تاريخچه احزاب سياسى در شيلى

شناخت و ارزيابى درست احزاب سياسى متعدد موجود در شيلى با روش سنتى آسان نيست، در حالى که اين احزاب در طبقه‌بندى معمولى راست، چپ و ميانه قرار مى‌گيرند، مواضع تعدادى از آنها مبهم بوده و با وابستگى‌هاى گذشته آنها مرتبط است. بنابراين شناخت سوابق تاريخى احزاب به درک بهتر مواضع کنونى آنها کمک خواهد کرد.

حزب سوسياليست شيلى (Partido Socialista de Chile - PS)

حزب مذکور که داراى گرايشات چپ مى‌باشد در سال ۱۹۳۳ توسط سالوادور آلنده تأسيس و پايه‌گذارى شد. اين حزب که در حقيقت به حزب کارگران طبقه متوسط مشهور شد، طرفداران برچيده شدن بقاياى سرمايه‌داران و مصادره زمين‌هاى فئودال‌ها بود. اين حزب بعدها به شاخه‌هاى متعددى تقسيم شد ولى در دسامبر ۱۹۸۹ بار ديگر متحد گرديد. اين حزب داراى يک کميته مرکزى شامل:


- هيئت مديره (رئيس، جانشين رئيس، معاون در امور زنان، دبيرکل، دو معاون دبيرکل و دبير)


- ۳۹ نفر اعضاء کميته مرکزى در سطح کشور.


- اعضاء کميته مرکزى در مناطق مختلف که براى مدت ۳ سال و از سوى اعضاء حزب انتخاب مى‌شوند.


صحت انتخابات مذکور توسط دادگاه تشخيص صلاحيت حزب کنترل مى‌گردد.

حزب کمونيست شيلى (Partido Comunista de Chile - PCCH)

اين حزب که متشکل از کارگران معادن مِس و کشاورزى جنوب بود در اکتبر ۱۹۹۰ شکل قانونى به‌ خود گرفت. حزب کمونيست شيلى طرفداران شوروى سابق، وسيع‌ترين و منسجم‌ترين تشکيلات را در نيم‌کره غربى (باستثناء کوبا) در اختيار داشت. هدف دستگاه رهبرى اين حزب رسيدن به مارکسيسم بود. اين حزب طرفداران تحولات تدريجى بود و دکتر آلنده را از عجله و شتاب در برخى امور بر حذر مى‌داشت. حزب مزبور در طول دوران حکومت نظاميان فعاليت زيادى داشته و عموماً با دولت کاسترو در تماس بود. ولى در حال حاضر باتوجه به افول انديشه کمونيستى جايگاه پيشين خود را از دست داده و فقط در ميان دانشجويان و قشر تحصيل‌کرده به لحاظ مخالفت با دولت و عملکرد آن نفوذ کمى دارد.

حزب راديکال (Parido Radicat -PR)

اين حزب از قديمى‌ترين احزاب ميانه شيلى به شمار مى‌رود که در سال ۱۸۶۳ بنيان‌گذارى شده است. حزب راديکال در طول سال‌هاى ۶۳-۱۹۳۲ غالباً اکثريت اعضاء شوراى شهرى و کنگره را در اختيار داشت.

حزب دموکرات مسيحى (Partido Democrata Cristiano)

افکار حزب دموکرات مسيحى در حقيقت فراگرفته شده از افکار سوسيال مسيحى اروپا است که بخشى از جوانان حزب محافظه‌کار در سال ۱۹۳۸ با انشعاب از حزب مذکور تحت عنوان فالانژهاى ملّى شروع به فعاليت نموده و در سال ۱۹۵۳ با شاخه سوسيال مسيحى حزب محافظه‌کار شيلى در سال ۱۹۵۷ حزب دمکرات مسيحى را پايه‌گذارى نمودند.


اين حزب را مى‌توان بزرگ‌ترين گروه در ميان نيروهاى مخالف حکومت سوسياليستى آلنده به شمار آورد. علت وسعت و گسترش اين حزب اعتقاد آن به ايجاد تحولات سياسي، اقتصادى و اجتماعى از طرفين مسيحيت بود. حزب دموکرات مسيحى با جنبه‌هاى مذهبى خود و با تکيه بر مذهب مسيح تنها حزبى بود که توانست در مقابل احزاب مارکسيستى شيلى قَد عَلَم کند.

جنبش اقدام متحد مردمى (Movimiento de Accion Popular Unitaria-MAPU)

اين جنبش که با تجمع گروهى از مخالفان حزب دموکرات مسيحى تشکيل يافته بود، در کابينه آلنده يکى از پُست‌هاى وزارتى را بر عهده داشت و تمايلات چپ جوانان حزب دمکرات مسيحى را پاسخ مى‌گفت.

کنسرت احزاب دمکراسى (Conccrtacion de los Paridos de la Democracia-CPD)

اين گروه که متشکل از احزاب مختلف مى‌باشد در اوايل ۱۹۸۹ توسط ۱۶ حزب و گروه مخالف نظاميان شامل چپ مسيحى [IC]، حزب طرفداران حقوق بشر [PH]، حزب دموکرات مسيحى [PDC]، حزب راديکال [PR]، حزب سوسياليست شيلى [PSC] و جنبش اقدام متحد مردمى [MAPU] گروهى تحت عنوان فرماندهى براى نه (!Comando Por El No ) را به‌وجود آوردند و بعدها در انتخابات سال ۱۹۸۹ توانستند با ايجاد کنسرت احزاب راديکال نامزد واحدى به‌نام آيلوين را معرفى و به رياست جمهورى دست يابند. ديگر احزاب عبارتند از:


پيشرفت ملى حزب دست راستي (Avanzada Nacional)


- جنبش انقلابى چپ چپ انقلابي (Movimiento de Lzquicrda Rovolueionaria)


- حزب براى دموکرات (Partido Por La Demoeracia - PPD)


- حزب سوسيال دموکرات (Partido Democracia Socia - PDS)


- حزب ليبرال (Partido Liberal)


- حزب جمهورى‌خواه (Partdo Republicano)


- حزب جمهورى سوم (Partdo Tercera Republica)