چهار مقاله بلندی که در این مجموعه گردآمده باز نوشته یک سلسله سخنرانی از 'محمدعلی اسلامی ندوشن 'است درباره چهار گوینده بزرگ ایران :فردوسی, مولوی, سعدی و حافظ چهار گوینده‌ای که به تصریح نگارنده 'در واقع سرگذشت ایران را سروده‌اند و نموداری هستند از برافروختگی و پویایی اندیشه ایرانی ... نموداری از نامیرایی آتش ایران...شعر فارسی چون محصول تجربه ممتد قوم ایرانی در سرزمینی پر حادثه است, هیچ حرفی نیست که ناگفته گذارده باشد, هیچ زاویه‌ای از زوایای تامل نیست که نکاویده باشد .با بیانی بسیار دلنشین, و به این علت است که زمانی از دروازه چین تا کناره مدیترانه, و از جیحون تا سند را در تسخیر خود داشته است .'در پایان هر جلسه از سخنرانی, چند پرسش و پاسخ نیز شکل گرفته است .مطالب کتاب با این موضوعات به طبع رسیده است : 'فردوسی, سخنگوی پیروزی نیکی بر بدی', 'مولوی, سخنگوی یگانگی انسان‌ها', 'سعدی سخنگوی ضمیر آگاه ایرانی 'و 'حافظ سخنگوی ضمیر آگاه ایرانی .'