سید جواد حسینی، رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در برنامه تلویزیونی پرسشگر با موضوع «عملکرد مدارس استثنایی در تعطیلی ناشی از کرونا» درباره نحوه شناسایی کودکان با نیازهای ویژه اظهار کرد: در سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور، بر اساس اساسنامه سال ۱۳۷۰، هفت گروه را تحت پوشش داریم که کودکان با آسیب بینایی، آسیب شنوایی، آسیب جسمی ــ حرکتی، ناتوانی‌های ذهنی، مشکلات ویژه یادگیری، طیف اوتیسم و چندمعلولیتی‌ها از این جمله‌اند.
وی افزود: برنامه‌ای تحت عنوان سنجش سلامت نوآموزان بدو ورود به دبستان از سال ۱۳۷۲ و با ۱.۵ درصد پوشش آغاز شد که در سال ۹۸ به ۹۷.۶ درصد نرخ پوشش رسید؛ چند سالی است که پیش دبستانی‌ها را نیز تحت پوشش قرار داده‌ایم؛ سال گذشته ۵۰ درصد کودکان پیش دبستانی غربال شدند و هدف‌گذاری امسال ما پوشش ۵۵ درصدی کودکان پیش‌دبستانی است.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور با بیان اینکه به دلیل شرایط کرونا، سنجش سلامت را از ۱۵ تیرماه آغاز می‌کنیم، گفت: هدف‌گذاری امسال ما افزایش نرخ پوشش به ۹۹ درصد است.
حسینی در پاسخ به اینکه دانش آموزان استثنایی در هفت گروه یاد شده تقریباً چند نفر هستند؟ گفت: اکنون ۸۲ هزار دانش‌آموز استثنایی داریم که در ۱۶۰۰ مدرسه خاص مشغول به تحصیل هستند؛ ۷۰ هزار نفر نیز در مدارس عادی درس می‌خوانند که ما این مدارس عادی را تحت عنوان مدارس پذیرا نام‌گذاری می‌کنیم.
وی افزود: ۲۰ هزار مدرسه پذیرا در سطح کشور داریم، این مدارس دانش‌آموزانی را که به عنوان مثال آسیب دیدگی شنوایی، بینایی یا جسمی دارند اما از ضریب هوشی خوبی برخوردار هستند تحت پوشش قرار می‌دهند.
بیشترین دانش‌آموزان استثنایی در گروه ناتوان ذهنی
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی ادامه داد: بیشترین آمار ما مربوط به ناتوانان ذهنی است. ۶۰ هزار و ۱۷۰ دانش آموز کم‌توان ذهنی، هشت هزار و ۵۱ دانش آموز چندمعلولیتی، ۵۶۷۱ آسیب دیده شنوایی، ۲۵۲۴ دانش آموز در طیف اوتیسم، ۲۱۵۶ دانش آموز آسیب دیده بینایی، ۱۹۷۰ دانش آموز آسیب دیده جسمی حرکتی داریم.
سنجش سلامت یک میلیون و ۵۰ هزار کلاس اولی
حسینی در پاسخ به اینکه در طرح سنجش سلامت چند نفر را ارزیابی می‌کنید؟ گفت: در سال گذشته یک میلیون و ۵۰ هزار کودک بدو ورود به دبستان و ۳۸۰ هزار کودک پیش دبستانی تحت سنجش قرار گرفتند.
وی در پاسخ به اینکه در شرایط کرونا سنجش سلامت این تعداد از دانش‌آموزان را چگونه انجام می‌دهید؟ بیان کرد: اگر سنجش انجام نشود کودک در کلاس اول ابتدایی ثبت‌نام نمی‌شود. در حال حاضر با توجه به شرایط کرونا، تعداد پایگاه‌های سنجش را افزایش داده‌ایم، تعداد افرادی که در هر پایگاه باید سنجیده شوند از ۴۰ تا ۴۲ نفر به ۲۰ نفر کاهش یافته است. امسال اتاق انتظار ایجاد کرده‌ایم که خانواده‌ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی از آن استفاده می‌کنند.
حسینی با بیان اینکه ۶۰ هزار مدرسه که از دانش‌آموزان ثبت‌نام می‌کنند از حالا برای نوبت‌گیری اقدام می‌کنند، گفت: زمان انجام تست‌ها برای هر نفر در سال گذشته ۱۵ دقیقه بود که امسال به ۳۰ دقیقه افزایش یافته است؛ تمهیدات بهداشتی نیز رعایت می‌شود و خانواده‌ها مطمئن باشند که فرزندشان آسیبی نخواهد دید.
چرا دانش‌آموزان کم‌توجه در سنجش سلامت شناسایی نمی‌شوند؟
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی درباره وجود برخی مشکلات نظیر عدم شناسایی برخی دانش آموزان مانند گروه کم توجه در طرح سنجش سلامت متذکر شد: کاستی‌هایی وجود دارد ولی باید بپذیریم که سازمان آموزش و پرورش استثنایی مولود انقلاب اسلامی است و از زمان تأسیس تا کنون نرخ دانش‌آموزان تحت پوشش به ۱۷.۵ درصد رسیده است. همچنین اعتبارات رشد هشت برابری پیدا کرده و اعتبارات ایاب و ذهاب تا ۴۲ برابر افزایش یافته است.
وی ادامه داد: امسال به عنوان یک اولویت کاری، "بسته طلایی مداخلات بهنگام" را طراحی کرده‌ایم که در قالب آن قصد پاسخ به چهار سوال مهم را داریم. نخست آنکه آیا همه کودکان استثنایی را شناسایی می‌کنیم؟ که معتقدیم کامل شناسایی نمی‌شوند و آنچه اتفاق نظر روی آن وجود دارد حدود دو درصد دانش آموزان هستند.
حسینی ادامه داد: دوم آنکه آیا بعد از شناسایی؛ به طور کامل تحت پوشش قرار می‌گیرند؟ سوم آنکه اگر تحت پوشش هم قرار گرفتند آیا این پوشش بموقع و بهنگام است؟ چهارم اینکه اگر مداخله بهنگام می‌کنیم آیا این مداخله استاندارد و حرفه‌ای است؟ معتقدیم در هر چهار قلمرو نمی‌توانیم جواب کامل و قانع کننده‌ای داشته باشیم.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور درباره اقدامات این سازمان در ایام تعطیلی مدارس گفت: ما به فضای کرونا پرتاب شدیم و هیچ کس آمادگی مقابله با شرایط کرونایی را نداشت؛ در حالی که اول مهر آتی دیگر نمی‌توانیم چنین ادعایی کنیم و باید سناریوهای مختلفی برای آموزش داشته باشیم که در دست انجام است.
وی افزود: اولین کاری که انجام شد آغاز فعالیت مدرسه تلویزیونی بود، سپس مدارس با خلاقیت‌هایی که داشتند از طریق فضای مجازی آموزش را ادامه دادند و همچنین در این ایام ۳۲۰ هزارساعت فعالیت آموزشی منزل محور و فرد به فرد انجام شده است. همچنین ۱۰ هزار گروه مجازی با ۲۲ هزار معلم در ۲۲ هزار مدرسه تشکیل شده است. پایگاه جامع مدرسه مجازی را ایجاد کردیم. کار در ۱۳ استان انجام شد و برای سال تحصیلی جدید در هر استان یک پایگاه جامع خواهیم داشت.
حسینی با اشاره به طراحی ۶ استودیو برای نابینایان، ناشنوایان، اوتیسم و ... گفت: ۱۸۰۰ محتوا تولید و جمع آوری شده که بعد از بررسی این محتوا آنها را در یک پایگاه گنجانده و در معرض استفاده عموم قرار می‌دهیم. کانال ویژه آموزش و پرورش استثنایی در شبکه شاد ایجاد شده و تا چند روز آینده کانال ویژه محتوای آموزش و پرورش استثنایی نیز در شبکه شاد راه اندازی می‌شود.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی افزود: با ارسال درسنامه به منازل و مدارس و بکارگیری ظرفیت ۷۴۱ مرکز مشکلات ویژه یادگیری و ۱۶ مرکز مشاوره، به درستی خانواده‌ها را هدف قرار دادیم تا تحت آموزش قرار بگیرند که البته معتقدیم هنوز کافی نیست. ۲۵ هزار ساعت آموزش و مشاوره تلفنی به ۹۰ هزار نفر از اولیا ارائه شده است.
وی به طراحی سه بسته تحولی برای سازمان در سال جاری که یکی از آنها توسعه مشارکت‌ها و کاهش تمرکز است، اشاره کرد و گفت: بیش از ۸۰ درصد فعالیت‌های این بسته، نوآورانه است و یکی از محورها توجه به نقش اولیا است. برای اولین بار پارلمان مشورتی اولیا را در سازمان ایجاد کرده‌ایم و تمام استان‌ها در این پارلمان نماینده دارند.
حسینی ادامه داد: در این طرح استفاده از ظرفیت و توان اولیا را در قالب اولیای مدرسه یار، مدیریار، سلامت یار، هنریار و ورزش یار مدنظر قرار دادیم و تأکید شده است که تا پایان سال تحصیلی آینده باید ۳۰ درصد مشارکت اولیا نسبت به سال ۹۸ افزایش یابد.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی در ادامه با بیان اینکه سلامتی دانش‌آموزان برای ما بسیار مهم است، گفت: اختیاراتی هم به شورای سنجش استان‌ها سپرده شده است. سنجش برای دانش آموزان ضروری است تا مشخص شود هرکدام باید به کدام مدرسه بروند و چه مداخلاتی دریافت کنند.
سرانه تحصیل دانش‌آموزان استثنایی ۲ میلیون بیشتر است
وی با اشاره به اینکه اگر سرانه هر دانش‌آموز عادی چهار میلیون تومان باشد، سرانه تحصیل دانش آموز استثنایی ۲ میلیون تومان بیشتر است، افزود: بودجه ما در سال گذشته ۱۰۰ میلیارد تومان بود و امسال به بیش از ۱۴۰ میلیارد تومان رسیده است که با احتساب درآمدهای اختصاصی به ۱۶۰ میلیارد تومان می‌رسد؛ بخشی از نیازهای ما از طریق وزارتخانه تامین می شود و ۱۶۰ میلیارد تومان هم مازاد بر آن ردیف بودجه‌ای مستقل داریم البته بودجه فعلی کفاف فعالیت‌های سازمان را نمی‌دهد.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی با بیان اینکه گاهی نداشته هایمان را بسیار پررنگ می‌بینیم و داشته‌هایمان را نمی‌بینیم، گفت: سازمان آموزش و پرورش استثنایی مولود انقلاب اسلامی است و امسال در این تنگنای اقتصادی تا ۵۰ درصد افزایش بودجه داشته است.
وی درباره بسته تحولی مدرسه انطباقی نیز گفت: در همین راستا شرایط مدارس باید با بچه‌ها انطباق پیدا کند. ۲۱۰ مدرسه در سطح کشور کمبود داریم که تا کنون کلنگ ساخت ۶۶ مورد آن به زمین زده شده است. کمبود معلم داریم؛ آموزش مهارت‌های چندگانه را مدنظر داریم. قرار است سال ۹۹ در هراستانی یک مدرسه استثنایی و یک مدرسه پذیرا مناسب سازی شوند و الگوی مدارس دیگر قرار بگیرند.
ساخت ۱۴ مدرسه اوتیسم
حسینی ادامه داد: ۱۴ استان مدرسه اوتیسم مستقل نداشتند و برای امسال ۱۴ مدرسه اوتیسم در حال ساخت است.
وی به تولید نرم افزار آموزش موبایلی برای تمام پایه‌های تحصیلی نیز اشاره و درباره مشکلات عدم دسترسی خانواده‌ها به آموزش مجازی اظهار کرد: حدود ۴۰ درصد دانش‌آموزان استثنایی به آموزش‌های مجازی دسترسی نداشتند. برای جبران این کاستی اقداماتی چون آموزش تلویزیونی و تهیه درسنامه‌ها و آموزش حضوری در مناطق دوردست انجام شد. اکنون نیز قصد داریم خیران را پای کار بیاوریم و راهبردهایی در حال انجام است تا دسترسی والدین به ابزارهای هوشمند افزایش یابد.
حسینی تأکید کرد: در ایام کرونا آموزش و پرورش استثنایی کمتر از آموزش و پرورش عادی کار نکرده است. نواقصی هم در کار بوده که طبیعی است. اولیا مهمترین ارزیابان هستند که باید از آنها بازخورد گرفت.
