ترکمن‌هاى دامدار براى پاسخ به نيازهاى اقتصادى و اجتماعى خود به اقتضاءِ تحرک دائمى آنها، از آلاچيقى که آن‌را اوى owy مى‌نامند استفاده مى‌کنند.
وياز ديرباز مسکن ترکمن‌ها بوده است زيرا علاوه بر اينکه به بهترين وجه پاسخگوى نيازهاى زندگى کوچ‌نشينى آنها است در اندک مدتى نيز برپا و برچيده مى‌گردد.
اوي در حقيقت کوچک‌ترين واجد اجتماعى ترکمن‌ها است يعنى يک خانوادهٔ ترکمن را در خود جاى مى‌دهد. هر اوي معمولاً در کنار چند اوي ديگر که متعلق به خويشاوندان آنها برپا مى‌شود و مجموع اين اوى‌ها کوچک‌ترين واحد اجتماعى ـ اقتصادى ترکمن‌ها به نام ابه ـ oba را به‌وجود مى‌آورد که با ريشه‌هاى اجتماعي، اقتصادى و سياسى به‌هم مربوط هستند.
در روستاهاى ترکمن‌نشين خانواده‌هاى هر تيره در کنار هم و با کمى فاصله از آلاچيق‌هاى تيره‌هاى ديگر زندگى مى‌کنند و با نگاهى گذرا به سيماى آبادى‌ها، مى‌توانيم واحدهاى اجتماعى اقتصادى را از يکديگر تشخيص دهيم. شکل روستاهاى ترکمن به‌واسطهٔ نظام چادرنشيى بسيار پراکنده است. مسکن ترکمن‌ها با نوع معيشت آنها ارتباط مستقيم دارد و نظام توليدى آنها بر شکل و عملکرد واحدهاى مسکونى آنها تأثير گذاشته است.
مسکن نه تنها محل آسايش افراد است، بلکه محل نگهدارى دام، انبار آذوقه، محل تهيه مواد لبنى و غذائي، انبار گندم و جو، جائى براى توليد صنايع‌دستى (نمدمالي، حصيربافي، قالى‌بافي، سوزن‌دوزى و...) نيز مى‌باشد. به‌خاطر اين عملکردها واحد مسکونى ترکمن‌هاى دامدارى يعنى اوي داراى ويژگى‌هاى بسيارى است.
اجزاءِ تشکيل‌دهنده اوى
- چارچوب و در
چارچوب در اوي از چوب تراشيده شده و در آن نيز تخته‌اى مى‌باشد.
- تارم tarem
تارم قسمت پائين اوي را تشکيل مى‌دهد و مرکب از چهار قلعه است که چون به‌هم متصل شوند استوانه‌اى را تشکيل مى‌دهند که قطر دايرهٔ آن ۲ تا ۵/۲ متر و ارتفاع اين استوانه در حدود يک متر و هفتاد سانتى‌متر است و طول تقريبى آن نيز ۳ متر است اين چوب‌ها به شکل ضربدر يکديگر را قطع مى‌کنند. از سوراخ و محل اتصال آنها بند پوستى به شکل محور، گذشته و دو سر آن گره خورده است. لذا چوب‌ها به گرد اين محورها به‌صورت آزاد مى‌چرخند و تمامى قطعه به‌راحتى باز و بسته مى‌شود، چشه‌هائى که در هنگام باز شدن به‌وجود مى‌آيند لوزى‌شکل است.
تارم مانند قطعات چوبى ديگر آلاچيق به‌وسيلهٔ مردان ساخته مى‌شود.
- اوى uq
تعداد زيادى چوب‌هاى کمانى‌شکل است که در حقيقت قسمت گنبدى‌شکل اسکلت را تشکيل مى‌دهد، يک سر آن بر تقاطع انتهائى چوب‌هاى تارم سوار مى‌شود و سر ديگر آن در سوراخ‌هاى توى‌وک جاى مى‌گيرد.
- توى‌نوک
tuynuk قسمت بالاى گنبد اسکلت اوي را تشکيل مى‌دهد و گرد است. توى نوک را چوب به‌وسيلهٔ مردان ساخته مى‌شود.
- قاميش qamis
عبارت از سه تکه حصير نئى مى‌باشد که به دور تارم آلاچيق کشيده مى‌شود. بايد گفته شود که تکه سوم اين حصير را، که در پشت اوي قرار مى‌گيرد، گت قاميش gotqamis، مى‌نامند و در هنگام گرما مى‌توان آن را کنار زد تا نسيم مطبوع شمال در داخل اوي جريان يابد.
- کچه kace
نمدهائى که با آن اوي را مى‌پوشانند سه نوع هستند:
- چهار قطعه نمد به شکل مستطيل که عرض آنها هم‌عرض تارم است و آن‌را دورلق dowrloq، مى‌نامند.
- ۲ قطعه نمد تقريباً به شکل ذوزنقه است و آن‌را اوزوک uzuk مى‌نامند. که روى اسکلت گنبدى‌شکل آلاچيق سوار مى‌شود.
- نمدى به شکل دايره که شعاع آن از شعاع توى نوک حدود ۲۰ سانتى‌متر بزرگ‌تر است و به آن سريک serpek گفته مى‌شود و روى توى نوک سوار مى‌شود.
بايد گفته شود که درست کردن نمد و نمدمالى يکى از کارهائى است که به‌وسيلهٔ زنان ترکمن انجام مى‌شود.
- دورلق ياخا dowrloq yaxa
نوارى جاجيمباف است که به‌وسيلهٔ آن تارم را به‌هم محکم مى‌بندند. عرض آن حدود ۳۰ سانتى‌متر و طول آن برابر محيط دايره آلاچيق است.
- بيل‌يوپ bilyup
نوارى کم‌عرض‌تر از دورلق ياخا است و با آن قسمت بالاى تارها که به‌وسيلهٔ دورلق ياخا بسته شده است براى استحکام بيشتر و مقاومت در برابر بادهاى شديد مى‌بندند.
- دوزى duzi
نوار جاجيمباف باريکى است که اوق‌ها را با آن مى‌بندند تا جا‌به‌جا نشوند.
- ارقن orqon
طناب کلفتى است که گاهى آن‌را در پشت اوي از دو طرف مى‌اندازند و سر آن به ميخ‌هاى چوبى اطراف اوي بسته مى‌شود.
- ميخ چوبي
در قسمت بيرون اوي به فاصله يک تا دو متر ميخ چوبى دو شاخه را به زمين مى‌کوبند و در مواقع لازم بندهاى سريک را به آنها وصل مى‌کنند تا باد اوي را جمع نکند.