شگفتی‌ساز ۱۴۰۰ کیست؟

خبرآنلاین: «احتمال انصراف برخی کاندیداها در روزهای آخر رقابت‌ها وجود دارد»، این گزاره‌ای است که غلامعلی دهقان از اعضای شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه مطرح می‌کند. او بر این باور است که  دیدگاه‌های جلیلی، زاکانی و قاضی زاده هاشمی تفاوت چندانی با رئیسی ندارد، شاید اگر اندکی تفاوتی وجود داشته باشد دیدگاه‌های محسن رضایی است؛ دهقان عنوان می‌کند که حتی پایگاه رأی محسن رضایی هم متفاوت از بقیه کاندیداها است.

این عضو حزب اعتدال و توسعه، شکل گیری دو قطبی در انتخابات پیش رو را منتفی نمی‌داند و مناظره‌های تلویزیونی را در انتخابات بسیار موثر تلقی می‌کند.

غلامعلی دهقان تاکید دارد که ممکن است شاهد شگفتی باشیم چراکه در سال ۷۶ و در سال ۸۴، خاتمی و احمدی‌نژاد را هم جدی نگرفتند اما آنها آمدند و رئیس جمهور شدند.

مشروح مصاحبه خبرگزاری خبرآنلاین با غلامعلی دهقان از اعضای شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه را می‌خوانید؛

***********

*آقای دهقان! تحلیل شما از انتخابات پیش رو چیست؟ آیا ممکن است که دو قطبی بین چهره هایی که الان مطرح شده اند شکل بگیرد یا اینکه از نظر شما انتخابات به سمت تک قطبی شدن پیش می رود؟

با توجه به شرایط جدید سیاسی کشور پس از اعلام نهایی شورای نگهبان و مشخص شدن کاندیداهای هفت گانه، به نظر می رسد همچنان  باید منتظر مناظره‌های تلویزیونی باشیم تا مشخص شود که دو قطبی شکل خواهد گرفت یا خیر.
احتمال شکل گیری دو قطبی منتفی نیست اما...

 تا قبل از اعلام اسامی، تصور شکل گیری دو قطبی بیشتر بود اما با عدم تایید صلایحت آقایان جهانگیری و لاریجانی و برخی دیگر از کسانی که ثبت نام کرده بودند احتمال دو قطبی نه اینکه منتفی شده باشد اما به این بستگی دارد که گزینه ها در سه هفته آینده خصوصا در مناظره‌های تلویزیونی چه مسائلی را مطرح کنند، من احتمال آن را منتفی نمی‌دانم و فکر می کنم بالقوه همچنان احتمال شکل گیری دو قطبی هست.
کاندیداهای هفت گانه یکدست نیستند

*با توجه به اینکه الان کاندیداها یکدست هستند آیا باز هم به نظر شما دو قطبی شکل می‌گیرد یا خیر؟ چون معمولا می‌گویند باید دو قطبی بین دو جریان باشد.

واقعیت این است که همه گزینه‌ها یکدست نیستند، یعنی حتی آقای محسن رضایی هم اگر برنامه خاصی نباشد به نظر می‌رسد حرفهایی برای گفتن دارد که با آقای رئیسی تفاوت سلیقه‌هایی دارد اما دو گزینه دیگر یعنی آقایان همتی و مهرعلیزاده هم نزدیک به اصلاح طلبان و اعتدالیون در بازی هستند.
اعتدالیون اهل تعامل و گفتگوی سازنده با جهان هستند

 من فکر می‌کنم با توجه به اینکه آقای همتی یک چهره برجسته اقتصادی است و در دولت دوم آقای روحانی هم در این دو سال آخر نقش مهمی در بانک مرکزی داشته، رویکردهای متفاوتی با ۵ گزینه دیگر دارد که دلیل آن هم مشخص است، از آنجا که رویکرد اعتدالیون در سیاست خارجی با رویکرد رقیب متفاوت بود، چرا که بیشتر اهل تعامل و گفت و گوی سازنده با جهان و روابط بین الملل هستند و آقای همتی هم از این قاعده مستثنی نیست. علاوه بر این تفاوتهای ایشان با دیگران در زمینه های آزادی های سیاسی و رویکردهای فرهنگی هم وجود دارد بنابراین با توجه به شرایط به وجود آمده پتانسیل شکل گیری یک دو قطبی اصلا منتفی نیست.
احتمال انصراف جلیلی، زاکانی و قاضی زاده به نفع رئیسی بسیار زیاد است

*پیش بینی می کنید که انصرافی به نفع آقای رئیسی که کاندیدای اصلی هستند در ادامه صورت گیرد یا خیر؟

بله احتمال آن بسیار زیاد است اما اینکه در چه زمانی انصراف‌ها شکل گیرد بسیار زود است که قضاوت کنیم. آیا در همین سه هفته است یا در روزهای آخر است؟ اما به نظر می رسد احتمال اینکه در روزهای آخر انصرافاتی شکل بگیرد وجود دارد، بالاخره دیدگاه های آقای جلیلی و آقای زاکانی و آقای قاضی زاده هاشمی تفاوت چندانی با آقای رئیسی ندارد، شاید اگر اندکی تفاوتی وجود داشته باشد دیدگاه های آقای رضایی است، همچنین پایگاه رای آقای رضایی هم متفاوت از بقیه کاندیداها است. بنابراین احتمال انصراف وجود دارد.

احتمال انصراف جلیلی به نفع رئیسی/شگفتی‌ساز ۱۴۰۰ کیست؟
جلیلی، زاکانی و قاضی زاده هاشمی کاندیداهای پوششی هستند

*در مورد کاندیدای پوششی چطور؟ به نظر می رسد که آقای جلیلی کاندیدای پوششی باشند یا اینکه به نظر شما تا آخر رقابت‌ها می مانند؟

به نظر نمی رسد که دست کم این سه نفری که نام بردیم(جلیلی، زاکانی و قاضی زاده هاشمی) قصد رقابت با آقای رئیسی را داشته باشند و تا پایان بمانند بلکه همانطور که در تحلیل ها هم دیده می شود بیشتر برای حمایت کردن و به نوعی پوششی بودن حضور دارند.
دلیلی برای کناره‌گیری رئیسی به نفع جلیلی وجود ندارد اما....

*برخی خبرها آمده بود که این احتمال هم وجود دارد که رئیسی به نفع جلیلی کنار روند که بعد هم تکذیب شد، این احتمال اصلا جای طرح شدن دارد؟

اگر این فرض درست باشد پس چرا آقای رئیسی کاندیدا شده است؟ او می توانست کاندیدا نشود و آقای جلیلی به تنهایی حضور داشته باشد، بنابراین این احتمال بعید است، هر چند در عالم سیاست همه سناریوها ممکن است صورت بگیرد ولی چنین فرضی منطقی و عقلانی نیست.
کارگزاران ممکن است گزینه‌ای داشته باشد

*این امکان وجود دارد که اصلاح طلبان و اعتدال گرایان از آقای همتی یا مهرعلیزاده حمایت کنند یا این شانس را برای آنها قائل نیستند که پیروز شوند؟

فعلا که یکی از احزاب محوری جبهه اصلاحات یعنی اتحاد ملت اعلام کرد که گزینه ای ندارد. الان باید منتظر دیگر احزاب بمانیم اما سخنگوی کارگزاران آقای مرعشی گفت نباید عجله کرد. من فکر می کنم کارگزاران بالاخره گزینه ای خواهند داشت.
حزب اعتدال و توسعه هنوز تصمیمی نگرفته است

*اعتدال گراها چطور؟

حزب اعتدال و توسعه با توجه به شرایط جدید سیاسی که اتفاق افتاده است تا الان جلسه ای نداشته اما به نظر می رسد هفته آینده نشست شورای مرکزی صورت گیرد، بنابراین حزب هم اکنون نظرخاصی راجع به شرایط جدید از خود بروز نداده است و باید منتظر هفته آینده بمانیم.
شگفتی در این انتخابات معنای مختلفی دارد

*آقای دهقان! آیا فکر می کنید در این دوره از انتخابات یک شگفتی داشته باشیم یا خیر؟

باید دید شگفتی را چگونه باید تعریف کرد. ممکن است منظور از شگفتی، آن باشد که یکی از کاندیداها مثلا رأی بیست میلیونی داشته باشد. شگفتی دیگر آن است که بر خلاف محاسباتی که الان در جامعه است و پیش بینی می شود که آقای رئیسی بدون دردسر رأی می آورد، انتخابات به دور دوم کشیده شود، پس باید این شگفتی را تعریف کرد.
ممکن است شاهد شگفتی باشیم/خاتمی و احمدی‌نژاد را هم جدی نگرفتند اما....

معتقدم در عالم سیاست همه چیز امکان پذیر است، شما فراموش نکنید تا هفته آخر منتهی به دوم خرداد ۱۳۷۶، نزدیکان آقای خاتمی برای او رأی ۷، ۸ میلیونی متصور بودند یا در قضیه ۲۷ خرداد ۱۳۸۴ پدیده ای به اسم احمدی نژاد اصولا خیلی جدی گرفته نمی شد و یا در خرداد ۱۳۹۲ تا قبل از مناظره سوم آرای قالیباف از حسن روحانی بیشتر بود اما مناظره سوم باعث شد آقای روحانی از ۱۱ درصد به ۳۵ درصد برسد و بعد با حمایت مرحوم هاشمی، سید محمد خاتمی و انصراف نجیبانه آقای عارف که باعث شد آرای آقای عارف به ایشان منتقل شود به نزدیک ۵۱ درصد آرا برسد و پیروز شود.
ملتی غیرقابل پیش‌بینی هستیم و به سرعت دوقطبی می‌شویم

متغیرهایی وجود دارد که نمی توان آنها را پیش بینی کرد. بنابراین با توجه به فرهنگ سیاسی ایرانیان که نشان داده اند به سرعت دو قطبی می شوند می توان هر احتمالی را داد چرا که اصولا ما ملتی هستیم که خیلی هم قابل پیش بینی نیستیم، حداقل در سه دوره از ادواری که رئیس جمهور مستقر رفته است این اتفاق رخ داده است. بنابراین باید دید در این سه هفته و در گپ و گفت های تلویزیونی و به خصوص در مناظرات چه اتفاقی می افتد، در نتیجه هیچ چیز مشخص نیست.
چه موافق باشیم و چه مخالف، شورای نگهبان تصمیمش را می‌گیرد!

*این رد صلاحیت چهره های شاخصی مثل آقای لاریجانی و آقای جهانگیری را چگونه ارزیابی می کنید؟

به هرجهت شورای نگهبان بخشی از ارکان قانون اساسی است و هرکسی که وارد بازی انتخابات می شود باید بداند که شورای نگهبان تصمیمات خاص خود را می گیرد چه موافق باشیم و چه مخالف. بنابراین دیدیم که آقایان هم پس از عدم احراز با تاکید بر حضور در انتخابات به نظر و رأی شورای نگهبان تمکین کردند.
چهره‌های شاخص طیف‌های مختلف سیاسی حضور ندارند

*در ارتباط با طیف‌های مختلف سیاسی، پیش بینی می شد که مثلا از طیف‌های مختلف اصولگرایان، اصلاح‌طلبان و اعتدال گراها و مستقلین، یک چهره ای به عنوان کاندیدا حضور داشته باشد، ولی الان این شرایط به وجود نیامده است. به نظر شما این می تواند روی مشارکت مردم اثر گذار باشد یا خیر؟

نکته ای را باید بیان کرد و آن این است که چهره های شاخص نیستند وگرنه از هر جریانی می توانیم با یک تفسیر موثق ببینیم که بالاخره فردی مطرح است. اینکه این نکته را باید مثبت ارزیابی کرد یا منفی، نمی‌توان اظهارنظر دقیقی ارائه داد.

به نظر می‌رسد شرایط کلی کشور بعد از تصمیم شورای نگهبان دچار تغییر چندانی نشده است، بالاخره بخشی از این عدم استقبال به خاطر فضای کلی کشور و به خصوص مسائل اقتصادی است چون بعد از تحریمهای ترامپ مشکلات زیادی برای کشور از سال ۹۷ به وجود آمد و در مجلس هم ما دیدیم و به خصوص تاثیرات اقتصادی کرونا که آن هم مزید بر علت شده است.
نباید همه کاسه و کوزه‌ها را بر سر شورای نگهبان شکست

 بنابراین این سردی را نباید صرفا به شرایط بعد از معرفی کاندیداهای نهایی ربط داد، اما یک نکته هم وجود دارد و آن این است که بالاخره بعضی از چهره های سرشناس به خاطر عملکرد و کارکردشان رای منفی بیشتری دارند، همانطور که در نظرسنجی‌ها بعضی از آقایان که الان معرفی نشدند رأی منفی قابل توجهی داشتند اما افرادی که الان هستند و در سبد نهایی شورای نگهبان قرار گرفته اند چون ناشناس بودند و چون رو و به صورت آشکار بازی نکرده بودند و در چشم مردم نبودند، اتفاقا رای منفی کمتری دارند که اگر به خوبی از این پتانسیل سه هفته استفاده کنند می‌توانند اقبال جامعه را هم با خود  به همراه داشته باشند. برای همین است که نباید همه کاسه و کوزه ها را بر سر شورای نگهبان شکست و این فضای سرد را به این تصمیم ارتباط داد.