نویسنده در این کتاب, نقش اقوام مختلف ایرانی را در تحولات سیاسی, اجتماعی دوره پهلوی دوم بررسی می کند و با توجه به نظریاتی که درباره حرکت های قومی ابراز شده, تعامل میان اقوام گوناگون ایرانی را با تحولات سیاسی ـ اجتماعی آن عصر تبیین می نماید. کتاب از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول (کلیات) شامل سه فصل است: 1ـ 'چارچوب نظری' (بررسی برخی نظریات درباره رابطه قومیت با دولت), 2ـ 'ساختار قومی جامعه ایران' (معرفی کوتاه اقوام ایران شامل بلوچ ها, کردها, ترکمن ها, لرها, ترک ها, عرب ها, فارس ها), 3ـ 'اقوام در چشم انداز تحولات سیاسی ایران' (درباره پیشینه تاریخی اقوام ایرانی در دوره های صفویه, افشاریه, زندیه, قاجار, مشروطه و دوره رضا شاه نیز رابطه دولت ها با این اقوام). در بخش دوم روابط میان دولت مرکزی و اقوام ایرانی در فاصله سال های 1320 تا 1357 (دوره پهلوی دوم), طی چهار مقطع زمانی و از جنبه داخلی, و وضعیت اقوام در تحولات سیاسی, تبیین می گردد. مقاطع زمانی چهارگانه عبارت اند از: 1ـ سالهای 1320 تا 1236, 2ـ سال های 1326 ـ 1332, 3ـ سال های 1332 تا 1342, 4 ـ سال های 1342 تا .1357 هر فصل از بخش دوم به یکی از دوره های زمانی یاد شده اختصاص دارد که طی آن از جنله داخلی, به وضعیت اجتماعی کشور, ویژگی های هیئت حاکمه و احزاب و دسته ها توجه می شود. از بعد خارجی نقش نیروهای بیگانه ذکر می گردد. از جنبه وضعیت و نقش اقوام در تحولات سیاسی, به اقدامات هر یک از اقوام ترک, کرد, لر, بلوچ, ترکمن, عرب و قشقایی اشاره می شود. نویسنده در پایان, در بخش 'نتیجه گیری' نقش قومیت ها را از منظر سیاست و روابط بین الملل, روان شناختی, اقتصادی و اجتماعی ارزیابی می کند. فهرست منابع و فهرست اعلام پایان بخش کتاب است.