افراد از ابتلای خود آگاهند، یعنی حدود ۳۷ درصد از مبتلایان. از کل افراد مبتلا که شناسایی شده‌اند ۵۹ درصد به دلیل اعتیاد و ۲۳ درصد نیز از طریق رابطه جنسی به ویروس اچ‌آی‌وی مبتلا شده‌اند.
در سال‌های اخیر درصد زنان مبتلا در موارد جدیدتشخیص‌داده‌شده، افزایش یافته و ۳۰ درصد موارد جدید در شش‌ماهه اول سال ۹۹، زنان بوده‌اند. البته درصد عمده آن‌ها به دلیل این‌که همسرشان از ابتلای خود آگاه نبوده، تحت مراقبت و درمان قرار نگرفته و ویروس به خانم‌ها منتقل شده است. حدود ۵۰ درصد از افرادی که ابتلایشان تشخیص داده شده است نیز در رده سنی بین ۲۰ تا ۳۵ سال قرار دارند.
روزنامه جام‌جم