در پژوهش حاضر که بخش اصلی آن بر مطالعات تاریخی استوار شده, نویسنده تلاش نموده اسباب و علل عقب ماندگی ایران را بازنماید .تاکید نویسنده و کاوش او بیشتر به علل و عواملی معطوف است که ریشه در درون جامعه و کشور ایران داشته و دارد .نویسنده در مقدمه و فصل اول تصریح می‌کند که استعمار معلول عقب ماندگی ایران است و فرضیه‌های مارکسیستی برای تبیین تاریخی عقب ماندگی در ایران مصداق پیدا نمی‌کند .وی در فصل دوم ویژگی‌های اقلیمی و کم آبی ایران را زمینه‌ای برای ساختار قدرت قبیله‌ای معرفی می‌کند و بر این اساس در فصل سوم هجوم قبایل صحرانشین آسیای مرکزی در یک دوره هشتصد ساله( 400تا 1200ه.ق) توصیف و تشریح می‌شود .در فصل چهارم تاثیر این تهاجمات بر ساختارها و نهادهای اجتماعی در ایران بررسی شده است .نویسنده در فصل پنجم پس از تشریح نحوه پیدایش و خصوصیات عصر طلایی رونق علمی و عقل‌گرایی تمدن اسلامی, از علل و عوامل و نتایج افول و انحطاط عقل‌گرایی در ایران سخن به میان آورده است . فصل ششم به بررسی تاریخچه, چگونگی, عوامل و پی‌آمدهای تقابل شرق و غرب از قدیم الایام تا قرن حاضر اختصاص دارد .در بخش((ضمایم)) نقدها و دیدگاه‌های صاحب نظران درباره این کتاب گرد آمده است و صفحات پایانی شامل فهرست منابع و ماخذ است .