آزاد منشانه
از روش‌هاى مناسب و مطلوب در مديريت از جمله مديريت خانه و خانواده روش آزادمنشانه است. استفاده از اين روش موجب مى‌شود که:
- در امور خانه بين اعضاء خانواده مشورت صورت مى‌گيرد و هريک از اعضاء سعى مى‌کنند به سخنان هم گوش دهند و حرفهاى يکديگر را درک کنند. همهٔ افراد خانواده به تناسب موقعيت، شرايط و امکانات خويش، به اظهارنظر در امورخانه و دخالت در ادارهٔ آن بپردازند.
- در اين خانواده زن و شوهر يکديگر را دوست دارند و براى هم ارزش قائل هستند.
- خانواده داراى هدف‌هاى ارزشمندى است و کوشش‌هاى اعضاء به ويژه رئيس خانواده معمولاً در راستاى اين اهداف صورت مى‌گيرد.
- در اين خانواده به جاى مردسالارى يا زن‌سالارى حق‌سالارى حاکم است.
- بر روابط افراد در خانواده و انجام امور، مقرراتى حاکم است که مورد قبول اعضاء بوده و لذا انضباط خاصى در خانواده ديده مى‌شود.
- بين اعضاى خانواده به تناسب موقعيت و امکانات تقسيم‌کار صورت مى‌گيرد و هر فرد در مقابل کارى که دارد احساس مسؤوليت مى‌کند.
- اساس اداره خانواده و روابط اعضاء باهم، اقتصاد خانواده، استفاده از تفريحات سالم و برنامه‌ريزى در جهت اوقات فراغت متکى بر يک روش عقلانى است.
- در اين خانواده، رئيس‌خانواده سعى مى‌کند اعضاء را با حقوق و تکاليف خود آشنا سازد و در اداى اين حقوق تلاش لازم به عمل مى‌آيد.
- رئيس خانواده به نيازهاى اعضاء آگاهى دارد و سعى دارد ترتيبى دهد که نيازها و تمنيات افراد در حدلازم ارضاء گردد.
آزادى مطلق
منظور از روش آزادى مطلق در مديريت خانواده اين است که هيچ‌يک از اعضاء در کار ديگرى دخالت و نظارت ندارند و هر فردى مطابق دلخواه خود عمل مى‌کند. ويژگى‌هاى اساسى اين نوع از خانواده اينها هستند:
- بى‌نظمى و هرج و مرج بر روابط اعضاء خانواده حاکم است.
- شعار حاکم بر خانواده کسى را با کسى کارى نباشد است.
- در اعضاى خانواده، احساس مسؤوليت ديده نمى‌شود.
- هرفرد براساس تمايلات خود عمل مى‌کند.
- مديريت خانواده دچار تزلزل گرديده و قدرت تصميم‌گيرى کمتر ديده مى‌شود.
- احتمال انحراف‌هاى اخلاقي، بزهکارى در اعضاى خانواده وجود دارد.
- فضاى گرم و محبت و صفا و صميميت خانه، جاى خود را به بى‌نظمي، بى‌بندوبارى و خودکامگى مى‌دهد.
روش مستبدانه
شيوه مستبدانه شيوه‌اى است که رئيس خانواده از طريق اعمال قدرت و بهر‌ه‌گيرى از روش‌هاى متعدد تنبيه به اداره خانه مى‌پردازد. ويژگى‌هاى مهم خانواده‌هايى که به روش مستبدانه اداره مى‌شود اينها هستند:
- تنها فرد مستبد، از استقلال برخوردار است.
- هرچه در نظر فرد ديکتاتور خوب و پسنديده است همه بايد آن را بپسندند و خوب بدانند.
- در کارهاى خصوصى اعضاء، فرد مستبد دخالت مى‌کند لذا در انجام کار، نحوهٔ تحصيل، خواب و استراحت و گردش و معاشرت همه بايد از او دستور بگيرند.
- در اين خانواده فقط فرد ديکتاتور تصميم مى‌گيرد.
- در محيط خانواده، ترس و و حشت و اضطراب بر افراد غلبه دارد.
- بچه‌ها در اين خانواده احساس امنيت نمى‌کنند، وضع خود را متزلزل مى‌يابند و مورد احترام فرد ديکتاتور نيستند.
- فرزندان اين خانواده، در ظاهر حالت تسليم و اطاعت دارند و به علت ترس از انجام بعضى از کارها خوددارى مى‌کنند، بدون آنکه به دليل و چرايى آن آگاه باشند.