تاريخ لیبی چین مکزیک آفریقای جنوبی اتریش کوبا لهستان نروژ مالزی فنلاند شیلی مجارستان لائوس ایسلند الجزایر پاکستان اندونزی جمهوری چک تایلند برمه (میانمار) آرژانتین بحرین بنگلادش سنگاپور عمان فیلیپین قبرس قزاقستان قطر کره شمالی ویتنام رومانی کرواسی هلند آنگولا اوگاندا تونس جمهوری آفریقای مرکزی زامبیا صفحه بعدی 2 1 صفحه قبلی در اول سپتامبر ۱۹۶۹ گروهى از افسران جوان به رهبرى سرهنگ ُمعَمرقذافى با يک کودتاى بدون خونريزى ادريس اول را که در سن ۷۱ سالگى در ترکيه مشغول معالجه بود از حکومت خلع يد و پارلمان را منحل نمودند و جمعى را به زندان انداختند. شوراى انقلاب به رهبرى ُمعَمرقذافى بلافاصله سيستم کشورى را جمهورى سوسياليستى اعلام کرد و محمود سليمان صفوى را به نخست وزيرى منصوب نمود. به دنبال آن بانکهاى خارجى ملى اعلام گرديد و بر خلاف روش حکومت ادريس سنوسى در مماشات با اسرائيل، قذافى اعلام نمود که همه امکانات کشور را در اختيار مبارزان فلسطينى قرار خواهد داد و در داخل مبارزه وسيعى را در مقابله با فرهنگ غربى آغاز گرديد. در عوض به ترويج زبان و فرهنگ قوميت عربى اهميّت بيشترى داده شد و تدريس زبانهاى خارجى ممنوع شد. در سال ۱۹۷۰ پايگاههاى نظامى انگلستان و آمريکا برچيده و به اين صورت کشور از نيروهاى خارجى پاکسازى گرديد. در ماه ژوئيه همان سال دولت شرکتهاى صادرکننده و توزيع کننده نفت را ملى اعلام کرد. در همين سال ليبى ۱۱۰ هواپيماى جت به فرانسه سفارش داد و نخستين محمولات اسلحه مشتمل به صد تانک را از دولت اتحاد جماهير شوروى سابق دريافت نمود. از زمان سقوط رژيم سلطنتى به بعد دولت ليبى پيوسته از سياست دورى از غرب و نزديکى به شرق به ويژه شوروى سابق پيروى کرد. ولى در حال حاضر نزديکى به شرق کمرنگتر شده است. در سال ۱۹۷۳ در کشور، انقلاب فرهنگى اعلام شد. از سال ۱۹۷۶ رابطهٔ متزلزل ليبى با مصر به ويژه در زمان حاکميت انورسادات تيره و سُست شد. بعد از انعقاد کمپ ديويد (در سال ۱۹۷۸ ميلادي) ميان مصر و اسرائيل اين روابط وخيمتر گرديد. انقلاب فرهنگى اعلام شد ولى تحوّل ملاحظهاى در امور فرهنگى کشور به جزء چند مورد محدود بهوجود نيامد. ليبى چندين بار پيشنهاد اتحاد با کشورهاى مختلف منطقه را به عنوان پايه عظيمتر دول اسلامى ارائه نموده که همهٔ آنها تاکنون بىنتيجه ماندهاند. اختلافات ليبى و آمريکا نيز در طى سالهاى ۸۱ - ۱۹۸۰ به اوج خود رسيد و به همين خاطر آمريکا سفارت خود را در طرابلس بست و ديپلماتهاى ليبيائى را نيز از واشنگتن اخراج نمود. در مورخهٔ ۱۵/۴/۱۹۸۶ که تيرهترين مرحله در تاريخ روابط سياسى دو کشور محسوب مىشود، هواپيماهاى نظامى آمريکا شهرهاى طرابلس و بنغازى از جمله منزل ُمعَمرقذافى رهبر ليبى را بمباران نمودند که در نتيجه تعدادى از مردم ليبى و دختر خوانده وى کشته و تعداد قابل ملاحظهاى نيز مجروح شدند. گفته شده است که اتحاد جماهير شورى سابق چند ساعت قبل از هجوم هواپيماهاى آمريکائى نيروهاى خود را از کناره سواحل ليبى دور ساخته بود. از تاريخ ۱۵/۴/۱۹۸۶ تا ۲۱/۱۲/۱۹۸۸ عکسالعملهاى خصومتآميز هر دو کشور ادامه داشت و ليبى در اين فاصله جنگ با کشور چاد را نيز پشت سر گذاشت که عامل مؤثرى در جهت فرسايش نيروهاى اين کشور محسوب مىگردد. در مورخهٔ ۷/۱۰/۱۹۸۸ رونالد ريگان رئيس جمهورى وقت آمريکا طى يک کنفرانس مطبوعاتى تحريم اقتصادى عليه ليبى را اعلام نموده از ساير کشورهاى جهان نيز خواست که در اجراء تحريم عليه ليبى با اين کشور همکارى نمايند. در مورخهٔ ۲۱/۱۲/۱۹۸۸ هواپيماى پانامريکن (پرواز شمارهٔ ۱۰۳ AB) بر فراز لاکربى در اسکاتلند منفجر شد، که در اثر اين حادثه دويست و هفتاد و دو نفر جان خود را از دست دادند. گفته شده که از اين تعداد ۱۸۹ نفر از اتباع آمريکا بودند. علاوه بر اين آمار يازده نفر از اهالى لاکربى نيز بر اثر سقوط هواپيما کشته شدهاند. در مورخهٔ ۲۷/۱۲/۱۹۸۸ آمريکا ليبى را متهم نمود که در حال توليد سلاحهاى شيميائى در مرکز رابطه مىباشد و تهديد نمود که اين مرکز را بمباران خواهد کرد. در مورخهٔ ۱۴/۱۲/۱۹۹۰ براى اولين بار بعد از گذشت دو سال از انفجار هواپيماى پانآمريکن بر فراز لاکربى در اسکاتلند روزنامهٔ اينديپندنت (Independent) ليبى را مسئول انفجار هواپيماى مذکور قلمداد کرد. در بهار سال ۱۹۹۱ چهارصد تن از اُسراء جنگى ليبى در چاد به آمريکا انتقال داده شدند. در مورخهٔ ۲۷/۱۱/۱۹۹۱ اعلاميهاى مشترک از سوى کشورهاى آمريکا، انگلستان و فرانسه صادر و منتشر شد که در آن ليبى مسئول انفجار هواپيماى پانآمريکن و يوتاى فرانسوى شناخته شد. در مورخهٔ ۲۱/۱/۱۹۹۲ شوراى امنيت قطعنامه عليه ليبى صادر نمود که از ليبى مىخواست به ادعا و اتهام کشورهاى سهگانه پاسخ مثبت دهد. بالاخره، در تاريخ ۲۶ فوريه ۱۹۹۶ مجله نيويورک تايمز آمريکائى مىنويسد که ليبى بزرگترين مرکز توليد مواد شيميائى جهان را جهت توليد سلاحهاى شيميائى در زير زمين ايجاد نموده است. مجله مذکور به نقل از منابع سازمان جاسوسى آمريکا سيا مىنويسد که اين مرکز شيميائى در سالهاى ۱۹۹۷ و يا ۱۹۹۸ آماده توليد روزانه چندين تن از مواد شيميائى خواهد بود. اين مرکز در زير کوهى در مسافت ۶۵ کيلومترى جنوب شرقى طرابلس قرار دارد و از سوى مقامات ليبى به عنوان سيستم آبيارى خوانده مىشود. مجلهٔ مذکور اضافه مىکند که اين مرکز پانزده کيلومتر مربع مساحت دارد و براى جابهجا کردن و انتقال صد تُن مواد شيميائى در نظر گرفته شده است، يادآور شده است که سازمان جاسوسى آمريکا و ماهوارهها نمىتوانستند از اين مرکز دقيقاً فيلم تهيّه نمايند ولى گفته شده سازمان جاسوسى آلمان نقشه کارخانه مذکور را به دست آورده است. در مورخه ۴/۴/۱۹۹۶ وليام پِرى وزير جنگ آمريکا در قاهره اعلام نمود که ليبى يک کارخانه شيميائى در منطقه ترهونه بنا نموده که هدف از آن توليد سلاح شيميائى مىباشد. وى اضافه نمود که اگر ليبى کار اين مرکز را متوقف ننمايد آمريکا آن را بمباران خواهد نمود. وزير خارجه مصر در يک عکسالعمل به اين اظهارات اعلام کرد که ادعاى آمريکا بدون اساس و دليل بوده و لذا بهتر است آمريکا مشکلات خود را با ليبى از راههاى ديپلماتيک و مسالمتآميز حل و فصل نمايد. به دنبال آن يک هيأت مصرى به ليبى سفر نمود و کارخانه ترهونه را مورد بازديد قرار داد و اعلام نمود که ادعاى آمريکا در اين زمينه صحت ندارد. ژاک شيراک رئيس جمهورى فرانسه نيز در اين زمينه اظهار نمود که ادعاى آمريکا از دلايل و اصلاحات معقولى برخوردار نيست و لذا نمىتوان به آن تکيه نمود. صفحه بعدی 2 1 صفحه قبلی