نویسنده در این کتاب, در پی یافتن علل عقب‌ماندگی, نقاط ضعف و خطرهایی است که جامعه ایرانی را تهدید می کند. او ریشه همه مسائل را در درون جامعه و فرهنگ مردم ایران جست‌وجو می‌کند و معتقد است علت عقب‌ماندگی نه در حکومت‌های خودکامه داخلی و نه در استعمار خارجی, بلکه در درون خود ما نهفته است. او بسیاری از نشانه‌ها و عوامل مشکلات اجتماعی و نقاط ضعف فرهنگی را در نخستین فصول کتاب به بحث می‌گذارد که از آن جمله‌اند: تنبلی, عدم تفکر و عدم تحرک, مصرف‌گرایی, بی‌اهمیتی مردم نسبت به ملت و وطن و هموطن و..., روحیه راحت‌طلبی, دورویی, افترا, خرافات و بسیاری خصوصیات منفی دیگر. او با تکیه عنوان ابداعی خود 'دابوت' (مخفف: دانش, ارتباطات, بهره‌وری و تحول), تلاش می‌کند پس از برشماردن نقاط ضعف و ریشه‌های مشکلات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی, علل موفقیت جوامع پیشرفته را روشن سازد و راه‌های رسیدن به جامعه‌ای پویا, فعال, پرانگیزه و پرانرژی را نشان دهد. او همچنین در فصل سوم پس از به دست دادن تعریفی از فرهنگ و اشاره به پیشینه فرهنگی, دینی, تاریخی و عرفانی درخشان ایران, همچنین منابع انسانی و طبیعی عظیم, در ادامه, چگونگی رشد فرهنگی, به ویژه رشد هماهنگ و همه جانبه آن را ارزیابی می‌کند و مشکلات فرهنگی را ناشی از رشد ناموزون آن می‌داند. جهانی شدن و جایگاه ملت ایران در این فرایند و روش مواجهه با آن, موضوع فصل چهارم کتاب است. نویسنده در فصل پنجم, روش و فرضیه خود را با عنوان اختصاری 'دابوت' شرح و تبیین می‌کند. فصل ششم به بحث درباره واقعه کربلا و نقش فرهنگ‌سازی آن در وضعیت کنونی اختصاص دارد. آخرین فصل گفت‌وگویی است خیالی با مولوی درباره برخی جنبه‌های فرهنگی و روحیه جمعی که با مثال‌های شعری از مثنوی همراه است.