بازارهاى صادراتى

در کنار متنوع نمودن کالاهاى صادراتي، توسعه و متنوع نمودن بازار نيز مورد توجه قرار گرفته و تقويت شده است. در سال ۷۳-۷۲ تعداد بازارهاى صادراتى از ۶۹ تجاوز نمى‌نمود و اکثر آنها نيز بازارهاى تک محصولى بود و تنها کنف و کالاهاى کنفى به اين بازارها صادر مى‌شد. در سال ۸۹-۸۸ نه تنها بازارهاى صادراتى به ۱۰۳ افزايش يافت؛ بلکه بسيارى از بازارهاى تک محصولى به بازارهاى چند محصولى تبديل گشت.


به علت فراهم بودن کارگر ماهر ارزان، بنگلادش قادر است انواع کالاهاى با کيفيت خوب را به قيمت‌هاى رقابتى در بازار بين‌المللى عرضه نمايد، علاوه بر اقلام سنتي، اکنون توليدات صنعتى بنگلادش به ميزان قابل ملاحظه‌اى مورد نياز بازارهاى جهانى مى‌باشد. اين اقلام که به آسانى مى‌توانند به بازارهاى جهانى راه يابند عبارتند از:


البسه و پوشاک آماده، کالاهاى چرمي، سراميک، چينى آلات، لوازم برقي، توليدات مهندسى سبک، اقلام برنجي، صنايع دستي، محصولات کنفي، کاغذ و کاغذ روزنامه، ميگوى يخ زده، ماهى نمک سوده شده، چاى بسته‌بندى شده، دانه‌هاى قهوه، چرم، کود شيميائي، کود خام، دارو و مواد داروئي، رنگ نقاشى و روغن جلا، کابل‌هاى الکتريکي، لامپ، کابل تلفن، توليدات دست‌باف و جوراب و کشباف، لوازم بهداشتي، مقره‌هاى الکتريکي، لوله‌هاى PVC و گالوانيزه، کارد و چنگال استيل ضد زنگ، پنکه‌هاى سقفي، مواد چاپى و لوازم آرايش.


کشورهاى بازار مشترک اروپا بزرگترين خريدار کالاهاى بنگلادش باشند. در سال ۸۹-۱۹۸۸، ۷۹/۲۹ درصد درآمدهاى صادراتى کشور ناشى از خريدهاى بازار مشترک بوده است. کشورهاى منطقهٔ آمريکا دومين خريدار عمده کالاهاى بنگلادش مى‌باشد. در سال ۸۹-۸۸، ۴۱/۲۹ درصد صادرات بنگلادش به منطقه مزبور اختصاص داشته است. منطقه آسيا (منهاى خاورميانه) با اختصاص ۳۳/۱۸ درصد صادرات بنگلادش به‌خود در سال ۸۹-۱۹۸۸ مقام سوم را در واردات کالا از بنگلادش داشته است.


در همين سال منطقه آفريقا با اختصاص ۶۷/۶ درصد صادرات بنگلادش به‌خود مقام چهارم، منطقه اروپاى شرقى با اختصاص ۵۷/۵ درصد صادرات بنگلادش به‌خود مقام پنجم و منطقه خاورميانه با اختصاص ۹۶/۴ درصد صادرات بنگلادش به‌خود مقام ششم را دارا بوده‌اند. ۲۷/۵ درصد باقمانده از درآمدهاى صادراتى بنگلادش نيز به کشورهاى خارج از مناطق ياد شده اختصاص داشته است.


در حال حاضر بنگلادش به بيش از ۱۰۰ کشور جهان کالا صادر مى‌کند. از لحاظ بازارهاى انفرادى در سال ۸۹-۱۹۸۸ آمريکا با اختصاص ۸۰/۲۶ درصد صادرات کل بنگلادش به‌خود مقام اول و ايتاليا و انگلستان با اختصاص ۱۸/۸ درصد و ۸۶/۵ درصد صادرات بنگلادش به‌خود به‌ترتيب مقام‌هاى دوم و سوم را داشته‌اند.


در سال مزبور ۸۴/۲۵ درصد صادرات کل بنگلادش به هفت کشور ژاپن، آلمان غربي، سنگاپور، بلژيک، فرانسه، سودان و شوروى و ۳۱/۱۶ درصد آن به ۱۰ کشور پاکستان، چين، هلند، سريلانکا، استراليا، ايران، بلغارستان، کانادا، مصر و برزيل اختصاص داشته است. در سال‌هاى اخير دولت بنگلادش تلاش‌هاى گسترده‌اى را از جمله از طريق ?دفتر توسعه صادرات? براى افزايش صادرات به‌ويژه اقلام غير سنتى و تنوع بخشيدن به کالاهاى صادراتى و کسب بازارهاى جديد به‌عمل آورده و به‌منظور توليد محصولات قابل رقابت در بازارهاى جهانى امتيازات مختلفى را قائل شده است.

جدول شرکاء تجارى بنگلادش - صادرات (ميليون تاکا) (۱)

صادرات   ۸۷-۱۹۸۶   ۸۸-۱۹۸۷   ۸۹-۱۹۸۸
بلژيک   ۱/۲۳۴/۲   ۱/۴۳۱/۶   ۱/۷۷۷/۱
هلند   ۵۶/۱   ۹۵/۱   ۱۰۶/۷
ايتاليا   ۲/۸۹۷/۰   ۳/۶۷۷/۰   ۳/۲۸۹/۷
ژاپن   ۲/۲۹۲/۱   ۱/۲۹۷/۲   ۲/۱۳۴/۲
سنگاپور   ۱/۵۷۷/۶   ۱/۶۶۶/۷   ۲/۷۰۱/۹
شوروى (سابق)   ۹۸۶/۸   ۱/۲۵۰/۴   ۱/۰۳۲/۴
انگليس   ۱/۹۱۳/۹   ۲/۴۳۲/۹   ۲/۶۴۶/۱
آمريکا   ۱۰/۴۷۸/۵   ۱۲/۰۴۴/۵   ۱۱/۲۰۰/۰


(۱) . Europe Yearbook, 1991, p.440.