آفریقا

در سال‌هاى گذشته نيز رابط چين با آفريقا در همه زمينه‌هاى منجمله در زمينه تجارى افزايش قابل ملاحظه يافت، بطوريکه حجم مبادلات بازرگانى چين ـ آفريقا درسال ۲۰۰۰ از مرز ۱۰ ميليارد دلار گذشت. براساس آمار اداره گمرک چين حجم واردات و صادرات چين ـ آفريقا در سال ۲۰۰۰ به ۵۹۸/۱۰ ميليارد دلار رسيد که ۳/۶۳ درصد نسبت به سال ۱۹۹۹ افزايش داشت. صادرات چين در اين سال ۰۴۳/۵ ميليارد دلار بود که نسبت به سال قبل ۵/۲۲ درصد افزايش داشت. در همين مدت واردات چين ۵۵۵/۵ ميليارد دلار بود که نسبت به سال قبل ۹/۱۳۳ درصد افزايش داشت.


در حال حاضر ۱۹ کشور آفريقايى حجم مبادلاتشان با چين بيش از ۱۰۰ ميليون دلار است.


چين در سال ۱۹۹۹، ۰۱/۱۷ ميليون تن نفت خام به ارزش ۶۱۵/۳ ميليارد دلار از آفريقا وارد کرد. مهمترين کالاى وارداتى چين از آفريقا، چوب و محصولات معدنى هست. در حال حاضر چين با ۵۳ کشور و منطقه آفريقايى رابطه تجارى دارد و با ۳۹ کشور قرارداد تجارى امضاء کرده است.


چين در سال ۲۰۰۰، ۵۷ شرکت جديد در آفريقا تأسيس کرده است که کل سرمايه آن ۲۵۱ ميليون دلار است و چين با ۲۱۶ميليون دلار سرمايه در تأسيس آنها شرکت داشته که ۱۱۹ ميليون دلار بيشتر از سال ۱۹۹۹ مى‌باشد. تا پايان سال ۲۰۰۰ شرکت‌هاى چينى ۴۹۹ شرکت با کل سرمايه ۹۹۰ ميليون دلار در آفريقا تأسيس کرده‌اند که سهم چين ۶۸۰ ميليون دلار است.


چين در سال ۲۰۰۰ به ۳۰ کشور آفريقايى کمک اقتصادى و تکنولوژيکى کمک نموده و بيش از ۲۰ پروژه کامل و ۲۰ پروژه کامل و ۲۰ پروژه‌ بصورت تعاونى را در بيش از ۲۰ کشور به عهده گرفته است.


از نظر فرهنگى نيز چى به آفريقا کمک‌هاى زيادى نموده منجمله هر هر ساله تعدادى دانشجوى آفريقايى با هزينه چين براى تحصيل به اين کشور اعزام شده‌اند.


درحال حاضر ۱۳۸۴ دانشجوى آفريقايى در چين مشغول به تحصيل هستند.

خاورميانه

از دهه ۱۹۵۰ کشورهاى خاورميانه منجلمه مصر، يمن، عراق، سوريه و ... روابطشان با چين را توسعه داده‌اند در دهه ۱۹۷۰ به دنبال برقرارى روابط سياسى با کويت، قطر، قبرس، ترکيه، ايران، امارات متحده عربي، عربستان سعودي، روابط تجارى چين با کشورهاى خاورميانه رشد سريعى يافته است. از ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۱ حجم مبادلات تجارى چين با منطقه خاورميانه از ۶۴۰ ميليون دلار به ۸۴/۱ ميليارد دلار رسيد. اين مسئله در دهه ۱۹۸۰ به دنبال اتخاذ سياست اصلاح و گشودن درها به روى خارج توسط چين رشد قابل ملاحظه‌اى يافت. در سال ۱۹۸۶ حجم مبادلات به ۵۹۶۴۳/۲ ميليارد دلار، درسال ۱۹۹۰ در نتيجه بحران و جنگ خلج فارس به ۴۹۹۴/۲ ميليارد کاهش يافت. اما از سه ماهه سوم سال ۱۹۹۱ دوباره صادرات چين به ميزان قبل از جنگ رسيد.


شش دولت عضو شوراى همکارى خليج شرکاى تجارى اصلى چين در خاورميانه هستند. بعد از سال‌ها کوشش روابط آنها توسعه يافت. در سال ۱۹۸۸ صادرات چين به عربستان به ۱۷۱ ميليون دلار رسيد. بعد از آن امارات متحده عربى با ۱۵۶ ميليون و سپس کويت با ۱۲۸ ميليون دلار قرار دارند. در سال ۱۹۸۹ حجم مبادلات تجارى بين چين و خاورميانه براى اولين بار از مرز يک ميليارد دلار گذشت و در سال ۱۹۹۲ حجم مبادلات تجارى چين با کشورهاى عضو همکارى خليج فارس به ۷۸۵/۱ ميليارد دلار رسيد. صادرات عمده چين به خليج فارس عبارت است از صنايع سبک، توليدات نساجي، فلزات و توليدات معدني، غلات، نفت، مواد، خوارکي، توليدات دامى و ابريشم و کارهاى دستى و بعضى از تجهيزات و وسايل ماشيني. واردات عمده چين عبارتند از کودشيميايي، نفت خام، بنزين و توليدات شيميايي، فولاد و گندم. از سال ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۱، ۲۵ موافقت‌نامه جهت جلب سرمايه خارجى از طرف کشورهاى خاورميانه به امضا رسيده که ارزش آن ۸۲/۱۵۵ ميليون دلار مى‌باشد. کشورهاى عضو شوراى همکارى خليج فارس بزرگترين سرمايه‌گذارى و از ميان آنها کويت اولين و بزرگترين کشور سرمايه‌گذار مى‌‌باشد.

روسیه

الف- حجم مبادلات تجارى شديداً افزايش يافته و تجارت مرزى نيز رشد سريعى يافت. در سال ۱۹۹۲ حجم مبادلات تجارى به ۸۵/۵ ميليارد دلار رسيد که ۲ ميليارد دلار آن تجارت مرزى بود و در سال ۱۹۹۳ به ۷/۷ ميليارد دلار افزايش يافت. لکن در سال ۱۹۹۵ به ۵/۵ ميليارد دلار کاهش يافت. در سال‌هاى بعد حجم مبالات تجارى مجدداً افزايش يافت بطوريکه در سا ل۱۹۹۸ طرفين موافقت کردند که به ۲۰ ميليارد دلار برسد اما عملاً نتوانست به بيش از ۸ ميليارد دلار برسد. در سال ۱۹۹۹ مجدداً روابط تجارى کاهش يافت و حجم مبادلات تجارى به ۷/۵ ميليارد دلار بالغ شد که ۵/۱ ميليارد دلار سهم صادرات و ۲/۴ سهم واردات بود. روسيه در اين سال نهمين شريک تجارى چين بوده است.


ب- همکارى اقتصادى به فرم‌هاى گوناگون مى‌باشد. از سال ۱۹۹۲ عليرغم مشکلات سياسي، اوضاع بد اقتصادى و تورم فوق‌العاده، همکارى اقتصادى دو کشور در همه زمينه‌ها از جمله پروژه مشترک، مبادلات فني، علمى و اعزام نيروى کار و ... صورت گرفته است.


چين ۳۴۷ پروژه مشترک در روسيه و ديگر کشورهاى مشترک‌المنافع اجراى کرده است.

اروپاى غربى

چين و کشورهاى اروپاى غربى به تقويت روابط تجارى و اقتصادى با يکديگر اهميت زيادى مى‌دهند در سال‌هاى گذشته به هنگام سفر رهبران کشورهاى اروپايى به چين تعداد زيادى از تجار و بازرگانان نيز از اين کشور ديدار کردند تا زمينه‌هاى اقتصادى و تجارى را ارزيابى کنند. آلمان در اين زمينه همکارى نزديکى با چين دارد. براساس آمار حجم مبادلات تجارى چين و در اروپاى غربى در سال‌هاى ۱۹۹۰، ۹۱ و ۹۲ به ترتيب ۵/۱۵، ۳/۱۷ و ۸/۱۹ ميليارد دلار بوده و در سال ۹۳ به ۵/۲۹ ميليارد دلار رسيده است. حجم مبادلات تجارى چين با اتحاديه اروپا نيز رشد خوبى دشاته بطوريکه در سال ۱۹۹۹ به ۷/۵۵ ميليارد دلار رسيده است که نسبت به سال قبل ۱۴ درصد رشد داشته است.


لازم به ذکر است اتحاديه اروپا در سال ۱۹۹۹ سومين شريک بزرگ تجارى چين و چين نيز چهارمين شريک بزرگ تجارى اتحاديه اروپا بوده است. در زمينه ورود چين به گات کشورهاى اروپاى غربى از اين مسئله حمايت مى‌کنند.