بخش نخست جلد دوم این کتاب، شامل معرفی و بررسی آماری اتحادیه‌ها، جمعیت‌ها و انجمن‌های مذهبی، سیاسی در ارتباط با مدرنیسم در ایران، در نیمه‌ی نخست قرن بیستم است که سپس در بخش دوم (بخش اصلی) متن اسناد و اعلامیه‌های گروه‌های یاد شده به چاپ رسیده است. افزون بر آن، نمونه‌ی تصویر اسناد، نمایه‌ی متفرقه، نمایه‌ی رجال و نمایه‌ی مکان‌ها نیز درج گردیده است. به تصریح نگارنده: '[در این دوره] افرادی از تمام طبقات اجتماع از جمله: دانشجو، کاسب، روحانی، بازاری، کارگر و... از شهرها و فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌ مختلف: 'کاشانی، تبریزی، رشتی، مشهدی و.... تحت عناوین بسیار متنوعی گرد هم آمده و در طول حدود نیم‌ قرن به زعم خود گروه‌هایی را به وجود آوردند که علی‌رغم تمامی اشکال متنوع آن‌ها، همگی دارای خاستگاه فکری مشابه و به دنبال دست‌یابی به یک هدف بودند. در طول این مدت هیچ‌یک از آن‌ها طرح نو، اندیشه‌ای جدید، فکری بدیع، روشی دگرگون، سازوکاری متفاوت، تشکیلاتی منظم، تفکری در عرصه‌ی کارگروهی، طرحی در عرصه‌ی تحولات سیاسی و اجتماعی، تحلیلی از اوضاع جامعه که با مقتضیات روز همراه باشد، را نداشته و ارائه ندادند. تحلیل یک گروه مذهبی ـ سیاسی از وضعیت جامعه‌ی ایران در سال 1331 در بن‌مایه‌ی خود تفاوتی با تحلیلی که نیم‌قرن از آن، گروه مذهبی ـ سیاسی دیگری از اوضاع اجتماعی و سیاسی کشور ارائه می‌داد، ندارد. نه آن و نه خلف نیم قرن بعدی‌اش و نه هیچ‌یک از 190 گروه دیگر، تئوری‌ای در زمینه‌ تحولات سیاسی و اجتماعی ارائه نکردند.... به هردوی رویکردهای سیاسی و فرهنگی گروه‌های مذهبی ـ سیاسی، هر دو دارای هدفی واحد بودند. هدف همانا دست‌یابی به قدرت سیاسی در جامعه برای مقابله با تهاجم اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی غرب علیه جامعه‌ی مسلمین بود'.