صنعت جهانی اکنون با ترکیبی از فرصتها و چالشها روبرو است. گزارشها و اخبار صنعتی اخیر نشان میدهند که شاخص PMI تولید جهانی در اوت 2025 به ۴۸.۷ رسیده، که برای ششمین ماه متوالی انقباض را نشان میدهد. این کاهش، به ویژه در آمریکا، به دلیل سیاستهای تعرفهای و کاهش سفارشات جدید است. در مقابل، چین با رشد ۴.۶ درصدی تولید فولاد و صادرات ۵ میلیون خودرو توسط چری، همچنان پیشتاز است. در ایران، تمرکز بر پروژههای زیرساختی مانند ۳۰۸۱ کیلومتر خط راهآهن و ۲۲ پروژه فولادی با سرمایهگذاری ۲ میلیارد دلاری، نشاندهنده تلاش برای خودکفایی است.
تنشهای ژئوپلیتیکی، تولید در میدان پارس جنوبی را موقتاً مختل کرده، اما صادرات نفت از طریق مسیرهای جایگزین ادامه دارد. این تحولات، همراه با افزایش قیمت مواد خام به دلیل تعرفههای ۲۵ درصدی آمریکا، بازارهای جهانی را تحت فشار قرار داده است. با این حال، رشد تقاضا برای فناوریهای سبز، مانند پنلهای خورشیدی و باتریهای لیتیومی، فرصتهای جدیدی ایجاد کرده است.
صنعت به عنوان ستون فقرات اقتصاد جهانی، نقش کلیدی در شکلدهی به آینده ایفا میکند. از تحولات فناوری هوش مصنوعی گرفته تا چالشهای زیستمحیطی و ژئوپلیتیکی، اخبار صنعتی نه تنها بازتابدهنده روندهای فعلی هستند، بلکه راهنمایی برای تصمیمگیریهای استراتژیک. "دیدبان صنعت" به عنوان مرجع معتبر اخبار و تحلیلهای صنعتی، با تمرکز بر صنایع کلیدی ایران و جهان، تلاش میکند تا تصویری جامع و دقیق از این عرصه پویا ارائه دهد.
در سال ۲۰۲۵ صنعت جهانی با موج جدیدی از چالشها و فرصتها روبرو است. بر اساس گزارشهای اخیر، بخش تولید ایالات متحده با کاهش ۳۳ هزار شغل در سال جاری مواجه شده است، که عمدتاً به دلیل سیاستهای تعرفهای و کاهش استخدام در تولید کالاهای بادوام مانند خودرو و لوازم خانگی رخ داده است. این روند، که بخشی از گزارش وزارت کار آمریکا است، نشاندهنده کندی کلی استخدام با تنها ۲۲ هزار شغل جدید در اوت است، در حالی که پیشبینیها بیش از این را انتظار داشتند. در مقابل، چین با صادرات بیش از ۵ میلیون خودرو توسط شرکت چری، به عنوان بزرگترین صادرکننده خودروهای الکتریکی و هیبریدی ظاهر شده و رتبه خود را در فهرست فورچون ۵۰۰ به ۲۳۳ ارتقا داده است.
در سطح جهانی، شاخص PMI تولید ISM در اوت ۲۰۲۵ به ۴۸.۷ رسیده، که نشاندهنده انقباض ششم متوالی در بخش تولید آمریکاست. این شاخص، که زیر ۵۰ انقباض را نشان میدهد، با کاهش سفارشات و انتظارات مالی برای بقیه سال همراه است. در اروپا، انجمن الکترونیک جهانی گزارش میدهد که ارسال PCB در آمریکای شمالی ۲۰.۷ درصد در ژوئیه افزایش یافته، اما EMS ۴.۱ درصد کاهش داشته است. این نوسانات، بخشی از روند کلی صنعتی است که تحت تأثیر تعرفههای جدید ترامپ قرار گرفته و منجر به افزایش قیمت مواد خام شده است.
در ایران، تمرکز بر خودکفایی افزایش یافته است. پروژههای انتقال برق با ۳۰ پروژه ترانسفورماتور و ۲۶ خط انتقال، ارزش ۱۳۸ میلیون دلاری، در حال تکمیل است. این اخبار، نشاندهنده تلاش ایران برای مقابله با تحریمها از طریق سرمایهگذاری داخلی است.
رتبه | کشور | سهم از تولید صنعتی جهان (%) |
---|---|---|
1 | چین | 28.4 |
2 | ایالات متحده | 16.6 |
3 | ژاپن | 7.2 |
4 | آلمان | 5.8 |
5 | هند | 3.1 |
6 | کره جنوبی | 3.0 |
7 | ایتالیا | 2.3 |
8 | روسیه | 2.2 |
9 | اندونزی | 2.1 |
10 | مکزیک | 1.9 |
جدول بالا نشان میدهد که چین با سهمی برابر ۲۸.۴ درصد از کل تولید صنعتی جهان، بهعنوان قدرت اول صنعتی دنیا شناخته میشود. این کشور با تکیه بر ظرفیت بالای تولید در حوزههایی مانند الکترونیک، فولاد، خودروسازی و کالاهای مصرفی توانسته جایگاه خود را تثبیت کند. ایالات متحده با سهم ۱۶.۶ درصد در رتبه دوم قرار دارد و همچنان در صنایع پیشرفته، فناوریهای نوین و تولیدات با ارزش افزوده بالا پیشتاز است.
پس از آن، ژاپن و آلمان با سهمهای ۷.۲ و ۵.۸ درصد در جایگاه سوم و چهارم قرار دارند. این دو کشور از دیرباز قطبهای اصلی صنایع خودروسازی، ماشینآلات سنگین و فناوریهای صنعتی پیشرفته بودهاند. حضور هند و کره جنوبی در میان ۱۰ کشور برتر نیز نشاندهنده رشد سریع اقتصادهای آسیایی در دهه اخیر است. هند با تمرکز بر صنایع IT، شیمیایی و خودروسازی رشد قابلتوجهی را تجربه کرده است، در حالیکه کره جنوبی با برندهای بزرگ الکترونیک و خودرو توانسته جایگاه ششم را به دست آورد.
نکته جالب توجه حضور کشورهایی همچون اندونزی و مکزیک در جمع ۱۰ قدرت صنعتی جهان است. این دو کشور بهواسطه نیروی کار ارزان و سرمایهگذاری خارجی توانستهاند سهمی نزدیک به ۲ درصد در تولید جهانی کسب کنند. در مقابل، کشورهای اروپایی مانند ایتالیا و روسیه نیز با وجود چالشهای اقتصادی و سیاسی همچنان جایگاه خود را حفظ کردهاند. این آمار نشان میدهد که در سالهای آینده، رقابت اصلی در حوزه صنعت میان قدرتهای آسیایی و آمریکای شمالی شکل خواهد گرفت.
پروژههای بزرگ صنعتی، موتور محرک توسعه اقتصادی هستند. در جهان، مگاپروژهها از پلها و تونلها تا نیروگاهها و مناطق اقتصادی ویژه، بیش از ۱ میلیارد دلار هزینه دارند و تأثیرات گستردهای بر جوامع دارند. برای مثال، ITER (راکتور آزمایشی ترموهستهای بینالمللی) با پیشرفت در ساخت محفظه خلأ، به سمت تولید انرژی پاک پیش میرود. این پروژه، که با همکاری بیش از ۳۰ کشور، هدف تولید ۵۰۰ مگاوات انرژی از ۵۰ مگاوات ورودی را دارد، نمادی از نوآوری جهانی است.
در ایران، اقتصاد مختلط با تمرکز بر هیدروکربنها، کشاورزی و خدمات، پروژههای عظیمی را پیش میبرد. ایران با ۱۰ درصد ذخایر نفت جهان و دومین ذخایر گاز، پروژههای فاز ۱۴ را با سرمایهگذاریهای روسی و چینی گسترش میدهد. این میدان، که با قطر مشترک است، ظرفیت ۱۸۰۰ تریلیون فوت مکعب گاز دارد و میتواند نیاز جهان را برای ۱۳ سال تأمین کند.
پروژههای ساختمانی ایران، از سدسازی (بزرگترین سازنده سد جهان) تا راهآهن، شتاب گرفته. در ۲۰۲۵، ۳۰۸۱ کیلومتر خط راهآهن در حال ساخت است که ۸۲۰ کیلومتر تا مارس ۲۰۲۵ تکمیل میشود. پروژه دیوار بتنی مرزی با افغانستان و پاکستان، با ۳ میلیارد دلار، تا ۲۰۲۷ به پایان میرسد. در بخش هستهای، راکتور بوشهر با ظرفیت ۱۰۰۰ مگاوات، و دو واحد جدید روسی، بخشی از برنامه غنیسازی است.
در جهان، "چین ۲۰۲۵" با تمرکز بر رباتیک و تجهیزات قدرت، ۳.۷ تریلیون دلار سرمایهگذاری خارجی را هدف قرار داده. پروژه BRI (ابتکار کمربند و جاده) چین، زیرساختهای جهانی را بازسازی میکند. در آمریکا، قانون زیرساخت ۱.۲ تریلیون دلاری، ۵۰ میلیون تن فولاد برای پروژههای عمرانی تأمین میکند.
بازار صنعتی در ۲۰۲۵، با رشد ۲.۲ درصدی فلزات پایه، اما تنها ۰.۷ درصد در ۲۰۲۶، روبرو است. تعرفههای ۲۵ درصدی ترامپ بر فولاد و آلومینیوم، بازار آمریکا را حمایت میکند، اما کانادا را ضربه میزند. در اروپا، نرخ خالی انبارهای صنعتی به ۷.۵ درصد رسیده، اما جذب ۲۹.۶ میلیون فوت مربع در سهماهه دوم، ثبات نشان میدهد.
روندهای نوظهور، AI را در مرکز قرار داده است. ۷۸ درصد تولیدکنندگان در AI سرمایهگذاری میکنند، با تمرکز بر زنجیره تأمین دیجیتال و تحلیل دادههای بزرگ. در ۲۰۲۵، e-commerce به ۲۵ درصد فروش خردهفروشی میرسد و تقاضای انبار را افزایش میدهد. تولید خودروهای سبک جهانی، ۵۷ هزار واحد در اروپا افزایش یافته، اما ۸۳ هزار در ۲۰۲۶ کاهش داشته است.
در گزارش اختصاصی، تحولات صنایع کلیدی ایران و جهان را بررسی میکنیم. صنعت فولاد ایران، با ۲۲ پروژه، به سمت ۷۰ میلیون تن تولید میرود، اما جنگ ژوئن ۲۰۲۵، زیرساختها را مختل کرده. در جهان، OECD پیشبینی میکند چالشهای فولاد تا ۲۰۲۵ تشدید شود.
صنعت خودرو، با فروش ۳۲.۳ میلیون در چین، اما زیر پیشبینی CAAM، با مقررات سختتر روبرو است. در ایران، تمرکز بر خودروهای الکتریکی با همکاری چینی افزایش یافته. انرژی، با تولید ۹۲.۸ میلیون تن فولاد خام در چین (۴.۶ درصد رشد)، و ایران ۳.۳ میلیون تن (۳.۷ درصد)، پویا است. پتروشیمی، با تعطیلیهای جهانی به دلیل مازاد چین، بازسازی میشود.
صنعت خودرو در سپتامبر ۲۰۲۵، با رشد فروش در آمریکا (۱۶.۴ میلیون SAAR) و چالشهای چین (تولید بیش از حد) روبرو است. چری با ۵ میلیون صادرات، پیشتاز است. در IAA Mobility ۲۰۲۵، 3M نوآوریهایی مانند فیلمهای پنجره و حبابهای شیشهای برای سبکسازی ارائه داد. در ایران، تمرکز بر تولید داخلی با هدف ۳ میلیون خودرو تا ۲۰۲۵ است، اما تحریمها چالش است. همکاری با چری و BYD، خودروهای هیبریدی را افزایش داده.
زیرساختهای دیجیتال، از جمله اینترنت اشیا (IoT) و دیجیتال دوقلو، در حال بازتعریف فرآیندهای صنعتی هستند. گزارش Deloitte نشان میدهد که ۵۵ درصد تولیدکنندگان از AI مولد برای بهینهسازی تولید استفاده میکنند. در صنعت خودرو، شرکتهایی مانند BMW از دیجیتال دوقلو برای کاهش ۳۰ درصدی زمان طراحی استفاده میکنند. در ایران، پالایشگاههای نفت از این فناوری برای پایش تجهیزات بهره میبرند، اما محدودیتهای زیرساختی، گسترش را کند کرده است.
در سطح جهانی، سرمایهگذاری در زیرساختهای ۵G به ۱.۲ تریلیون دلار رسیده، که کارخانههای هوشمند را تقویت میکند. در ایران، پروژههای مخابراتی با همکاری شرکتهای چینی برای گسترش ۵G در مناطق صنعتی در جریان است، که میتواند بهرهوری را تا ۱۰ درصد افزایش دهد. این تحولات، آیندهای متصل و کارآمد را نوید میدهند.
اقتصاد دایرهای، با تمرکز بر بازیافت و استفاده مجدد، به یکی از روندهای کلیدی صنعت تبدیل شده است. در اروپا، ۶۰ درصد شرکتهای صنعتی از مواد بازیافتی در تولید استفاده میکنند، که انتشار کربن را ۱۲ درصد کاهش داده است. در ایران، پروژههای بازیافت گاز CO2 در پالایشگاههای پتروشیمی، با سرمایهگذاری ۵۰۰ میلیون دلاری، در حال توسعه است.
در بخش فولاد، تولید فولاد سبز با استفاده از هیدروژن به جای زغالسنگ، در چین و اروپا رشد ۱۵ درصدی داشته است. ایران نیز برنامههایی برای تولید فولاد سبز با همکاری شرکتهای هندی دارد، که میتواند صادرات غیرنفتی را تقویت کند. این روند، پایداری و سودآوری را همزمان دنبال میکند.
در سال ۲۰۲۵ پیشبینیها نشان میدهد که صنایع کلیدی جهان روندی متفاوت از نظر رشد تولید تجربه خواهند کرد. بخش فناوری اطلاعات و تجهیزات الکترونیک با توجه به افزایش تقاضا برای هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و نیمههادیها، بالاترین نرخ رشد را خواهد داشت. شرکتهای آسیایی بهویژه در چین، کره جنوبی و تایوان در این حوزه سرمایهگذاریهای کلانی انجام دادهاند تا سهم بیشتری از بازار جهانی به دست آورند.
صنایع انرژی نیز تحولات بزرگی را پشت سر میگذارند. در حالی که تولید انرژیهای تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی رشد دو رقمی خواهد داشت، صنایع وابسته به نفت و گاز با کاهش رشد مواجه میشوند. کشورهایی که توانستهاند فناوریهای ذخیرهسازی انرژی و زیرساختهای سبز را توسعه دهند، در سال ۲۰۲۵ شاهد جهش قابل توجهی در تولید خواهند بود. صنایع سنتی مانند خودروسازی و فولاد همچنان نقش کلیدی در اقتصاد جهانی ایفا میکنند اما رشد آنها به نسبت کندتر خواهد بود.
صنعت | رشد جهانی (%) | رشد ایران (%) | عوامل کلیدی رشد |
---|---|---|---|
فولاد | ۴.۶ | ۳.۷ | تقاضای زیرساختی، تعرفههای تجاری |
خودرو | ۳.۲ | ۲.۸ | خودروهای الکتریکی، همکاریهای بینالمللی |
پتروشیمی | ۲.۵ | ۳.۱ | افزایش تولید گاز، پروژههای جدید |
انرژی تجدیدپذیر | ۸.۷ | ۴.۵ | سرمایهگذاری در خورشیدی و بادی |
رتبه | صنعت | ارزش بازار تقریبی (تریلیون دلار) |
---|---|---|
1 | فناوری اطلاعات | 9.5 |
2 | خودرو و حملونقل | 4.2 |
3 | پتروشیمی و انرژی | 3.8 |
4 | داروسازی و بهداشت | 3.1 |
5 | ماشینآلات و تجهیزات صنعتی | 2.6 |
6 | ساختمان و زیرساخت | 2.3 |
7 | کشاورزی و صنایع غذایی | 2.0 |
تغییرات اقلیمی، چالش بزرگی برای صنایع جهانی است. گزارش IPCC در ۲۰۲۵، افزایش ۱.۵ درجهای دمای زمین را تأیید کرده و صنایع را به سمت کاهش انتشار کربن سوق داده است. در ایران، خشکسالیهای اخیر تولید برق آبی را ۲۰ درصد کاهش داده، که نیروگاههای گازی را تحت فشار قرار داده است. با این حال، پروژههای خورشیدی و بادی با سرمایهگذاری ۱ میلیارد دلاری، در حال گسترش هستند. در جهان، شرکتهای نفتی مانند Shell، ۳۰ درصد بودجه خود را به انرژیهای تجدیدپذیر اختصاص دادهاند.
آینده صنعت به نوآوریهای فناوری وابسته است. گزارش McKinsey، رشد ۲۰ درصدی سرمایهگذاری در رایانش کوانتومی را پیشبینی میکند، که میتواند بهینهسازی صنعتی را متحول کند. در ایران، تمرکز بر فناوریهای هستهای و پتروشیمی ادامه دارد، اما کمبود نیروی متخصص دیجیتال، مانع پیشرفت است. نمایشگاه IRAN ITEX 2025، بستری برای جذب فناوریهای جدید فراهم کرده است. در سطح جهانی، متاورس صنعتی و رباتیک پیشرفته، تولید را هوشمندتر کردهاند. این تحولات، صنعت را به سمت آیندهای پایدار و دیجیتال هدایت میکنند.
منبع: دیدبان صنعت
24 تیر 1404
25 تیر 1404
26 تیر 1404
29 تیر 1404
31 تیر 1404
02 مرداد 1404
17 مرداد 1404
27 خرداد 1404
13 تیر 1404
13 تیر 1404
18 مرداد 1404
27 مرداد 1404
09 فروردین 1404
09 فروردین 1404
11 فروردین 1404
09 آبان 1403
08 اردیبهشت 1404
27 خرداد 1404
مشاهده بیشتر
13 تیر 1404
13 تیر 1404
13 تیر 1404
13 تیر 1404
14 تیر 1404
14 تیر 1404
22 تیر 1404
23 تیر 1404
23 تیر 1404
23 تیر 1404
23 تیر 1404
24 تیر 1404
29 مرداد 1404
29 مرداد 1404
04 اردیبهشت 1404
09 شهریور 1404
28 شهریور 1404
05 شهریور 1404
15 خرداد 1404
09 شهریور 1404
21 تیر 1404
10 دی 1403
30 مرداد 1404
20 مرداد 1404
30 مرداد 1404
30 مرداد 1404
03 شهریور 1404
28 تیر 1404
10 دی 1403
19 خرداد 1404