کتاب حاضر، نخستین مجلد از مجموعه 'داستان فکر ایرانی' است که در آن شکل‌گیری اندیشه در سرزمین کهن ایران از آغاز تمدن ایرانی تا پایان شاهنشاهی هخامنشی به زبانی ساده و به اختصار بازگو می‌شود. کتاب با اشاره مختصری به دوره‌های مختلف ایران پیش از تاریخ و نخستین افسانه‌ها و اساطیر اقوام ساکن در فلات ایران آغاز می‌گردد و پس از اشاره به آیین‌ها و باورهای هند و ایرانی‌ها (آریایی‌ها) و ایزدان و شخصیت‌های اساطیری، به ویژگی‌های فرهنگی آریاییان ساکن در فلات ایران می‌پردازد. سپس آیین زرتشت، روند شکل‌گیری و رشد آن در ایران و اعتقادات و آیین‌های زرتشتیان بررسی می‌شود. مسائل دینی، آیین‌ها، ایزدان، هنر، مذهب، روحانیون، سنگ‌نوشته‌ها و نقوش برجسته در دوره‌های تاریخی ماد و هخامنشی از مطالب بخش‌های دیگر کتاب است که به اختصار بیان شده‌اند. صفحات کتاب با تصاویر مستند، نقشه‌های مربوط و گاه کاریکاتور و طرح‌های گرافیکی صفحه‌آرایی شده است.